Inkwizycja w galicyjskim folklorze

 

,,Według starszych pokoleń galicyjskich wieśniaków, jak opisuje pewien badacz z początku XX wieku, inkwizycja, z jaką mieli do czynienia ich przodkowie, wciąż wiązała się z żywymi i przerażającymi wspomnieniami. Inkwizytorzy bezszelestnie nadjeżdżali nocą w powozach o specjalnych gumowych kołach; podsłuchiwali pod drzwiami i oknami, co mówią ludzie; zabierali ze sobą piękne dziewczęta; ich ulubioną torturą - tutaj nie ma zupełnej zgodności  w opisach przepytywanych - było sadzanie ofiary i polewanie jej głowy wrzącym olejem, dopóki nie umarła. Ten  dziwaczny i zupełnie fantastyczny obraz funkcjonujący wśród chłopów był, jak można przypuszczać, dowodem ogromnej przepaści, jaka otworzyła się między inkwizycją a społeczeństwem, którego miała bronić'' - Henry Kamen ,,Inkwizycja hiszpańska''

 

    Autor powołuje się tu na pracę Carmelo Lisón Tolosany (1929 - 2020) ,,Breve Historical Brujesca Gallego'' [w]: ,,Ensayos de Antropología Social'', Madrid 1973.

Tabliczki z Grenady

 ,,Pewna skłonność do asymilacji ujawniła się podczas sprawy ołowianych tabliczek z Grenady. W 1588, a szczególnie w 1595 roku w tamtejszej jaskini w Sacromonte dokonano zadziwiających odkryć pewnej liczby tabliczek pokrytych staroarabskimi napisami, uzupełniającymi ponoć informacje z chrześcijańskich Ewangelii. Rzekomo pochodzące z bardzo dawnych czasów, odmalowywały obraz chrześcijaństwa, w którym nie występowała wrogość wobec muzułmanów. Rozpętała się wielka debata, podczas której wiele chrześcijańskich autorytetów wyraziło wiarę w ich autentyczność. Nieliczni uczeni katoliccy (tacy jak hebraista Benito Arias Montano) mieli wątpliwości. Dopiero w 1682 roku Innocenty XI uznał tabliczki za fałszerstwo. Dokonali go dwa wpływowi moryskowie, Miguel de Luna i Alonso del Castillo, którzy mieli nadzieję na synkretyczne połączenie kultury islamskiej i wiary chrześcijańskiej. Była to próba znalezienia miejsca dla arabskiego chrześcijaństwa w ramach iberyjskiego katolicyzmu'' - Henry Kamen ,,Inkwizycja hiszpańska''

 

Mordy rytualne w XV - wiecznej Hiszpanii

 ,,Historie o żydowskich okrucieństwach krążyły od lat. Jedna dotyczyła domniemanego rytualnego morderstwa chrześcijańskiego dziecko w Sepúlvedzie (Segowia) w 1468 roku. Nawrócony biskup Segowii, Juan Arias Dávila, ukarał podobno za tę zbrodnię szesnastu Żydów. Najsłynniejsza ze wszystkich spraw dotyczyła rzekomego rytualnego mordu chrześcijańskiego niemowlęcia w La Guardia w prowincji Toledo w 1491 roku. Sześciu konwertytów i tyluż Żydów posądzono o związki ze zbrodnią. Dziecko zostało ukrzyżowane i wycięto mu serce, co miało posłużyć do rzucenia magicznego zaklęcia w celu zniszczenia chrześcijan. Tak przedstawiała się ta historia na podstawie wyznań wymuszonych na torturach, a winowajcy zostali publicznie straceni w Avili w listopadzie 1491 roku. Sprawa zyskała publiczny rozgłos: odkryliśmy drukowaną relację, która wkrótce potem krążyła po Barcelonie. Moment był złowróżbny i bez wątpienia można stwierdzić, że pomógł przygotować wiele osób na poparcie wygnania Żydów. Brutalne opowieści tego rodzaju, powszechne w Europie zarówno przedtem, jak i później - w Anglii sprawy Wilhelma z Norwich  w 1144 roku i Hugona z Lincoln w 1255 roku - służyły zaszczepieniu najbardziej gorliwego antysemityzmu'' - Henry Kamen ,,Inkwizycja hiszpańska''

 

Legenda o Filipie II

 ,,On i inni oskarżeni spłonęli żywcem jako zatwardziali grzesznicy. 'Jak mogłeś do tego dopuścić?', krzyknął podobno do króla podczas autodafe. 'Gdyby mój syn był tak niegodziwy jak ty - rzekomo odpowiedział Filip z oburzeniem - własnoręcznie zebrałbym drewno na jego stos!' Ta wymiana zdań, niezanotowana w żadnym wiarygodnym źródle, pozostaje wysoce wątpliwa'' - Henry Kamen ,,Inkwizycja hiszpańska''

Filip II (1527 - 1598), nazywany przez protestantów Szatanem Południa, był jednym z gości na Balu Tyranów w Moskwie w powieści Witalija Ruczinskiego ,,Powrót Wolanda czyli nowa diaboliada''. 

Zuzanna i konwertyci

 ,,W połowie października 1480 roku jej [inkwizycji - przyp. T. K.] działalność ruszyła w Sewilii. [...] Jeden z tamtejszych rajców, konwertyta Diego de Susán - ojciec Zuzanny, słynnej fermosa fembra (pięknej dziewicy) - powiązany był z grupą kupców i osobistości politycznych przeciwnych [królowej] Izabeli. Późniejszy miejscowy kronikarz zebrał w większości fikcyjne opowieści, w których Susán tkwił w samym centrum spisku mającego na celu zorganizowanie przeciwko inkwizycji. [...]  powstanie miało duże szanse powodzenia, ale fermosa fembra, niespokojna o los swojego kochanka - starego chrześcijanina, doniosła o spisku władzom. Wszyscy wskazani trafili do więzienia, a okazję tę wykorzystano do aresztowania najbogatszych i najpotężniejszych konwertytów Sewilii. [...] Kiedy Zuzanna dowiedziała się o efektach swojej zdrady, podobno najpierw wstąpiła do zakonu, a następnie trafiła na ulicę. Dręczyły ją wyrzuty sumienia, aż wreszcie umarła w ubóstwie i hańbie, a jej ostatnim życzeniem było, by jej czaszkę umieścić nad drzwiami jej domostwa jako przestrogę i przykład dla innych. Cała ta historia o zdradzie i spisku należy do mitów: Susán zmarł przed 1479 rokiem, nie miał córki o imieniu Zuzanna, a materiał źródłowy nie potwierdza spisku'' - Henry Kamen ,,Inkwizycja hiszpańska''

 

Spisek w Salonikach

 ,,Jeszcze później mityczny upadek Hiszpanii i triumf jej wrogów przypisywano międzynarodowemu spiskowi żydowskiemu. Jako jeden z pierwszych wyraził taką opinię pisarz Francisco de Quevedo. Głosił on, iż żydowska starszyzna z całej Europy spotkała się w Salonikach i tam opracowała tajne plany wymierzone w chrześcijaństwo. Quevedo i inni oskarżali hrabiego Olivaresa, że planuje sprowadzenie Żydów do Hiszpanii i odwrócenie skutków wydarzeń z 1492 roku'' - Henry Kamen ,,Inkwizycja hiszpańska''

 

Legenda o Torquemadzie

 ,,Kiedy para królewska przebywała w tym mieście [Grenadzie - przyp. T. K.] 31 marca, wydała edykt o wygnaniu, nakazujący Żydom z Kastylii i Aragonii ochrzcić się lub opuścić kraj do 31 lipca. [...] do króla przybyła delegacja Żydów pod przewodnictwem Izaaka Abravanela. [...] na drugiej audiencji zaproponowali królowi dużą sumę pieniędzy, jeśli ponownie rozważy swoje postanowienie. Krąży anegdota, że kiedy Torquemada usłyszał o tej ofercie, wybuchnął w obecności monarchów i rzucił na stół trzydzieści sztuk srebra, żądając odpowiedzi, za jaką cenę chrześcijanie zostaną znowu sprzedani Żydom'' - Henry Kamen ,,Inkwizycja hiszpańska''