Szarańczaki są grupą owadów żyjących na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Ich nazwa wzięła się od jednego z ich przedstawicieli – szarańczy.
Szarańcza żyje w Europie
Wschodniej, Azji Środkowej, na Bliskim Wschodzie, w Afryce i Ameryce
Południowej. Gromadzi się w wielkie chmary, które powodują
ogromne straty w płodach rolnych i leśnych. Zostawiają tylko
zdrewniałe łodygi. Gdy szarańcza zostanie zaatakowana przez
drapieżnika, z gruczołów na karku wydziela piekącą pianę. W
Polsce szarańcze nie wyrządzają takich szkód, ponieważ nie mają
sprzyjających warunków
klimatycznych.
Najwięcej
szarańczaków żyje na polach i łąkach. Jeden gatunek prowadzi
podziemny tryb życia (turkuć podjadek).
Szarańczakiem
prowadzącym synantropijny tryb życia jest świerszcz domowy. Od
świerszcza polnego, świerszcz domowy różni się płowym
ubarwieniem i dłuższymi czułkami (dłużą one owadom jako narząd
dotyku). Żywi się odpadkami spożywczymi i owadami (uprawiają też
kanibalizm), ale w odróżnieniu od much nie przenosi zarazków. Tak
jak turkuć podjadek lgnie do ciepła, dlatego często ,,odwiedza''
mieszkania poprzez systemy centralnego ogrzewania. Świerszcz domowy
często jest hodowany przez dzieci. Trzeba karmić go liśćmi,
warzywami, otrębami, owadami i karmą dla ryb (świerszcze domowe
nie jedzą sałaty ani owoców cytrusowych).
Szarańczaki
wydają pięknie brzmiące dźwięki (nawet w hodowli) w celu
zwabienia samicy i przegonienia rywali. Powstają one w ten sposób,
że szarańczak pociera odnóża o siebie. Tylne odnóża są
wydłużone i składają się jak scyzoryk, dzięki temu owady te
potrafią wykonywać długie skoki. Świerszcze mają otwory słuchowe
na kolanach.
Największym
szarańczakiem świata jest świerszcz weta. Najstarsze skamieliny
tego szarańczaka pochodzą sprzed 70 mln lat! Świerszcz weta jest
zagrożony wyginięciem. Żyje na Nowej Zelandii.
Pasikoniki
i koniki polne zostały tak nazwane ponieważ ich głowa (tak jak
głowa szarańczy) przypomina głowę konia. Obydwa owady wyglądają
bardzo podobnie, ale pasikonik jest większy, jaśniejszy, jego
czułki są tak długie jak całe ciało. W odróżnieniu od konika
polnego, pasikonik uzupełnia roślinną dietę owadami. W obornie
przed drapieżnikami, koniki polne wypluwają na wroga czarną ciecz.
Szarańczaki są
rozdzielnopłciowe i jajorodne. Do składania jaj służy samicy
chitynowy wyrostek na odwłoku zwany pokładełkiem. Jaja są
składane w ziemi i mają wydłużony kształt. Tak jak skorki,
pluskwiaki i szczeciogonki, szarańczaki przechodzą stadium nimfy.
Młode szarańczaki odbywają rozwój skokowy. Gdy są już dorosłe,
wyrastają im skrzydła.