Sieciarki,
zwane ,,siatkoskrzydłymi’’
są grupą powstałych w permie owadów, do której należy
ponad 4 000 gatunków (w Polsce ok. 90). Tropikalne mrówkolwy (np.
Palparces) mierzą ok. 80 mm długości i 150 mm rozpiętości
skrzydeł, lecz na ogół osiągają znacznie mniejsze wymiary. Ich
nazwa wywodzi się od błoniastych, gęsto użyłkowanych skrzydeł.
Więcej gatunków sieciarek żyje w klimacie tropikalnym niż w
umiarkowanym. Zajmiemy się dwoma przedstawicielami: mrówkolwem i
złotookiem.
Nocą kiedy ważki śpią, w powietrzu unoszą
się podobne do nich owady – mrówkolwy. Różnią się jednak
mniejszymi oczami, dłuższymi czułkami, zaś ich dwie pary skrzydeł
w czasie spoczynku zachodzą na siebie dachówkowato, a nie sterczą
na boki jak u ważek. Według Jana Żabińskiego (,,Z życia
zwierząt’’) mrówkolwy są wszystkożerne – zasługują tu
raczej na porównanie z niedźwiedziami, lub małpami niż z
mięsożernymi lwami. Właściwie nie przypominają ani lwów, ani
nawet mrówek. Co w takim razie zaważyło na ich nazwie? Zwracam
uwagę, że powiedzieliśmy o mrówkolwach w stadium imago. Owady te
składają jaja w piaszczystym podłożu w pobliżu mrowisk. Nie
przejawiają instynktu macierzyńskiego. Nawet nie mają ku temu
okazji, bo po złożeniu jaj giną. Mrówkolwy przechodzą rozwój
zupełny, a ich larwy są dla mrówek takim samym postrachem jak lwy
dla ludzi, co zaważyło na nazwie omawianych owadów. Larwa
mrówkolwa osiąga 1 cm długości. Jej szare ciało jest miękkie i
kolczaste. Odwłok owalny i pękaty, zaś aparat gębowy jest
wyposażony w dwie podobne do obcęgów żuwaczki. Żyją w piasku na
dnie lejkowatego otworu. Zaledwie mrówka stanie na krawędzi lejka,
mrówkolew obrzuca ją ziarenkami piasku, aż mrówka traci równowagę
i zostaje skonsumowana. Mrówkolew wysysa zawartość mrówczego
organizmu, zaś jedynym śladem jego posiłku jest pozbawiony
wnętrzności chitynowy naskórek. Poczwarka jest oblepiona piaskiem,
zaś przebywający w jej wnętrzu owad ma barwę biało
przezroczystą. Po opuszczeniu kokonu przestanie zagrażać mrówkom,
ale jego potomstwo ,,pójdzie w ślady’’ rodzica. W Europie
Środkowej najpospolitszym gatunkiem tych sieciarek jest mrówkolew
plamistoskrzydły.
Złotooki otrzymały swą nazwę od wypukłych,
często złotawych oczu. Dzielą się na ponad 1300 gatunków, z
czego ok. 30 żyje w samej Europie. Ich czułki i odwłoki są
długie, zaś skrzydła przezroczyste i opalizujące. Ubarwienie
zielone lub żółtozielone. Złotooki zarówno w stadium larwy jak
też imago są mięsożerne – zjadają mszyce, roztocza i inne małe
stawonogi. Obliczono, że łupem złotooka pada siedem mszyc
dziennie. Larwy omawianych owadów wyglądają podobnie jak larwy
mrówkolwów. Mają ten sam aparat gębowy, ale ich ciało jest
bardziej wydłużone. Nie korzystają z pułapek jak larwy
mrówkolwów. Swego czasu w Związku Sowieckim korzystano ze
złotooków na potrzeby walki biologicznej z mszycami.
