,,Mają nad sobą króla – anioła Czeluści; imię jego po hebrajsku: ABADDON, a w greckim języku ma imię APOLLYON’’ - Ap 9,11
W
październiku
2019 r. przeczytałem powieść angel fantasy ,,Siewca
Wiatru’’
Mai Lidii Kossakowskiej wchodzącą w skład serii ,,Zastępy
anielskie’’.
Jako źródło inspiracji posłużyły Autorce (absolwentce
archeologii śródziemnomorskiej) wykłady ,,Magia
i antropologia religii’’
prof. Andrzeja Wiercińskiego (1930 – 2003), ,,Biblia’’
i jej apokryfy (min. ,,Słowiańska
Księga Henocha’’),
kabała (księgi ,,Zohar’’
1
i ,,Sefer
Jecira’’),
esseńska ,,Reguła
Zrzeszenia’’,
pisma gnostyków, magów i Ojców Kościoła, mistyczno –
fantastyczne wizje Emanuela Swedenborga (1688 – 1772) 2
, angelologia i demonologia islamu, mitologia mezopotamska (anioł –
cenzor Nisroch, demony Galla), perska, indyjska (anioł o imieniu
Kalkin; w hinduizmie nosi je ostatni awatar Wisznu; jeździec na
białym koniu), grecka, rzymska, oraz słowiańska (strzygi, upiory,
wilkołak). Autorka zastrzega, iż to wszystko fikcja literacka i że
nie miała zamiaru tworzyć nowej religii.
Akcja
rozgrywa się w okresie stwarzania świata oraz w XXI wieku w takich
miejscach jak: Niebo, Limbo, Głębia, Sfery Poza Czasem, Ziemia i
Księżyc.
Niebo
nazywane Królestwem miało własny sztandar w barwach słońca i łez
utkany przez Królową (Maryję). Składało się z siedmiu poziomów.
W ostatnim znajdowały się min. kwiatowe ogrody Tubiela, oraz Biały
Tron należący do Jasności.
Limbo
– obszar graniczny między niebem a piekłem. Mieszkały w nim
anioły i demony prowadząc życie podobne do życia ludzi na wsi.
Nazwa krainy pochodzi od zarzuconej już hipotezy teologicznej o
miejscu pobytu dusz szlachetnych ludzi zmarłych bez chrztu.
Głębia,
czyli Piekło – miejsce pobytu upadłych aniołów, które wciąż
knuły spiski jak odebrać władzę Lucyferowi.
Sfery
Poza Czasem to rozległe obszary rozciągające się za Rzeką Czasu
zamieszkane przez istoty z wszelkich możliwych mitów i legend.
Daimon Frey często wyprawiał się do krainy i właśnie w niej
spotkał Jagnię.
Ziemia
– planeta zamieszkana przez ludzi, na której krzyżowały się
wpływy Królestwa i Głębi. Spotykało się na niej anioły (np.
Anioła Sirocco, czy skazanego na banicję Gabriela), głębian, a
także istoty takie jak strzygi czy demony Galla.
Księżyc
– jedyny naturalny satelita Ziemi będący zarazem własnością
Archanioła Gabriela. Mieszkała na nim również jego przybrana
córka, anielica Hija. Ciekawe co na to NASA?
W
powieści mamy zarys imponującej, synkretycznej mitologii :).
Bóg
określany jest w powieści jako Jasność lub Pan. Pierwszym Jego
aktem było rozdzielenie dobra od zła. Stwarzając świat użył
świętych narzędzi – Cyrkla i Kielni przechowywanych w Siódmym
Niebie. W którymś momencie opuścił Królestwo razem z Królową,
świętymi, chórem serafinów i archaniołem Metatronem
odpowiedzialnym za powoływanie do życia nowych aniołów.
Archaniołowie Michał, Gabriel i Rafał, którzy odkryli odejście
Pana dążyli do zachowania go w tajemnicy. Po drugiej kosmicznej
bitwie z Antykreatorem zrodziło się w nich przypuszczenie, że Bóg
odszedł z miłości chcąc dać aniołom wolną wolę tak jak
ludziom.
Anioły
pod piórem Kossakowskiej mają bardzo ludzkie cechy. W istocie nie
zachowują się jak anioły, ale jak pogańskie bóstwo, albo jak
wojsko pozbawione dowódcy. Palą papierosy z mirry i kadzidła,
narkotyzują się trawą z Fatimy i wodą z Lourdes, przeklinają,
używają pieniędzy i broni palnej, a także jeżdżą konno (rumak
Michała był rudy i nazywał się Klinga). Posługują się magią.
Jej mistrzem jest Razjel – właściciel najpotężniejszej
magicznej księgi Wszechświata mającej strategiczne znaczenie.
Ukradł ją inny anioł – okultysta – alchemik Och. Dziełem
Razjela były też latające dywany uruchamiane słowem: ,,moc’’.
Aby się nimi przemieszczać wystarczył zaledwie kawałek tkaniny.
Demiurg Jaldabaoth po utracie stanowiska zaczął knuć z
Antykreatorem. Uczestniczył w kradzieży Księgi Razjela. Przybrał
imię Mastema i walczył z Daimonem Freyem. Należąca do potężnego
niegdyś chóru eonów Pistis Sophia (postać zaczerpnięta z
mitologii gnostyckiej); Dawczyni Wiedzy i Talentu utrzymująca dwór
w stylu bizantyjskim, spiskowała w celu obalenia triumwiratu
Michała, Gabriela i Rafała i przywrócenia rządów Jaldabaotha. W
powieści pojawia się też wątek miłości anielicy Drop (imię
zaczerpnięte z gnostyckiego ,,Kodeksu Berlińskiego’’)
należącej do aniołów stróżów podlegających władzy Matki
Rachel do Drago Gamerina – komandosa z oddziału Szeol (w Głębi
odpowiadającą mu jednostką było komando Harap Serapel).
Głębianie
– to upadłe anioły; inaczej diabły, demony. Stały się nimi po
przyłączeniu się do buntu Lucyfera. Sam Lucyfer zwany Lampką
wystąpił przeciw Bogu poduszczony przez Samaela. Zamierzał znieść
niebiańską hierarchię i biurokrację, a wyszło mu … piekło.
Jest to moim zdaniem ostrzeżenie przed dawaniem wiary lewackim
ideologiom, które choć obiecują wolność, sprowadzają ogrom
cierpienia. Samael, partner rozpustnej Lilith był tak okrutny, że
został wyrzucony z samego piekła. Odtąd błąka się po Ziemi
uwodząc i mordując zbuntowane nastolatki. Władzę w Pandemonium;
stolicy Głębi sprawował Lucyfer wraz ze swym jedynym przyjacielem
Asmodeuszem ,,Zgniłym Chłopcem’’. Asmodeusz lubił
malować i sprawował pieczę nad siecią głębiańskich kasyn i
domów rozpusty. Szefem wywiadu był biblijny Azazel. Wierzchowcami
Głębian były smoki (smok jako symbol szatana).
Oprócz
aniołów i demonów z religii monoteistycznych na kartach powieści
ożywają istoty z pogańskich mitów i alchemii jak: sumeryjskie
demony Galla (podobne nieco do arabskich terrorystów), salamandry –
duchy ognia (postać miały o dziwo humanoidalną, charakteryzował
je wysoki, czerwony lub pomarańczowy czub na głowie; ich wodzem był
Ignis Infelxibilis), sylfy – duchy powietrza (jednym z nich był
Beznogi Tancerz opisany przez anielicę Zoe), gnomy – duchy ziemi,
trytony i ondyny – duchy wody, nimfy, fauny, centaury, gargulce i
gryfy. Wcześniej miały za zadanie służyć aniołom, lecz Gabriel
nadał im wolność osobistą.
Bestie
Boże były nadprzyrodzonymi zwierzętami o potężnej mocy
uosabiającymi siły Boskie lub demoniczne. Jedną z nich było
Jagnię – wielkie jak dom, mające wiele rogów i oczu. To ono
właśnie zapowiedziało Daimonowi Freyowi w Sferach Poza Czasem, że
umrze wiele razy. Jagnię ma symbolikę chrystologiczną. Nawiązuje
wprost do apokaliptycznego Baranka:
,,I ujrzałem między tronem z Czworgiem Zwierząt a kręgiem Starców stojącego Baranka jakby zabitego, a miał siedem rogów i siedmioro oczu, którymi jest siedem Duchów Boga wysłanych na całą ziemię’’ - Ap 5,6.
W
Drugim Niebie panikę wśród aniołów wywołało pojawienie się
Jagnięcia i siedmiogłowego Smoka. Bestia ta również pochodzi z
Apokalipsy św. Jana, gdzie symbolizuje szatana:
,,I inny znak się ukazał na niebie: Oto wielki Smok barwy ognia, mający siedem głów i dziesięć rogów – a na głowach jego siedem diademów. I ogon jego zmiata trzecią część gwiazd nieba; i rzucił je na ziemię. I stanął Smok przed mającą rodzić Niewiastą, ażeby skoro porodzi, pożreć Jej dziecię’’ - Ap 12,3 – 4.
Innym
przykładem Bestii był wierny lampart, który razem z aniołem
Kamaelem udał się na wygnanie do Głębi, później zaś razem ze
swym panem uczestniczył w wielkiej bitwie z Antykreatorem.
Antykreator
– nie pochodzi z chrześcijaństwa, ale z gnozy, a pośrednio z
mitologii perskiej, w której bóg zła Aryman był bratem
bliźniakiem boga dobra Ormuzda. Był to cień Boga; pierwiastek
czystego zła dążący do połączenia się z Jasnością i
pochłonięcia Jej wszystkich dzieł. Antykreator parodiował dzieła
Jasności tworząc ich mroczne, skażone odpowiedniki (w tym własny,
demoniczny Eden). W wojnie z Antykreatorem zjednoczyły się siły
Królestwa i Głębi; dla tych ostatnich była to okazja pokuty za
bunt Lucyfera.
Głównym
bohaterem jest zaczerpnięty z Apokalipsy św. Jana Abaddon, noszący
w powieści imię Daimon Frey. Choć w tradycji chrześcijańskiej
jako Anioł Czeluści przynależy do świata demonicznego, Autorka
utożsamia go z aniołem, który skrępował i uwięził szatana.
Daimon Frey był anielskim arystokratą i wojownikiem cieszącym się
szacunkiem, jak i wzbudzającym wielki strach. Był blady, miał
przerażające czarno – zielone oczy (zdejmując okulary
przestraszył i skłonił do powrotu do domu zbuntowaną nastolatkę,
która zadawała się z Samaelem; scena to ma swój odpowiednik w
opisie wzroku Abaddony w ,,Mistrzu
i Małgorzacie’’
Michaiła Bułhakowa), oraz długie czarne włosy zaplecione w
warkocz. Na policzku miał tatuaż wyobrażający salamandrę.
Ubierał się w czarną, skórzaną kurtkę. Walczył magicznym
mieczem – Gwiazdą Zagłady (bezpieczne korzystanie z tego oręża
umożliwiały mu ochronne tatuaże na dłoniach). Dosiadał czarnego,
mówiącego i … szalonego konia rasy parasim, który nosił imię
Piołun (,,I
trzeci anioł zatrąbił: i spadła z nieba wielka gwiazda, płonąca
jak pochodnia, a spadła na trzecią część rzek i na źródła
wód. A imię gwiazdy zowie się Piołun. I trzecia część wód
stała się piołunem, i wielu ludzi pomarło od wód, bo stały się
gorzkie’’ - Ap 8, 10 – 11).
Początkowo, w trakcie stwarzania świata, służył pod rozkazami
demiurga Jaldobaotha. Uratował kosmos przez atakiem Antykreatora
wykradając z Siódmego Nieba złoty klucz do Otchłani należący do
samego Boga. Otworzył nim Otchłań, która pochłonęła
Antykreatora. Wówczas demiurg Jaldabaoth skazał go za
nieposłuszeństwo na śmierć. Wyrok wykonał tchórzliwy służbista
Raguel. Jednak sam Bóg wskrzesił Daimona Freya i nadał mu tytuł
Abaddona – niszczyciela światów (dostrzegam tu analogię z
indyjskim bogiem Śiwą, który też jest destruktorem). Jaldabaoth
został obalony, a władzę objął triumwirat trzech archaniołów:
Michała, Gabriela i Rafała. Daimon Frey był ich przyjacielem i
współpracownikiem. Był to bohater odważny, honorowy, zdolny do
miłości i obrony słabszych, ale czasem też okrutny, gdy mszcząc
cierpienia Hiji wyrwał serce cenzorowi Nisrochowi. Zgodnie z
proroctwem Jagnięcia jeszcze wielokrotnie przyszło mu oddawać
życie w walce z Antykreatorem.
Ukochaną
Daimona Freya była anielica Hija – córka upadłego anioła Uzjela
i śmiertelnej kobiety. Jej imię w żydowskiej legendzie oznaczało
pierwotnie anioła płci … męskiej. Miała złote oczy, kobaltowe
włosy i władała magią. Wychowywała się na Księżycu pod okiem
Archanioła Gabriela. Miała swój dom na wyspie położonej na
jednym z księżycowych mórz. Hodowała na niej stada jednorożców.
Jej ulubieńcami byli niebieskie kocur Nehemiasz i Szafir –
niebiesko – złoty jednorożec. Usługiwały jej nimfy, fauny i
gargulce. Z wzajemnością kochała Daimona Freya. W czasie ataku na
jej wyspę komanda Atanaela zawierając pakt ze śmiercią przeniosła
swą wyspę i siebie samą do wypełnionej mlecznobiałą mgłą
krainy między światami. Powróciła z niej, aby utwierdzić
ukochanego w zamiarze pozostania żywym po walce z Antykreatorem.
Książka
jest napisana z wielkim talentem, a zarazem kontrowersyjna, bowiem
bardzo swobodnie łączą się w niej wątki z różnych wierzeń,
tak ortodoksyjnych jak i dalekich od ortodoksji. Bardzo spodobała mi
się scena, w której Daimon Frey i Kamael zjawili się w czasie
okultystycznego rytuału i porządnie nastraszyli podwórkowego
satanistę nie pozwalając mu skrzywdzić czarnej kotki, a także
potępienie ,,woli mocy’’ aniołów, którzy ukradli Księgę
Razjela, z której nie potrafili nawet korzystać (wątki
ostrzegające przed magią). W powieści ośmieszone zostały
tradycyjne przesądy (Kamael mieszkał w hotelowym pokoju nr 13,
który uważano za nawiedzony). Na przykładzie pełnej pychy Pistis
Sophii zostało pokazane, że sama mądrość bez miłosierdzia nie
czyni lepszym. Moje ulubione postać to Garbriel, oraz anielice Hija
i Zoe. Poniżej chciałbym przedstawić ocenę katolickiego
demonologa i biblisty, z którą się zgadzam:
,, […] Na pewno nie można pani Kossakowskiej odmówić pomysłowości i sporej wiedzy. Już sam pomysł pokazania, co by było, gdyby Bóg zostawił swoich aniołów i pozwolił im rządzić, jest godny uznania. Wizja społeczeństwa anielskiego, współpracującego z piekłem na mocy tajnych konszachtów i wspólnych korzyści, jest dość gorzką satyrą na współczesne układy polityczne. Co ciekawe, według autorki, aniołowie utracili więź ze swym Stwórcą, ale tej więzi nie utracił człowiek. Bóg kontaktuje się z ludźmi. Są miejsca gdzie objawia się Królowa. Umiłowane dzieci Boga – ludzie mają dostęp do Światłości, którą utracili aniołowie zamieszkujący Królestwo. Gdy archaniołowie naradzają się w sali tronowej i mówią, że Bóg odszedł, rzekomo obłąkany serafin wypowiada nagle słowa: ‘On jest. Przygląda się wam’. Może więc jest tak, że Bóg nie odszedł, tylko aniołowie nie potrafią Go już dostrzec. Może jest to dla nich próba? Myślę, że chrześcijanie mogą sięgnąć po twórczość Mai Lidii Kossakowskiej, o ile nie będą kształtować swoich wyobrażeń o aniołach na jej podstawie, bo ten świat aniołów ma z Biblią niewiele wspólnego’’ - Roman Zając ,,Świat aniołów Pani Kossakowskiej’’ na stronie: ,,Kościół pl.’’
1
Odsyłam do posta: ,,Zohar’’
2
Odsyłam do posta: ,,Swedenborg i kosmici’’