,.Edgar Rice Burroughs urodził się w 1875 roku w Chicago. Jako młody człowiek zaciągnął się do kawalerii Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. […] Zwolniony ze służby próbował szczęścia biorąc udział w wyprawach poszukiwaczy złota. Bez powodzenia podejmował się szeregu mało istotnych zajęć, w tym również pracy w Policji Drogowej w Salt Lake City, a także… sprzedawcy wyrobów cukierniczych.
W wieku trzydziestu lat ożenił się. By utrzymać rodzinę potrzebował środków finansowych, którymi przyszły milioner na razie nie dysponował. Wydatki przekraczały dochody. Chcąc poprawić sytuację bytową rodziny postanowił pisać. Sukces jaki odniósł przekroczył najśmielsze oczekiwania . W niespełna osiem lat od napisania pierwszego opowiadania mógł już nabyć ziemię z okazałym pałacem w pobliżu Los Angeles. Obecnie posiadłość ta nosi nazwę miasta Tarzana i jest dużą atrakcją przyciągającą wielbicieli jego pisarstwa.
W czasie Drugiej Wojny Światowej Burroughs był korespondentem wojennym na Hawajach. Umarł w 1950 roku pozostawiając majątek przekraczający 10 mln dolarów’’ - Jacek Wójciak ,,Posłowie’’ [w]: R. E. Burroughs ,,Tarzan i klejnoty Oparu’’
W wieku przedszkolnym myślałem, że Tarzan istniał naprawdę i założył Tanzanię. Był to jeden z moich ulubionych bohaterów. Marzyłem, aby tak jak on mieszkać w lesie razem ze zwierzętami. W 2006 r. z pracy Andrzeja Sapkowskiego ,,Rękopis znaleziony w smoczej jaskini’’ dowiedziałem się, że powieści o Tarzanie i inne utwory Burroughsa należą do pierwocin gatunku fantasy. 1
Burroughs poświęcił mu takie powieści jak: ,,Tarzan wśród małp’’, ,,Tarzan w dżungli’’, ,,Powrót Tarzana’’, ,,Syn Tarzana’’, ,,Tarzan wśród zwierząt’’, ,,Tarzan i klejnoty Oparu’’, ,,Tarzan groźny’’, ,,Tarzan nieposkromiony’’, ,,Tarzan i złoty lew’’, ,,Tarzan wśród Pigmejów’’, ,,Tarzan w Pellucidarze’’ i wiele innych.
Pierwsze polskie przekłady ukazały się już w latach 1921 – 1935. Książki o nim były palone w III Rzeszy za zawartą w nich krytykę Niemców. Wielką popularnością cieszyły się za to w Izraelu. Imię Tarzana przybrał sobie jako pseudonim wachmistrz Tomasz Wójcik (1908 – 1951) – żołnierz AK i NSZ.
Od 1932 r. Tarzan jest bohaterem licznych filmów jak: ,,Człowiek – małpa’’, ,,Tarzan w Nowym Jorku’’, ,,Tarzan i Amazonki’’, ,,Tarzan i kobieta lampart’’, ,,Tarzan i syreny’’, ,,Greystoke – legenda Tarzana władcy małp’’, ,,Tarzan na Manhattanie’’, seriale ,,Przygody Tarzana’’ i ,,Nowe przygody Tarzana’’, ,,Tarzan’’ studia Disneya z 1999 r., niemiecka kreskówka ,,Tarzan: Król dżungli’’, najnowszy, kontrowersyjny ,,Tarzan: Legenda’’ (2016) i wiele innych.
Tarzan doczekał się nawet swoich psychofanów:
,,- Ten facet, o którym mówię – opowiadał Harry – był jednym z niewielu prawdziwych dziwaków, jakich musiałem zabawiać podczas safari. Był to Anglik i wydawało mu się, że jest Tarzanem wśród małp. Chciał spać na drzewach, przez cały czas biegał nago. Nie mogłem go powstrzymać od kąpieli w strumieniach, a krokodyle patrzyły na niego z uznaniem. [...]’’ - Robert C. Ruark ,,Róg myśliwego’’
W lipcu 2021 r. przeczytałem kupioną od ulicznego sprzedawcy powieść ,,Tarzan i klejnoty Oparu’’ (ang. ,,Tarzan and the Jewells of Opar’’) z 1916 r. w przekładzie Janiny Colonny – Walewskiej (1883 – 1956).
Akcja rozgrywa się w Afryce Środkowej w XIX lub na początku XX wieku za panowania cesarza Abisynii Menelika II (1844 – 1913).
Tarzan (imię znaczące ,,biała skóra’’) był z pochodzenia Anglikiem. Nazywał się John Clayton i nosił tytuł Lorda Greystoke. Osierocony w dzieciństwie został wychowany w afrykańskiej dżungli przez Kalę – samicę Wielkich Małp (zwierząt fantastycznych powszechnie utożsamianych z gorylami). 2 Wyrósł na potężnie zbudowanego mężczyznę o niemal nadludzkiej sile. Jako jedyny strój najchętniej nosił przepaskę ze skóry lamparta. Potrafił zarówno przemieszczać się z drzewa na drzewo jak małpa jak też jeździć konno. Jego uzbrojenie stanowiły nóż, włócznia i lasso. Władał płynnie językiem zwierząt, a także mową angielską i francuską. Był szlachetnym wodzem murzyńskiego plemienia Wazyrów, o których się troszczył i był przez nich podziwiany i kochany. Zamieszkiwał bungalow zbudowany w ich wiosce. Jego przysmak stanowiło surowe mięso. Potrafił zabić lwa samym nożem i zębami. Zaskoczony przez trzęsienie ziemi w czasie wyprawy do Oparu po złoto i klejnoty został uderzony w głowę odłamkiem skalnym i na jakiś czas stracił pamięć.
Żoną Tarzana była piękna i dobra, niewinna i ufna Jane Clayton (z domu Porter). W jej obecności Tarzan zachowywał się jak cywilizowany człowiek (stary motyw anielskiej kobiety łagodzącej obyczaje dzikiego mężczyzny3). Wazyrowie ubóstwiali ją. Gdy Tarzan był zajęty wyprawą po kosztowności, na cześć jego żony nastawali rozbójnicy Albert Werper, Achmed Zek oraz abisyńscy (etiopscy) żołnierze Abdula Muraka.
Tarzanowi i Jane wiernie służył dzielny murzyński wojownik Mugambi przypominający czarnoskórego Herkulesa. Wcześniej Mugambi towarzyszył Tarzanowi w podróży do Londynu. Abdul Murak zamierzał przywieść go jako niewolnika do Addis Abeby (niestety niewolnictwo w Etiopii znieśli dopiero włoscy faszyści w czasie najazdu na ten kraj w 1935 r.).
Albert Werper był zdemoralizowanym belgijskim żołnierzem karnie przeniesionym z Brukseli do Konga. Ponieważ zamordował swojego kapitana, był ścigany przez belgijskie władze kolonialne. Przystał do arabskiego rozbójnika Achemda Zeka i popełnił wiele zbrodni. Podszywając się pod Francuza, Juliusza Frecoaulta zdobył zaufanie Tarzana i Jane. Wykorzystał to, aby sprowadzić najazd Arabów na wioskę Wazyrów. Okradł pogrążonego w amnezji Tarzana z drogich kamieni z Oparu, oraz uprowadził Jane. Widok jej ufności obudził w nim resztki sumienia. Werper próbował jej pomóc, lecz w końcu przemogła chciwość. Zdołał uciec przed sprawiedliwością.
Achmed Zek był okrutnym arabskim handlarzem kością słoniową i niewolnikami. Zamierzał sprzedać Jane do haremu. Zginął zastrzelony przez Werpera, który ukradł mu klejnoty z Oparu.
La była piękną i okrutną królową Oparu. Jej położona w dolinie kraina była niegdyś kolonią Atlantydy, a zarazem najstarszą cywilizację na świecie. Podczas gdy mężczyźni z Oparu wyrodzili się w niskie i pokraczne małpoludy, ich kobiety wciąż pozostały smukłe i piękne. Również La była pięknością; półnagą kobietą o długich rudo – złotych włosach. Sprawowała urząd kapłanki Płomienistego Bożka, któremu na kamiennym ołtarzu składała ofiary z ludzi zabijanych świętym nożem (w przeszłości próbowała tak uśmiercić Jane oraz samego Tarzana). Kiedy Tarzan zabrał jej ofiarny nóż (nie zdając sobie sprawy z jego wartości), La wyruszyła za nim w pościg na czele zdegenerowanych mężczyzn – małpoludów. Królowa skrycie pożądała Tarzana i kusiła go poślubieniem jej i objęciem władzy, lecz Tarzan odrzucił jej zaloty pozostając wierny Jane.
Powieść jest wciągająca i działa na wyobraźnię ;). Najbardziej podobało mi się jak Tarzan po chrześcijańsku przebaczył La, która dwukrotnie usiłowała złożyć go w ofierze a także Werperowi.
1 Odsyłam do posta: ,,Ojcowie założyciele fantasy’’.
2 Odsyłam do posta: ,,Ludzie wychowani przez zwierzęta’’.
3 Odsyłam do posta: ,,Czy Tatra to Parvati?’’