Psy

,,pies domowy – ten przedstawiciel psowatych, który tej grupie ssaków drapieżnych dał nazwę, został udomowiony już w epoce kamienia łupanego. Jego przodkiem jest wilk (niektóre rasy psów wg. [Konrada] Lorenza pochodzą również od szakala). Udomowienie psa zaczęło się od tego, że ludzie pierwotni zaczęli tolerować towarzyszące im stada wilków. Kiedy upolowano szczególnie wielkie zwierzę rzucano im kości i resztki mięsa. Wilki natomiast przestały bać się ognia. W ten sposób doszło do udomowienia psa. Pierwsze psy były psami myśliwskimi. Najbardziej znane psy myśliwskie to charty. 3 z nich (greyhound, wippetet, chart polski) mają szczupłą [budowę] ciała oraz smukłe łapy. Natomiast chart afgański wyróżnia się tym, że jego długa sierść zwisa mu całkowicie osłaniając nogi. Inny pies myśliwski, ogar polski przypomina wyglądem owczarka niemieckiego. Niektóre psy ozdobne np. pudel, yorkshireterier, terier szkocki były psami myśliwskimi. Pudel został wyhodowany do polowań na kaczki, natomiast yorkshireterier w hrabstwie Yorkshire do wyganinia królików z nor, a terier szkocki do polowań na lisy i borsuki. Kiedy człowiek zmienił tryb życia z koczowniczego na osiadły, obok psów myśliwskich powstały psy pasterskie od owiec nazwane owczarkami. W Polsce wyhodowano 2 rasy tych psów:a.) owczarek podhalański wyrózniający się białą sierścią
b.) owczarek nizinny przypominający wyglądem angielskiego bobtaila.
Psy te wyróżniają się dlugą i puszystą sierścią. Inne owczarki porośnięte długim włosiem to francuski owczarek pirenejski i węgierski puli. Sierść tego ostatniego jest charakterystycznie poskręcana i (jak sierść każdego innego psa) wymaga pielęgnacji. Do jednorazowego wytarcia tego owczarka potrzeba 20 ręczników! Najlepiej rozwiniętym zmysłem psa jest węch (najlepszym węchem wyróżnia się pies św. Huberta). Ta niezwykła właściwość została wykorzystana w ten sposób, że psy wykorzystywane [są] do tropienia dzikiej zwierzyny, pzrestępców, ofiar lawin, trufli, narkotyków oraz jako przewodnicy niewidomych. Mieszańcy różnych psich ras zwani są kundlami lub wielorasowcami [...]. Największym psem świata jest mastyf, natomiast najmniejszym chichuaha .
Mastyf przypomina wyglądem boksera zwanego również buldogiem. Został wyhodowany jako pies obronny. W czasach II wojny światowej w Wielkiej Brytanii psy były szkolone do wykopywania ludzi spod gruzów. Psy częśto służyły w wojsku, najczęściej do przenoszenia informacji na szczególnie niebezpiecznych odcinkach frontu. Najsłynniejszym psem wojskowym jest Szarik z filmu ,,Czterej pancerni i pies’’. Zdarzało się niekiedy, że psy wojskowe odznaczano, a w połowie XIX w. pies Prohaska dosłużył się stopnia kaprala w austriackiej piechocie. Na Dalekiej Północy, psy (husky i malamuty) są zwierzętami pociągowymi.Natomiast wyhodowany w Szwajcarii bernardyn (nazwany tak od Przełęczy Św. Bernarda) został wyhodowany jako pies ratowniczy, który ratuje ludzi przysypanych lawinami śnieżnymi. Najsłynniejszy ich przedstawiciel Barry na początku XIX wieku uratował aż 40 zasypanycvh lawinami wędrowców.
3 listopada 1957 r. umieszczona w radzieckim, sztucznym satelicie Ziemi, ,,Sputniku 2’’ suczka Łajka stała się pierwszym żywym stworzeniem wystrzelonym w Kosmos. Wyhodowany w Kanadzie wodołaz zwany również nowofunlandem ratuje tonących ludzi. Zwierzęta te często pojawiają się w literaturze i są bardzo przywiązane do człowieka. Niektóre psy (np. bulterier, tosa) zostały wyhodowane do walk. Obecnie w większości krajów świata walki psów zostały zakazane, obecnie w Japonii są dozwolone. Większośc psów szczeka, natomiast pies nowogwinejski wyje, a shar pei warczy, chrumka, a nocą chrapie zupełnie jak dorosly mężczyzna. Pies ten został wyhodowany w Chinach, a jego nazwa zanczy ,,papier ścierny’’, lub ,,skóra rekina’’. Skóra tego psa jest charakterystycznie pomarszczona, a sierść krótka i szorstka.Wyhodowany w Korei czindo wyróżnia się tym, że jego sierść jest płowa, a ogon charakterystycznie zakręcony. Psy te są psami do towarzystwa, policyjnymi i myśliwskimi. Są pod ochroną. W Chinach został wyhodowany niewielki, puszysty pies chow – chow wyróżniający się charakterystycznym ciemnym językiem.’’ - ,,Ciekawostki z życia zwierząt cz. I'' z 1998 r. 

,,rasy psów domowych; w zależności od klimatu, zapotrzebowania, pokarmu – człowiek wyhodował wiele rozmaitych ras psów. Ich rejestrowaniem i opisywaniem zajmuje się Międzynarodowy Związek Kynologiczny, do którego należy również Polska. Rasy psów należących do państw nie będących w tym związku (np. rosyjskich, amerykańskich) nie znadują się w rejestrze.Ratlerek jest małym psem. Ubarwienie bardzo różnorodne np. jasno – brązowy czy płowo – czarny. Pysk podobny nieco do mysiego. Uszy ostro zakończone. Korpus masywny. Nogi wydłużone, ogon cienki. Szczekanie tego psa ma piskliwy ton. Jak już pisałem jest to pies mały, ale bardzo odważny i zawzięty. Raz zdarzyło się, że gdy ugryzł owczarka niemieckiego, ten bał się wychodzić na spacer!
Kiedy pierwsi ludzie przybyli na Nową Gwineę zabrali ze sobą psy, które w nowym środowisku wytworzyły rasę, zwaną ‘psem nowogwinejskim’. W odróżnieniu od innych psów, pies nowogwinejski nie umie szczekać, a tylko wyć. W niektórych rejonach tej wyspy, psy nowogwinejskie są hodowane na mięso. W przeciwieństwie do dingo, pies nowogwinejski nie zdziczał.
Innym psem nie umiejącym szczekać jest shar – pei wyhodowany w Chinach. Nazwa tego psa oznacza ‘papier ścierny’, lub ‘skórę rekina’. Skóra shar – pei jest gruba i pomarszczona, pokryta krótkim, szorstkim włosem. Z wiekiem ten pies traci zmarszczki. Innymi cechami charakterystycznymi dla tego psa są:
a.) zakręcony ogon
b.) masywny korpus i grube nogi
c.) ciężki toporny łeb z zagiętymi do przodu uszkami i wielkim czarnym nosem.
Zamiast szczekania shar – pei chrumka, chrupie, terkocze, miauczy, a w nocy głośno chrapie. W Polsce rzadko hoduje się takie psy i są one bardzo drogie. [...] Pekińczyka pokrywa długa sierść. Łapy krótkie. Głowa spłaszczona. Psy te są bardzo wybredne.
Natomiast terier tybetański ma łapy długie i grube. Najsilniej owłosiona jest głowa, na której znajduje się grzywa, podobna do lwiej. Najbardziej charakterystyczny jest jednak długi, puchaty ogon skierowany do przodu. Podobny do niego jest shitz – tsu co po tybetańsku znaczy ‘lwi piesek’. Sierść długa opadająca do ziemi koloru czarno – białego. Ten miły piesek ma liczne grono miłośników. Innym chińskim psem jest chow – chow. Wygląda trochę jak skrzyżowanie wilka z niedźwiedziem. Ciało pokrywa gęsta, puszysta sierść koloru płowo – złotego. Cechą charakterystyczną tej rasy jest ciemny język. Jednak najniezwyklejszym psem świata jest wyhodowany w Norwegii lenghound. Sylwetką przypomina wilka. Sierść rudo – złota. Lenghound ma 6 palców spiętych błoną pławną. Jego stojące, ostro zakończone uszy mogą się zamykać. Ten piękny pies jest pod ochroną. Innym chronionym psem jest czindo wyhodowany w Korei Południowej. Nazwa tej rasy wywodzi się od wyspy Czindo, politycznie należącej do tego państwa. Czindo również przypomina wilka, ale jest nieco bardziej przysadzisty, ma plowe futro i zakręcony ogon. Jest używany jako pies: policyjny, myśliwski i do towarzystwa. Owczarek niemiecki w mowie potocznej bywa nazywany ‘wilkiem’ lub ‘wilczurem’, co podkreśla podobieństwo tego psa do wilka. Jest jednak mniejszy i ma piękne czarno – rude ubarwienie. Został wyhodowany w Niemczech jako pies pasterski. Obecnie jest wykorzystywany również w: policji, ratownictwie, jako pies do towarzystwa, a 1 z nich Riginald von Ravenhorst gra w serialu pt. ‘Komisarz Rex’.
Wilczarz irlandzki został tak nazwany z dwóch powodów. Po pierwsze przypomina wilka wyglądem; jednak różni się krótszą głową i bujnym ‘zarostem’ na dolnej szczęce. Został tak nazwany również dlatego, że używano go kiedyś do polowań na wilki. Jest to bardzo duży pies (1 osobnik jest większy od mastyfa, ale należy do wyjątków). Innym psem używanym do polowań na wilki jest borzoj pochodzący z Rosji. Swoim wyglądem przypomina coli [...], ale ma trochę inne ubarwienie; na białym tle brązowe łaty z czarnym obramowaniem. Ten piękny pies grał w wielu filmach. Jednak największą sławę zdobył sobie dalmatyńczyk, filmem ‘101 dalmatyńczyków’. Jego ubarwieniem jest białe tło w czarne łatki. Noworodki dalmatyńczyków są gładkie. Ogon cienki o przekroju walcowatym. Głowa masywna z krótkim, grubym pyskiem.Dobrze znanym psem jest jamnik, którego dzielimy biorąc pod kryterium sierść w dotyku:
a.) szorstkowłosy
b.) gładkowłosy.
Sylwetka tego psa jest masywna, o przekroju walcowatym. Łapki krótkie i usytuowane blisko siebie. Pysk wydłużony. Uszy oklapnięte. Ogon cienki. Jamnik szorstkowłosy jest zbudowany tak samo, ale ma sierść nastroszoną. Są to psy myśliwskie i do towarzystwa. Z jamnikiem jest spokrewniony basset angielski. Mimo tej nazwy ojczyzną tego psa może być również USA. On również jest psem myśliwskim. Wprawdzie nie jest już używany do polowań, ale zachował instynkt łowny. Obecnie jest trzymany jako pies do towarzystwa.
Oprócz wilczarza, z Irlandii pochodzi [również] seter. Tak jak wszystkie psy myśliwskie lubi biegać. Sierść gęsta, koloru rudego lub brązowego. Pysk wydłużony.
Psem występującym w powieści E. Knighta pt. ‘Lessie, wróć!’ jest coli [...]. Pysk wydłużony, sierść gruba, koloru biało – pomarańczowego. Coli został wyhodowany w Szkocji jako pies pasterski. Zdobył sobie popularność na całym świecie. Jest wykorzystywany do towarzystwa, jako przewodnik niewidomych itd. Bardzo lubi dzieci.Innym słynnym psem [jest] pudel. Pochodzi z Francji, gdzie był wykorzystywany jako pies myśliwski do polowań na kaczki. Obecnie jest psem ozdobnym. Dawniej pudel wyglądał jak skrzyżowanie lisa z labradorem. Obecnie na wskutek odpowiedniej selekcji, pudel ma wysokie łapy, krótki pysk i gęstą, wełnistą sierść o strukturze loczkowanej. Może ona mieć kolor biały lub czarny (najbardziej cenione w hodowli są pudle brązowe).
Labrador został wyhodowany w Kanadzie nad rzeką Labrador skąd nazwa psa. Jest on masywnie zbudowany, o topornym pysku i białym ubarwieniu krótkiej sierści. Jest bardzo silnym psem, który pomagał w wyciąganiu sieci. Innym psem pochodzącym z Kanady jest wodołaz, zwany ‘nowofunlandem’. Innym psem - ratownikiem jest bernardyn. We wczesnym średniowieczu wyhodowali tę rasę szwajcarscy mnisi z zakonu bernardynów, skąd nazwa psa. Ponieważ bernardyn ma czuły węch, którego organem jest wielki, czarny nos, został wykorzystany do ratowania osób zasypanych lawinami śnieżnymi. Aby zasypani się ocknęli i rozgrzali, bernardynom [...] zawieszano na szyi beczułkę z koniakiem. Najsłynniejszym z tych psów był Barry, który w XIX w. uratował 40 zasypanych lawinami wędrowców w Przełęczy Św. Bernarda. Barry został zamordowany przez 41 uratowanego człowieka.
Ten piękny pies ma grube futro, stanowiące izolator cieplny koloru biało – brązowego. Głowa wielka i ciężka, podobna do niedźwiedziej, z małymi okragłymi uszkami, osadzona na masywnym karku. Ogon kiciasty, a łapy grube. Bernardyn lubi dzieci. Stał się znakiem towarzystwa ubezpieczeniowego Winthertur. Ze Szwajcarii pochodzi również bernardyński pies pasterski. Zgodnie z nazwą przypomina bernardyna, ale ma dłuższe uszy i sierść koloru biało – czarnego. Bernardyński pies pasterski jest używany do pilnowania owiec lub bydła. Przypomina go wyglądem owczarek kaukaski z Rosji. Ten pies ma spłaszczoną, wydłużoną głowę z czarnymi uszami. Sierść szara i bardzo gruba. Łapy grube. Ogon kiciasty. Ten potężnie zbudowany pies w obronie owiec, świń czy bydła potrafi walczyć nawet z watahą wilków. Z tego powodu został umieszczony na Czarnej Liście Psów Niebezpiecznych, chociaż właściwie prowadzony może być wiernym przyjacielem człowieka. Największym psem świata jest mastyf wyhodowany w Wielkiej Brytanii. Wyglądem przypomina boxera, ale jest wzrostu lwa. Jest to pies obronny. Najsłynniejszym masstyfem jest Saba z powieści H. Sienkiewicza pt. ‘W pustyni i w puszczy’. Mastyf jest również... najbogatszym psem. 1 z nich, imieniem Zorba ma willę razem ze swym właściecielem.Kiedy starożytni Rzymianie podbijali Germanię, odkryli tam piękne, silne psy, które dzięki Rzymianom rozprowadziły się po Europie, gdzie walczyły z gladiatorami i pilnowały karawann przed zbójami. Dog niemiecki, (o którym mowa) nazywany bywa ‘wielkim Duńczykiem’. Jest używany jako pies obronny i walczący. Ma silne poczucie indywidualizmu; czasami zwala swego pana z tapczanu. Dog niemiecki może być czarny, łaciaty, szary. Głowa masywna o strukturze kwadratu. Korpus silnie umięśniony. Łapy grube, ogon cienki.
Nazwa ‘owczarek podhalański’ sugeruje, że pies ten pochodzi z gór i jest to prawda. Wyhodowali go polscy górale do pilnowania owiec. Cechą charakterystyczną tego psa jest piękne, białe futro, zimą grubsze i lepiej izolujące skórę od mrozu. Korpus masywny. Głowa wydłużona, zakończona opadajacymi uszami. Łapy silnie umięśnione. Ogon kiciasty. Innym psem pasterskim pochodzącym z Polski jest owczarek nizinny. Ma masywną, okrągłą głowę zakończoną krótkim pyskiem z czarnym nosem. Sierść długa, sięgająca ziemi. Tak samo wygląda wyhodowany w Wielkiej Brytanii bobtail, również pies pasterski. Nawet gdy oba psy są razem, trudno rozróżnić, który jest który. Najłatwiej to zrobić gdy idą, ponieważ bobtail porusza się innochodem. Ogar polski z wyglądu przypomina nieco owczarka niemieckiego, o którym już pisałem. Różni się krótszym i grubszym pyskiem. Został wyhodowany w Polsce jako pies myśliwski. Najstarsze księgi rodowodowe tych pięknych psów pochodzą z XVII w.
Gończy polski również jest psem myśliwskim. Ma ciężką, masywną budowę ciała umaszczonego rudo – czarno, ciężki łeb. Podobnie wyglądają: rotweiler, doberman (nieco szczuplejszy) i bauceron, zwany ‘czerwonym zadem’ z racji występowania w okolicach odbytu rudej plamy. Bauceron został wyhodowany we Francji jako pies pasterski.
Bokser w mowie potocznej bywa zwany ‘buldogiem’. Swoją prawdziwą (jak się wkrótce dowiemy) nazwę zawdzięcza swojemu spłaszczonemu, zdeformowanemu pyskowi, wyglądającemu jak po silnym ciosie. [...] jego ciało jest masywne i harmonijnie zbudowane. Mimo groźnego wyglądu jest psem łagodnym i sympatycznym. A oto prawdziwy buldog [...]. Buldog francuski jest małym czarno – białym pieskiem o słupowatych nogach. Mordka czarna. Uszy długie. Nocą głośno chrapie. Tak samo wygląda mops, ale jest wyposażony w krótsze uszy. Airdale terier jest dużym psem. Z brody zwisa mu wydłużona sierść. Tak samo wygląda foxterier, ale jest mniejszy. Bulterier został wyhodowany specjalnie do walk. Tułów o przekroju walcowatym. Ogon cienki. Łapy krube. Najbardziej charakterystyczną cechą bulteriera jest jego głowa z małymi uszkami i grubym pyskiem. Pod nosem znajduje się jasno – różowy skrawek skóry.
Człowiek zaatakowany przez psa powinien się skulić i czekać na pomoc.Słowo ‘spaniel’ pochodzi z j. hiszpańskiego, co pozwala przypuszczać, że ten pies pochodzi z Półwyspu Iberyjskiego. Ma krótki pysk i piękne futro. Spaniel jest psem ozdobnym. Najmniejszym spanielem świata jest spaniel króla Karola.
Najmniejszym psem świata jest chichiuaa. Pochodzi z Meksyku. Ma [...], kwadratową głowę. Wzrok zezowaty.
Bardzo podobne do siebie są maltańczyk i bolończyk. Obydwa pieski mają gęste futro kontrastujące z czarnym nosem i oczami. Mają przysadzistą budowę ciała i dużą głowę. Bolończyk ma dłuższy kark niż maltańćzyk. Ze względu na swój sympatyczny wygląd, obydwa psy były kiedyś hodowane wyłącznie na dworach. W Polsce są nieliczne i mało znane.
Z Dalekiej Północy pochodzą psy zaprzęgowe, z których najsłynniejsze są:
a.) syberian husky
b.) alaskan malamuty.
Te piękne psy z wyglądu przypominają wilki, ale malamut jest większy od huska. Ten syberyjski pies szczeka ochrypłym głosem, co zaważyło na jego nazwie (husky – ochrypły). Od dawna był hodowany przez plemiona Kamczadalów, Czukczów i Koriaków i ceniony jako zwierzę pociągowe. Jest wytrzymały na mróz i niewybredny. Kiedy husk został sprowadzony do Europy, ludzie nie wierzyli w jego możliwości i nazywali żartobliwie ‘szczurem syberyjskim’. Oprócz Alaski malamut jest hodowany na Grenlandii i w Kanadzie. Kiedy pan chce, aby psy skręcały w prawo woła ‘illi – illi’, a w lewo – ‘ka – ka’. Na spacerze te psy należące do zaprzęgowych prą naprzód ciągnąc właściciela. W Europie (w tym w Polsce) organizuje się specjalne wyścigi psów zaprzęgowych.Charty są najszybszymi psami myśliwskimi. Mają długie łapy zakończone wąskimi stopami, długą głowę i smukły korpus co nadaje im w biegu aerodynamiczną sylwetkę. Wyróżniamy następujące rasy chartów:
a.) angielski (greyhound)
b.) francuski (whittepet)
c.) polski
d.) afgański.
Ten ostatni ma długie włosy sięgające ziemi. W Europie jest hodowany jako pies ozdobny. W Polsce polowanie z chartami jest zabronione. Organizowane są wyścigi tych psów; goniących atrapę zająca. Najsłynniejszym przedstawicielem tych psów jest chart francuski Zaza’’. - ,,Ciekawostki z życia zwierząt, cz. V’’ z 1999 roku.

Jako przykłady fantastycznych psów można by wymienić: Szarika, którego prof. Przeobrażeński chirurgicznie zamienił w komunistę i Bangę – jedynego przyjaciela Poncjusza Piłata, ogary Tyndalos, Huana, Łazikantego i Garma – psa gospodarza Gilesa z Ham, mówiące psy z Narnii, które swoje niegrzeczne szczenięta nazywały ... chłopcami i dziewczynkami, znienawidzonego przez króliki Warka Hau, małżeństwo zamienione w bulteriery przez pisarza Marshalla France’, Kła – psa Hagrida i groźnego cerbera o niegroźnym imieniu Puszek, Belzebuba – czarnego brytana Urbana Horna, mówiącą sukę Lunę, a także białego i przyjacielskiego Teresusa, który walczył z czarnym i groźnym Infernusem.

Śniło mi się, że:

- bawiłem się z małym pieskiem; maltańczykiem, lub bolończykiem i bałem się, że mi zabierze moją ukochaną zabawkę  Taszchetozaura,

- w kl. IV moja Mama chciała, abym chodził do szkoły z tornistrem z psiej skóry,

- na podwórku mojego dawnego domu miała miejsce wystawa psów,

- spotkałem na ulicy mężczyznę prowadzącego na smyczy groźnego psa (chyba buldoga) i chciałem powiedzieć, że go kocham, aby mnie nie zabijał,

- rozmawiałem z Maksem, psem mojego wujostwa, dziwiłem się, że mówi on ludzkim głosem, lecz moja ciocia Jolena ov Küjvis twierdziła, że to normalne,

- idąc po Szczecinie niosłem złoty łańcuch, symbolizujący miłość do Jeny ov Blackeyovej, spotkałem wielkiego, czarnego psa, który powiedział: ,,Rzuć to! Jestem Lucyferem i zabiorę was do piekła’’!, potem ujrzałem ogień i obudziłem się z krzykiem,

- w toalecie spotkałem psa, który odgryzał mi pośladki,

- widziałem szczenię boksera i uznałem, że jest słodkie,

- za pomocą nożyczek do paznokci bulterier robił mi pedicure,

- do ośrodka autystycznego przyszedł terapeuta z bardzo łagodnym i przyjacielskim psem, nieistniejącej rasy węglarz niemiecki (podobny do labradora, lecz czarny),

- bawiłem się z owczarkami podhalańskimi, które miały białe nosy, których dotykanie sprawiało mi wielką przyjemność,

- miałem w domu tak dużo szczeniaków rasy beagle, że aż nie mogłem ich policzyć,

- pani Fiłta ov Jazde wyszła na spacer z labradorem Viskałotem; napotkany bokser adoptował w czasie spaceru labradora i tak pani Fiłta musiała teraz wyprowadzać na spacer dwa psy,

- biłem pięściami rude psy, ponieważ były wobec mnie nieposłuszne i gryzły,

- w Parku Żeromskiego zostałem zaatakowany przez pitbullteriera,

- na rynku w Szczecinie wyprowadzałem na spacer na bardzo krótkich smyczach labradora Viskałota i jego siostrę Sjutę, z czego ta ostatnia zerwała mi się,

- śliczny, biały pudelek lizał mnie po twarzy.