Strony

środa, 31 lipca 2013

Proteusz, czyli odmieniec



,,Proteusz, u Homera starzec morski, strzegący fok Amfitryty; na Faros został we śnie zaskoczony przez Menelaosa i zmuszony do wróżenia, jakkolwiek przybierał różne postacie. Później uchodził P. za syna Posejdona'' - ,,Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberga tom 14''.


Proteus anguinus, to łacińska nazwa niezwykłego płaza ogoniastego - odmieńca jaskiniowego. Żyje na Półwyspie Bałkańskim w jaskiniowych zbiornikach wodnych. Ma długie (30 cm), wężowate ciało z czterema niewielkimi, zredukowanymi kończynami i długim ogonem. Skóra pokrywająca odmieńca jaskiniowego jest biała, bowiem w ciemnościach nie są mu potrzebne kolory. Ma również niewidzące, zredukowane oczy, umieszczone po bokach wydłużonej głowy. W oddychaniu posługuje się trzema parami czerwonych, krzaczastych skrzeli usytuowanych z obu stron głowy, oraz jak wszystkie płazy - cienką, przepuszczalną i pokrytą śluzem skórą (południowoamerykańskie salamandry bezpłucne obywają się całkowicie bez płuc, bowiem ich funkcję pełni skóra).



Jak wszystkie płazy, odmieniec jaskiniowy jest mięsożerny; odżywia się drobnymi zwierzętami żyjącymi w jaskiniowych wodach. Samica składa 700 jaj skrzeku i .... nie przejawia instynktu macierzyńskiego. W jego środowisku występuje niedobór jodu, a jakie są tego konsekwencje ... trzeba sięgnąć pamięcią do rozdziału ,,Larwy''. Brak jodu uniemożliwia larwom płazów osiągnięcie dojrzałości płciowej, a tym samym uniemożliwiałby rozmnażanie, a co za tym idzie - jak to się dzieje, że odmieńce jaskiniowe jeszcze istnieją?! Po prostu rozmnażają się przed osiągnięciem dojrzałości płciowej, co nazywamy neotenią - jej klasycznym przykładem jest inny płaz ogoniasty - aksalotl.

*

Odmieńcowi nadano taką a nie inną nazwę w wyniku zdumienia jego niezwykłym wyglądem, tak bardzo odmiennym od wyglądu innych zwierząt. Ale w ciągu swojego życia odmieniec z braku jodu się nie ,,odmienia'' ... Bardziej godne miana ,,odmieńców'' byłyby chyba zwierzęta z rozdziału ,,Larwy''.


*
Bliski krewny odmieńca, zwany ,,salamandrą jaskiniową'' żyje w Ameryce Północnej w stanie Teksas (USA).  


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz