Owady społeczne

Do owadów społecznych zaliczamy: żądłówki, mrówki, termity. Te pierwsze dzielimy na: pszczoły, osy i trzmiele.

Najbardziej znanym przedstawicielem pszczół jest pszczoła miodna nazwana tak dlatego, że z pyłku kwiatowego zmieszanego ze śliną wytwarza słodką substancję zwaną miodem. Produkuje go dla swoich larw (czerwi). Już w epoce kamienia łupanego miód pszczeli był bardzo ceniony, a w średniowieczu jak donoszą kupcy arabscy wędrujący po krajach słowiańskich, bartnicy cieszyli się ogromnym szacunkiem i byli uważani za obywateli. Większość danych z życia pszczół zawdzięczamy polskiemu księdzu Janowi Dzierżoniowi. Niektóre pszczoły prowadzą samotny tryb życia (np. miesiarka, zadrzechnia, pszczolinka).

Inną grupą żądłówek są osy. Ich największym przedstawicielem jest szerszeń. Dzięki szerszeniom człowiek nauczył się wytwarzać papier z drewna. Pierwszym kto to odkrył był żyjący w XVIII wieku naukowiec francuski René Remuar. W stadium imago, osowate są roślinożerne, ale swoje larwy (czerwie) karmią papką z przeżutych owadów. Gdy robotnice zaważą, że larwa źle się rozwija, zabijają ją i dają do zjedzenia larwom silniejszym. Podobnie jak pszczoły, niektóre osy również prowadzą samotny tryb życia (np. Sphex, kopułka).

W odróżnieniu od pszczół i os, trzmiele mają pękaty tułów i odwłok, oraz ciało pokryte chitynowym włosiem. Gnieżdżą się pod ziemią, albo w stosie kamieni, najchętniej w starym gnieździe myszy.

Większość żądłówek ma żółto – czarne ubarwienie ostrzegawcze. Mimo to dwa gatunki ptaków (żołna, trzmielojad) radzą sobie z żądłami.

U owadów tych samce (trutnie) pozbawione są żądeł.

Wszystkie mrówki i termity są owadami społecznymi. W Europie żyje kilka gatunków tych owadów: rudnica, hurtnica, pierwomrówka łagodna, mrówka faraona itd.

Termity żyją w Azji, Afryce, Ameryce Południowej, oraz Australii. Z resztek roślinnych, błota i odchodów budują wielkie (do 5 m wys.) gniazda zwane termitierami. Tak jak wszystkie owady społeczne, termity również dzielą się na kasty:

- król – zapładnianie królowej,

- królowa – znoszenie jaj

- żołnierze – obrona termitiery

- robotnice – budowa gniazda i opieka nad potomstwem.

Termitiery są odporne nawet na uderzenia buldożerów!

Gniada mrówek nazywamy mrowiskami. Ich najwyższe piętro zbudowane jest z gałązek i patyków.

Natomiast żyjące w Ameryce Południowej mrówki tkaczki mieszkają w gniazdach zrobionych ze zszytych ze sobą dwóch brzegów liścia. Liść jest zszywany za pomocą larw tych mrówek, które wydzielają lepką substancję.

W Afryce żyją mrówki koczujące, zwane ,,mrówkami legionistkami'', lub ,,siafu''. Owady te prowadzą wędrowny tryb życia, czasem odwiedzają wioski murzyńskie. Ludzie wtedy uciekają i zabierają co cenniejszy żywy dobytek. Przy okazji giną wszelkie domowe owady, gryzonie, pajęczaki, węże i jaszczurki. Mrówki koczujące zjadają nawet innych przedstawicieli mrówek! Na noc mrówki koczujące łączą odnóża w celu utworzenia dla królowej, jaj, poczwarek i larw prowizorycznego gniazda. Są groźne, polują na ziemi w zwartych kolumnach.

Jedynym gatunkiem mrówki żyjącej w ludzkich mieszkaniach jest mrówka faraona. Gniazda zakłada w rozmaitych zakamarkach. Ma czerwone ubarwienie. Żywi się tym co ludzie.