Kuraki

Kuraki są grupą ptaków grzebiących charakteryzującą się masywną budową ciała i z reguły także silnym dymorfizmem płciowym.

Ich najlepiej znanym przedstawicielem jest kurczak domowy. Jego dziko żyjący przodek, kun bankiwa został udomowiony w Indonezji 2000 lat temu. Dzisiaj kurczaki znane są na całym świecie. Samiec nazywa się kogutem, a samica kurą. Mimo, że wyglądają podobnie, łatwo je odróżnić. Osobniki obydwu płci mają czerwone skórne grzebienie i silnie rozbudowane podgardle. Dziób krótki i prosty. Kura różni się od koguta mniejszymi rozmiarami ciała. Ogon koguta składa się z długich, wygiętych piór. Z tyłu nóg kogut ma kostne wyrostki zwane ostrogami, które występują także u bażantów. Bęben i błony głosowe koguta są silnie rozbudowane, dlatego wydaje dźwięki zwane pianiem. Kurczaki budzą się i zasypiają bardzo wcześnie, stąd wzięło się przysłowie ,,kłaść się/ zasypiać z kurami''. Rano kogut pieje, dlatego był używany jako budzik. W Boże Narodzenie kogutowi dawano w dowód wdzięczności wódkę! Najwięcej z wszelkiego drobiu, kurczaki dostarczają najwięcej mięsa, jaj i pierza. Pisklęta są zagniazdownikami. Pokryte są żółtym puchem. Nie mają ani grzebieni ani tzw. ,,dzwonków''. Oprócz kurczaka w skład drobiu wchodzą jeszcze dwa kuraki: indyk i perliczka.

Indyk domowy i głuszec należą do największych kuraków świata. Osiągają 80 cm długości. Żeby wyjaśnić znaczenie słowa indyk trzeba sięgnąć do historii. Kiedy Kolumb dopłynął do Ameryki (ojczyzny indyka) sądził, że dopłynął do Indii. Dlatego też owe ptaki nazwano indykami. Zostały sprowadzone do Europy z Meksyku w XVI wieku. W USA w Dzień Dziękczynienia mięsa indyka jest tradycyjną potrawą. Korpus indyka jest mocno umięśniony. Głowa i szyja naga. Z przodu głowy zwisa długi, skórny wyrostek.

Perliczki zostały tak nazwane, ponieważ ich szare pióra są upstrzone białymi plamkami. Na głowie mają duży, kostny grzebień. Pochodzą one z Afryki. Jako drób były hodowane w Europie już przez starożytnych Rzymian. W czasach najazdów barbarzyńskich perliczki wyginęły z Europy. W czasach wielkich odkryć geograficznych, ponownie sprowadzili ją Portugalczycy.

Oprócz kurczaka domowego, dymorfizm płciowy charakteryzuje jeszcze wiele innych kuraków. Sylwetką i zarysem ciała samiec i samica bażanta są podobne, ale różnice w upierzeniu są znaczne. Cała bażancica (kura) ma brązowe, maskujące ubarwienie. Tymczasem kogut... Głowa bardzo kolorowa, ciemnozielona, niewielki czubek na głowie kończy się czernią, oczy okolone czerwoną skórą, głowę od reszty upierzenia oddziela biała ,,obroża'', pióra są rdzawe, ogon płowy w czarne paski, na nogach (tak jak u kurczaka) ostrogi. Ojczyzną bażantów jest Gruzja, skąd w XI wieku przywieziono je do Europy jako ptaki ozdobne i trzymano w bażanciarniach. Z czasem bażanty zdziczały. Prowadzą samotny tryb życia. W czasie godów jedynie koguty zbierają się tłumnie, aby walczyć o samice.

Inaczej wyglądają toki głuszca. Cały rok jest on ptakiem płochliwym, ale w czasie toków kogut nie zwraca uwagi na otoczenie i staje się przez to łatwy do upolowania, podobnie jak rajskie ptaki. Kogut wypina pierś i wydaje serię dźwięków, które w języku łowieckim nazywają się szlifowaniem i korkowaniem. Jego upierzenie jest ciemnoniebieskie, niemal czarne z metalicznym połyskiem. Ogon szeroki, rozkładany jak wachlarz. Z dołu gardła broda z piór. Nad oczami skóra czerwona. Kura wygląda dużo skromniej. Upierzenie jest szaro – biało – brązowo – płowe. Nad oczami ledwo widoczne, czerwone brewki. Głuszce żyją w Europie i w Azji. Przez wiele wieków polowano na głuszce (łatwy cel stanowiły szczególnie w czasie toków). Obecnie samice są pod ochroną cały rok, a samce mają ochronę częściową. Wiele głuszców ginie trując się owadami, jagodami, orzechami, nasionami i pędami spryskanymi pestycydami.

Bardzo podobny do głuszca jest cietrzew. Jest on jednak mniejszy, ma czerwone czoło, ogon rozdwojony. Żyje na tych samych obszarach co głuszec. Walczące koguty są bardzo agresywne, skąd pochodzi słowo ,,zacietrzewienie'' oznaczający niezgodę.

W Eurazji pardwa ma szeroki zasięg występowania od Alp po Syberię. W XIX wieku ostatnie niedobitki tego ptaka zniknęły z Polski. Nad oczami pardwa ma płatki czerwonej skóry. Pióra brązowe. Łapy opierzone całe. Zimą upierzenie zmienia barwę na białe, jedynie po cieniu można ją wtedy rozpoznać.

Bardzo pospolitym ptakiem polnym i stepowym jest kuropatwa. Jest najpłodniejszym ptakiem europejskim (w jednym lęgu może być aż 20 piskląt). Pierś rdzawa.

Samce pawi mają długie (do 1 metra) treny, które mają na celu przywabienie samic. Tren jest bardzo kolorowy. Samica jest mniejsza i bez trenu. Pióra na głowie mają kształt wachlarzowato rozłożonych pręcików. Od dawna pawie hodowane były jako ptaki ozdobne (w Indiach tym chętniej, że paw zabija czasem kobry). Pawie żyją w Indiach, na Cejlonie i w Pakistanie.

Nogale zostały tak nazwane z powodu swych masywnych nóg zakończonych dużymi pazurami. Ptaki te żyją w Australii. W okresie lęgowym budują wielkie gniazda z roślin, które fermentując zapewniają ciepło jajom. Niektóre gatunki nogali korzystają w tym celu z sąsiedztwa wulkanów, ale dzieje się to rzadko. Pisklęta od razu zaczynają samodzielne życie.