Najmniejszą
cząstką materii jest kwark. Atom wbrew swoje utworzonej z języka
greckiego nazwie nie jest więc niepodzielny. Z atomów jest
zbudowany Wszechświat, czyli całość materialnego świata, w tym
pierwiastki np. siarka, wodór, tlen, czy węgiel. Z pierwiastków są
utworzone związki chemiczne np. kwas nukleinowy, glukoza,
aminokwasy, lub tłuszcze, które budują organella takie jak
mitochondrium, jądro, czy chloroplast. Te z kolei są budulcem
komórek, a duża liczba wyspecjalizowanych komórek tworzy tkankę.
Z tkanek utworzone są narządy, które specjalizują się w tzw.
,,układach narządów'', które składają się na ciała
organizmów. Jeden organizm jest reprezentantem pojedynczego danego
gatunku, inaczej jest to osobnik. Ogół osobników danego gatunku
zamieszkujący dany teren to populacja. Ogół wszystkich populacji z
danego terenu w połączeniu z biotopem (otoczeniem abiotycznym)
tworzy biocenozę. Suma wszystkich biocenoz Ziemi tworzy globalną
biosferę, której biomasa, równomiernie rozłożona na powierzchni
globu, utworzyłaby warstwę grubą na zaledwie 0,5 cm (sic!).
Po zapoznaniu się z
tymi wzajemnymi korelacjami przejdźmy do tematu właściwego jakim
jest budowa komórki zwierzęcej. Większość pojedynczych komórek
jest widoczna dopiero po mikroskopem, ale zdarzają się wyjątki.
Komórki nerwowe niektórych dużych zwierząt mogą mieć nawet 1 m
długości, a włókna indyjskiej rośliny ranui osiągają 25 – 55
cm długości. W morzach i oceanach doby trzeciorzędu pływały
otwornice numulity, których komórki osiągały 6 cm, co jak na
pierwotniaka było bardzo dużo. Były to największe pierwotniaki
jakie kiedykolwiek istniały. Z kolei niektóre zwierzęta o ciałach
zbudowanych z tkanek (roztocze, niesporczaki) mogą być
mikroskopijne. Komórka jest elementem budulcowym, a u
jednokomórkowców (bakterie, niektóre glony i grzyby, pierwotniaki)
stanowi autonomiczny organizm. Kształt komórki roślinnej reguluje
ściana komórkowa, ale komórki zwierząt są jej pozbawione. Obydwa
rodzaje komórek mają błonę komórkową, która jest
półprzepuszczalną powłoką mającą za zadanie chronić komórkę
przed szkodliwymi substancjami z zewnątrz. Wnętrze komórki
wypełnia cytoplazma (nauka o komórkach to cytologia). Wodniczka
(nie mylić z żyjącym się nad wodą ptakiem wróblowatym, którego
największa populacja gnieździ się w Polsce) jest ,,śmietnikiem''
na substancje szkodliwe dla komórki, jak i ,,lamusem'' na substancje
zapasowe. Najważniejszą częścią komórki jest jądro (u bakterii
zastępowane przez substancję jądrową). Jądro jest elementem
,,nadzorującym'' pracę pozostałych elementów budowy komórki,
zawieszonych w galaretowatej cytoplazmie, w której przeprowadzane są
funkcje życiowe. Czynnikiem umożliwiającym fotosyntezę komórce
roślinnej są chloroplasty (ciałka zieleni). U zwierząt nie ma
tego narządu, w konsekwencji czego rośliny są samożywne
(autotroficzne), ponieważ potrafią wytwarzać pokarm na drodze
fotosyntezy, zaś zwierzęta są cudzożywne (heterotroficzne),
ponieważ pokarm muszą czerpać z otoczenia.
Czytelnik jeśli
uważnie przeczytał powyższy tekst, to patrząc na schemat budowy
eugleny zielonej zwanej klejnotką, może mieć wątpliwości co do
faktów w nim zawartych. ,,Przecież
nie może istnieć organizm, pozbawiony ściany komórkowej, a mający
ciałka zieleni!'' -
może powiedzieć. Gratuluję spostrzegawczości, ale taki organizm
naprawdę istnieje. Euglena zielona korzysta z chloroplastów ,,jak
na roślinę przystało'', lecz kiedy może, spożywa bakterię.
Szczególnie frapującym elementem jej budowy jest rejestrująca
bodźce zewnętrzne plamka światłoczuła, narząd zmysłów, który
w toku ewolucji coraz bardziej się doskonalił, aż u różnych
organizmów stawał się mózgiem, aż do wyjątkowego w świecie
przyrody mózgu człowieka.