Budowa komórki zwierzęcej

Najmniejszą cząstką materii jest kwark. Atom wbrew swoje utworzonej z języka greckiego nazwie nie jest więc niepodzielny. Z atomów jest zbudowany Wszechświat, czyli całość materialnego świata, w tym pierwiastki np. siarka, wodór, tlen, czy węgiel. Z pierwiastków są utworzone związki chemiczne np. kwas nukleinowy, glukoza, aminokwasy, lub tłuszcze, które budują organella takie jak mitochondrium, jądro, czy chloroplast. Te z kolei są budulcem komórek, a duża liczba wyspecjalizowanych komórek tworzy tkankę. Z tkanek utworzone są narządy, które specjalizują się w tzw. ,,układach narządów'', które składają się na ciała organizmów. Jeden organizm jest reprezentantem pojedynczego danego gatunku, inaczej jest to osobnik. Ogół osobników danego gatunku zamieszkujący dany teren to populacja. Ogół wszystkich populacji z danego terenu w połączeniu z biotopem (otoczeniem abiotycznym) tworzy biocenozę. Suma wszystkich biocenoz Ziemi tworzy globalną biosferę, której biomasa, równomiernie rozłożona na powierzchni globu, utworzyłaby warstwę grubą na zaledwie 0,5 cm (sic!).

Po zapoznaniu się z tymi wzajemnymi korelacjami przejdźmy do tematu właściwego jakim jest budowa komórki zwierzęcej. Większość pojedynczych komórek jest widoczna dopiero po mikroskopem, ale zdarzają się wyjątki. Komórki nerwowe niektórych dużych zwierząt mogą mieć nawet 1 m długości, a włókna indyjskiej rośliny ranui osiągają 25 – 55 cm długości. W morzach i oceanach doby trzeciorzędu pływały otwornice numulity, których komórki osiągały 6 cm, co jak na pierwotniaka było bardzo dużo. Były to największe pierwotniaki jakie kiedykolwiek istniały. Z kolei niektóre zwierzęta o ciałach zbudowanych z tkanek (roztocze, niesporczaki) mogą być mikroskopijne. Komórka jest elementem budulcowym, a u jednokomórkowców (bakterie, niektóre glony i grzyby, pierwotniaki) stanowi autonomiczny organizm. Kształt komórki roślinnej reguluje ściana komórkowa, ale komórki zwierząt są jej pozbawione. Obydwa rodzaje komórek mają błonę komórkową, która jest półprzepuszczalną powłoką mającą za zadanie chronić komórkę przed szkodliwymi substancjami z zewnątrz. Wnętrze komórki wypełnia cytoplazma (nauka o komórkach to cytologia). Wodniczka (nie mylić z żyjącym się nad wodą ptakiem wróblowatym, którego największa populacja gnieździ się w Polsce) jest ,,śmietnikiem'' na substancje szkodliwe dla komórki, jak i ,,lamusem'' na substancje zapasowe. Najważniejszą częścią komórki jest jądro (u bakterii zastępowane przez substancję jądrową). Jądro jest elementem ,,nadzorującym'' pracę pozostałych elementów budowy komórki, zawieszonych w galaretowatej cytoplazmie, w której przeprowadzane są funkcje życiowe. Czynnikiem umożliwiającym fotosyntezę komórce roślinnej są chloroplasty (ciałka zieleni). U zwierząt nie ma tego narządu, w konsekwencji czego rośliny są samożywne (autotroficzne), ponieważ potrafią wytwarzać pokarm na drodze fotosyntezy, zaś zwierzęta są cudzożywne (heterotroficzne), ponieważ pokarm muszą czerpać z otoczenia.

Czytelnik jeśli uważnie przeczytał powyższy tekst, to patrząc na schemat budowy eugleny zielonej zwanej klejnotką, może mieć wątpliwości co do faktów w nim zawartych. ,,Przecież nie może istnieć organizm, pozbawiony ściany komórkowej, a mający ciałka zieleni!'' - może powiedzieć. Gratuluję spostrzegawczości, ale taki organizm naprawdę istnieje. Euglena zielona korzysta z chloroplastów ,,jak na roślinę przystało'', lecz kiedy może, spożywa bakterię. Szczególnie frapującym elementem jej budowy jest rejestrująca bodźce zewnętrzne plamka światłoczuła, narząd zmysłów, który w toku ewolucji coraz bardziej się doskonalił, aż u różnych organizmów stawał się mózgiem, aż do wyjątkowego w świecie przyrody mózgu człowieka.