,,Magiczna lampa Aladyna''

,,Aladyn, imię postaci z ‘Tysiąca i jednej nocy’; bohater opowieści ‘A. i cudowna lampa’’’ - ,,Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberga tom 1 A do Assuan’’

W lipcu 2019 r. obejrzałem sowiecki film fantasy ,,Magiczna lampa Aladyna’’ (ros. ,,Wołszebnaja łampa Aładdina’’) nakręconego w 1966 r. przez Borisa Rycariewa (1930 – 1995) na podstawie ,Baśni 1001 nocy’’.

Akcja toczy się w średniowiecznym Bagdadzie oraz w zaczarowanym mieście na pustyni (w pierwotnej wersji baśni o Aladynie miejsce akcji były … Chiny).

Tytułowy bohater był młodzieńcem o bujnej wyobraźni mieszkającym w Bagdadzie razem ze starymi rodzicami. Do jego miasta przybył zły czarownik z Maghrebu (Maroka), który podawał się za wujka Aladyna. Zabrał ze sobą młodzieńca do zaczarowanego miasta pustynnych duchów, chcąc aby młodzieniec zdobył dlań zaczarowaną miedzianą lampę z mieszkającym w niej dżinem. Gdy Aladyn wykonał zadanie, jego rzekomy wujek próbował go zabić. Dzięki pomocy dżina Aladyn po wielu zabawnych perypetiach zdobył serce i rękę pięknej księżniczki Budhur, córki sułtana Bagdadu.

W wierzeniach arabskich dżiny są klasą demonów o ciałach zbudowanych z ognia, wywodzących się jeszcze z wierzeń przedmuzułmańskich. Odróżniały się zarówno od dobrych aniołów, jak i od złych szejtanów. Część dżinów była nieprzyjaciółmi Allacha, część zaś nawróciła się na islam. Jako pierwszy z usług dżinów zamkniętych w lampach miał korzystać król Sulejman ibn Daud, czyli biblijny Salomon. W filmie dżin został uwolniony przez Aladyna z lampy poprzez jej potarcie. Spełniał każde życzenie swego wybawcy min. wsadził do glinianego dzbana Mubaraka – syna wezyra pretendującego do ręki księżniczki Budhrun. Z czasem ze sługi został przyjacielem Aladyna. Wbrew zwyczajom dżinów złamał rozkaz złego czarownika i nie zabił młodzieńca, a także zmienił swe locum z lampy na dzban.

Film skrzy się humorem. Najbardziej komiczną postacią jest piękna, ale też bardzo dziecinna i oderwana od rzeczywistości księżniczka Budhur, która nie chciała się kąpać, kłóciła się z Aladynem o lampę, oraz w wieku 16 lat nie wiedziała co to garnek, piec i koza (sic!).

Ważną rolę w filmie odgrywa prawda. Główny bohater jest człowiekiem uczciwym, który uzyskał lampę od duchów z ruin, ponieważ powiedział im prawdę. W przeciwieństwie do ludzi, dżiny nigdy nie kłamały, stąd nie potrzebowały składać przysiąg. Za to dworzanie sułtana wmawiali księżniczce Budhur, że jej cała przygoda z Aladynem była tylko snem – czyżby aluzja do wszechobecnego kłamstwa panującego w ojczyźnie reżysera? Rola prawdy w filmie koresponduje ze słowami św. Charbela Makhloufa (1828 – 1898):

,,Pierwszą i główną bronią przeciwko szatanowi jest prawdomówność, każde słowo prawdy, jakie wypowiadasz, jest strzałą wycelowaną w serce Złego, a każde szczere wyznanie grzechu jest włócznią, którą przeszywasz jego serce’’.