,,Dr. Jekyll i Mr. Hyde''

,,Stevenson Robert Louis (Balfour), pisarz ang., (1850 – 1894), podróżował po Europie, Ameryce Płn. i morzu Płn., w r. 1890 zatrzymał się na Samoa, gdzie zaprzyjaźnił się z tubylcami, zwłaszcza z ich wodzem Metaafa, oraz przyczynił się do odwołania tamtejszych konsulów. Rozpoczął od szkiców z podróży (‘An Inland Voyage’, 1878, ‘Travels with a Donkey in the Cevennes’, 1878, ‘Edinburgh. Picturescque Notes’, 1879), ulubieńcem czytelników Anglji i Ameryki stał się jako autor powieści przygód: ‘New Arabian Nights’ (1882), ‘Treasure Island’ (1883, najpoczytniejszy jego utwór), ‘The Strange Case of Dr. Jekyll and Mr. Hyde’ (1886, rozdwojenie osobowości), oraz szkockich pow. hist.: ‘Kidnappped’ (1886) z c. d. ‘Catriona’ (1893), ‘The Master of Ballantrae’ (1889), ‘Weir of Herniston’ (fragment, 1896; najdojrzalszy z tych utworów) i ładnych poezyj dla dzieci: ‘A Child’s Garden of Verses’ (1885). Dzięki zaletom stylu i postawie moralnej do arcydzieł prozy ang. należą szkice zebrane w ‘Virginibus Puerisque’ (1881), […] oraz ‘Letters to his Family and Friends’ (1899, 4 t.). [...]’’ - ,,Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberga tom 16 Serbowie do Szkocja’’

Z twórczością szkockiego pisarza Roberta Louisa Stevensona zetknąłem się po raz pierwszy ok. 1997 r. za pośrednictwem jego powieści ,,Porwany za młodu’’. Później sięgnąłem po inny jego utwór - ,,Wyspę skarbów’’.

W pierwszej klasie gimnazjum przeczytałem jego krótką powieść grozy ,,Dr. Jekyll i Mr. Hyde’’ wydaną w serii ,,Poznaję – Podziwiam – Literatura’’. Stevenson napisał swój najsłynniejszy utwór w 1886 r. pod wpływem sennego koszmaru w przeciągu zaledwie trzech dni.

Jego akcja rozgrywa się w XIX – wiecznym Londynie.

Głównym bohaterem jest dr Henry Jekyll – szanowany lekarz, chemik i filantrop. Czując się rozdartym między surową wiktoriańską moralnością, a własnym tłumionym popędem seksualnym, przeprowadził na sobie eksperyment alchemiczny polegający na rozdzieleniu obu aspektów osobowości. Ciemna strona doktora przybrała postać Mr Hyde’a – osobnika o szpetnym wyglądzie, lubieżnego i amoralnego. Jekyll wynajął mu w dom w cieszącej się złą sławą dzielnicy Soho, gdzie ten do woli mógł zaspokajać swoje żądze w burdelach. Niestety eksperyment wymknął się spod kontroli. Mr. Hyde najpierw budząc powszechne oburzenie stratował dziewczynkę, a jakiś czas później zatłukł laską szanowanego parlamentarzystę Carewa, za co groziła mu szubienica. Z czasem Jekyll ku swemu przerażeniu zaczął przekształcać się w Hyde’a wbrew swej woli. W końcu doktor spisał swoją historię ku przestrodze (celowo nie podał składu chemicznego swej przekształcającej mikstury, aby uniknąć naśladowców) i zamieniony w Hyde’a popełnił samobójstwo. Jego historię odkrył i opisał młody prawnik Gabriel Utterson.

Wśród źródeł inspiracji Stevensona oprócz jego koszmaru mogły znaleźć się również min. teoria ewolucji Darwina (Hyde porównywany był do małpy, co sugerowało, że cofał się w rozwoju ewolucyjnym) i wieści o zbrodniach Kuby Rozpruwacza mordującego prostytutki.