,,Pół
wieku przed wydaniem Kronik narnijskich C. S. Lewis stworzył inny
wymyślony świat. Opowieści o Krainie Zwierząt, które ośmioletni
Jack (bo tak nazywali go najbliżsi) pisał do spółki z Warniem,
swoim starszym bratem, wkrótce przybrały postać dziejów królestwa
nazwanego Pakamerią. W ciągu kolejnych kilku lat powstała seria
opowiadań, w których młody Lewis szczegółowo przedstawił
historię, geografię i barwne przygody obywateli tego państwa, aby
ostatecznie zakończyć cały cykl w kwietniu 1928 r. dziełem
zatytułowanym Encyclopedia Pacameriana [...]’’ - z blurbu.
W
2009
r. przeczytałem ,,Pakamerię’’
(ang. ,,Boxen’’)
- zbiór wczesnych utworów fantasy, będący prototypem późniejszych
,,Opowieści
z Narnii’’.
Jego autorami było dwoje … dzieci: 8 – letni Clive Staples Lewis
i jego 11 – letni brat Warren Hamilton Lewis (późniejszy autor 7
– tomowej historii Francji) – synowie Alberta i Flory Lewisów.
Chłopcy przeżyli szczęśliwe dzieciństwo w Belfaście w domu
zwanym Little Lea. Wpływ na ich fantazje wywarły nieustające
rozmowy dorosłych o polityce (kiedy się toczyły chłopcy musieli
siedzieć w tym samym pokoju i milczeć) oraz pochłanianie licznych
książek z domowej biblioteczki (również tych przeznaczonych dla
dorosłych). Wśród źródeł inspiracji braci Lewisów można
wymienić min. ,,O
czym szumią wierzby’’
Kennetha Grahame’a i powiastki o zwierzętach napisane i
zilustrowane przez Beatrix Potter.
Akcja
utworu rozgrywa się od XI wieku do 1909 r. w tytułowej Pakamerii
obejmującej połączone unią parlamentarną Krainę Zwierząt i
Indie (te ostatnie były wkładem W. H. Lewisa). Oprócz Pakamerii
istniały też inne krainy jak: Delfinlandia, Bonza (odpowiednik
Chin, ze stolicą w Omar – Räam),
Turcja, Prusy, Wyspy Trachickie, republiki Clarendon, Devonish i
Gleonarfia, Dzi – Jen – Ki (wyspa zamieszkana przez muzułmanów;
sądzę, że jeden z pierwowzorów późniejszego Kalormenu) i Tararo
(miały miejsce walki Pakameryjczyków z Prusakami o tę wyspę).
W
tworzonym przez braci Lewisów świecie żył nie mający swojego
państwa i prześladowany lud Szachmatów, czyli figur szachowych. W
czasach króla Flaxmana, Szachmaci zaczęli osiadać w tzw.
konszachteriach. Lud ten stanowił odpowiednik Żydów, do których
porównywał ich sam małoletni C. S. Lewis.
Pakameria
była lądem w kształcie sztyletu ze stolicą w Myszynie. Siedzibą
króla był zamek Pypeć. Dzieliła się na 13 prowincji:
Gdzieniedźwiedź (ze stolicą w Figurdied), Wilczystan
(Sclarustown), Wiewiórea (Fuczy), Myszystan (Myszyn), Królikraj
(Ujście), Knurcja (Marston), Ptakistan (Fru), Końdominium (Bułane
Wielkie), Lisistan (Sklyton), Kraj Zwierząt Typowych (Brall),
Owadonia (Butno), Szczurzystan (Szpic) i wyspę Piscię, czyli Rybi
Ląd.
Indie
ze stolicą w Kalkucie, były wyspę rozciągającą się od
Himalajów po Cejlon.
Epoka
kamienia trwała w Pakamerii aż do XI wieku. Pierwszym państwem
istniejącym na jej terenach było Imperium Piscyjskie, którym
władał cesarz Pau – Amma. Po jego upadku ziemie Pakamerii podbiła
Bonza. Po wycofaniu się Bonzyjczyków miało miejsce osadnictwo
indyjskie. Hindusi odegrali ważną rolę w przekazaniu mieszkańcom
Krainy Zwierząt podstaw cywilizacji. W czasie długiego procesu
jednoczenia miały miejsce walki myszy z knurami i kotami. Do
pierwszych władców zaliczali się: Balo I (człowiek), Hakom, Mysz
I i królik Beniamin I (mysz Jakub Łupcup ukradła mu pierścień).
Pakameria powstała w wyniku unii Krainy Zwierząt z Indiami.
Na
czele omawianego państwa stało jednocześnie dwóch władców –
król Krainy Zwierząt i radża Indii. Obie części składowe miały
wspólny parlament. Szefem rządu był Mały Mistrz łączący
obowiązki premiera i wychowawcy następców tronu. Rada ministrów
nosiła nazwę Kliki. W Pakamerii istniały tylko dwie partie:
walterianie (konserwatyści) i diripianie (zwolennicy reform) będący
odpowiednikami brytyjskich torysów i wigów.
Pakamerię
zamieszkiwało wielu ciekawych bohaterów; w większości
antropomorficznych zwierząt jak: psotny niedźwiedź Jakub Bar,
knury Richard i Oliwer Vantowie, papuga Poloniusz Green, Sir Gąsior,
sowa – wicehrabia Puddiphat (zdobył bogactwo dzięki sieci
,,alhambr’’,
czyli teatrów rewiowych), koń szachowy – kapitan Samuel Mc Gullah
(lubił jeść pomarańcze w teatrze), żółw Teodor (woźny),
jaszczur Orring, kot perski Aleksander Cottle (marynarz), żuk
Hedges, ryba Sir Karol Arabudda, a także ludzi jak: generał
Fryderyk Quicksteppe i pułkownik Fortescue.
Głównym
bohaterem jest żaba – lord Jan Big z Bigham. Jego pierwowzorami
byli zarówno ojciec chłopców; Albert Lewis jak i Winston
Churchill. Jego ród wywodził się z wyspy Piscii. Był synem lorda
Roberta Biga. Prowadził hulaszczy żywot w szkole z powodu złego
wpływu kolegów. Odznaczył się za to jako żołnierz w wojnie z
Bonzą. W parlamencie dał się poznać jako płomienny mówca.
Bronił dyskryminowanych od wieków kotów. Nie lubił za to
Szachmatów, których chciał usunąć z parlamentu. Był wychowawcą
i przyjacielem niesfornych i dziecinnych królika Beniamina i
Hawkiego – następców tronu Krainy Zwierząt i Indii. Bywał
porywczy – zbił i wrzucił do wody niedźwiedzia Jakuba Bara za
napełnienie jego materaca piłkami golfowymi. Mimo to cieszył się
szacunkiem nawet u przeciwników.
Książka
jest momentami bardzo zabawna. Stanowi popis wyobraźni godnej
przyszłego twórcy Narnii ;).
