,,Trzynasty wojownik''

 

,,Ahmed ibn Fadlan – arabski uczony, podróżnik i misjonarz, który w roku 922 na rozkaz kalifa Bagdadu al – Muktadira wyruszył w dorzecze Wołgi i przyniósł do Bułgarii Koran i wiarę muzułmańska. Jest autorem ważnych relacji o zwyczajach Waregów i Słowian z Powołża. Pisarz Michael Crichton uczynił go narratorem powieści Zjadacze umarłych, którą znamy też z wersji filmowej pod tytułem Trzynasty wojownik, gdzie rolę ibn Fadlana zagrał Antonio Banderas’’ - Juraj Červenák ,,Żelazny kostur’’ ¹

 

 

W lutym 2023 r. obejrzałem po raz drugi amerykański film lost race fantasy ,,Trzynasty wojownik’’ (ang. ,,The 13th Warrior’’) z 1999 r. w reżyserii Michaela Crichtona (1943 – 2008) i Johna McTiernana (ur. 1951).

Akcja rozgrywa się w X wieku w Bagdadzie, na Rusi Kijowskiej oraz w Skandynawii.

Oprócz wspomnianej powyżej powieści Crichtona, podstawą literacką był również staroangielski epos ,,Beowulf’’ ². Wódz wikingów, który później został królem nosił imię Buliwyf. Pojawia się również znany z eposu stary król Hrothgar.

Obecne są również ahistoryzmy takie jak: kraj Huzarów zamiast Chazarów (huzarzy, nie mylić z husarią, to nazwa formacji wojskowej, a nie ludu), Tatarzy grasujący w Europie na długo przed podbojami Czyngis – chana, czy muzułmanin nazywający w modlitwie Allaha ojcem niczym chrześcijanin. Warto też wiedzieć, że słowo wiking to nie jest etnonim, ale określenie ówczesnego korsarza.

Głównym bohaterem był młody, arabski poeta Ahmed ibn Fadlan (ok. 877 – ok. 960); człowiek pobożny, kulturalny, łagodny i tolerancyjny, który z przerażeniem obserwował dzikie obyczaje wikingów. Za karę za uwodzenie cudzej żony został przez kalifa wysłany na misję dyplomatyczną na barbarzyńską Północ. Towarzyszył mu stary tłumacz Melchizedek (imię biblijne). Arab okazał się tytułowym trzynastym wojownikiem z dalekiej krainy, wskazanym przez proroctwo staruchy, który miał umożliwić wikingom zwycięstwo nad hordą Zjadaczy Umarłych.

Wikingowie nazywali Zjadaczy Umarłych Wendolami, co może nawiązywać do ,,Wenden’’; dawnej niemieckiej nazwy Słowian. Było to jaskiniowe plemię ludożerców i łowców głów. Wendole mieli ciemnoszarą karnację i nosili stroje ze skór niedźwiedzich. To ostatnie upodabnia ich do skandynawskich berserków. Niczym neandertalczycy wyznawali kult neolitycznej bogini płodności o obfitych kształtach, nie mającej za to głowy. Składali jej w ofierze czaszki zamordowanych przez siebie ludzi. Zwyczaj polowania na ludzkie głowy upodabnia ich do dawnych Celtów. Potrafili też jeździć konno. Ibn Fadlan pomógł wikingom pokonać groźnych wrogów, choć jako jedyny uważał początkowo te istoty za ludzi.

Osobiście film spodobał mi się, choć swego czasu Oriana Fallaci (1929 – 2006) w ,,Sile rozumu’’ krytykowała go jako rzekomo sprzyjający islamizacji.

1 Zainteresowanym twórczością Juraja Červenáka odsyłam do postów ,,Kronikarz słowiańskich herosów’’ i ,,Miecz Radogosta’’.

2 Odsyłam do postów: ,,Beowulf’’, ,,Beowulf oczami Tolkiena’’ i ,,Szwedzki Beowulf’’.