,,Listy starego diabła do młodego''

,,Jeśli chodzi o diabły, istnieją dwa równie wielkie, a równocześnie przeciwstawne sobie błędy, w które może popaść nasze pokolenie. Jednym z nich jest niewiara w ich istnienie. Drugim wiara i przesadne, a zarazem niezdrowe interesowanie się nimi. One same są jednakowo zadowolone z obu błędów i z taką samą radością witają zarówno materialistę, jak i magika’’ - C. S. Lewis ,,Listy starego diabła do młodego’’ (przedmowa do wydania pierwszego)

,,A imię gwiazdy zowie się Piołun. I trzecia część wód stała się piołunem, i wielu ludzi pomarło od wód, bo stały się gorzkie’’ - Ap 8, 11

W 2008 r. przeczytałem po raz pierwszy ,,Listy starego diabła do młodego’’ (tytuł oryginału: ,,The Screwtape’s Letters’’). Książkę można uznać za utwór fantasy, aczkolwiek więcej jest w niej teologii niż fantastyki. Składa się na nią 31 krótkich listów podsekretarza Krętacza (ang. Screwtape) do jego siostrzeńca; młodego kusiciela noszącego apokaliptyczne imię Piołun. C. S. Lewis publikował je podczas II wojny światowej w nieistniejącym dziś czasopiśmie ,,Guardian’’. Jeden z czytelników, wiejski duchowny z ich powodu zrezygnował z prenumeraty, bo ,,znaczna część porad udzielanych w tych listach wydawała mu się nie tylko błędna, lecz zdecydowanie diaboliczna’’ (przedmowa do wydania dwudziestego czwartego).

Fabuła umiejscowiona w czasie II wojny światowej w Wielkiej Brytanii skoncentrowana jest wokół Krętacza i Piołuna wymieniających się listami dotyczącymi procesu kuszenia młodego człowieka, który niedawno się nawrócił.

Z książki tej można się wiele nauczyć. Przykładowo:

- przyjemności zostały stworzone przez Boga, zaś diabły usiłują je wypaczyć i obrócić przeciwko człowiekowi,

- kojarzone z chrześcijaństwem cierpienie jest tylko fasadą, za którą Bóg ukrył radość,

- prawdziwa pokora nie polega na zaprzeczaniu faktycznie posiadanych zalet,

- Bóg obdarzył ludzi wolną wolą, aby mogli Mu służyć z miłości, a nie ze strachu,

- Bóg chce dawać, a diabły – zabierać.

Samo piekło zostało ukazane na kształt pełnej fałszu monstrualnej machiny biurokratycznej. Diabły uprawiały kanibalizm; kusiciele, którym wymknęła się ofiara byli pożerani (pomysł zapożony z powieści science fantasy ,,A Voyage to Arcturus’’ Davida Lindsaya¹). Ich wielkim osiągnięciem w XX wieku było to, że ludzie zamiast pytać się czy dany pogląd jest prawdziwy pytali czy jest nowoczesny (współcześnie również ma to miejce).

Jak więc widać utwór NIE propaguje satanizmu, a wręcz przeciwnie; stanowi jedną wielką pochwałę Bożego Miłosierdzia (jako katolikowi zabrakło mi w niej jedynie odniesień do Maryi).

,,Listy...’’ wywarły wpływ na podobne dzieła literackie takie jak: ,,Diabelski toast’’ C. S. Lewisa, ,,Wyznania skruszonego diabła, czyli o sposobach kuszenia’’ Satana Asso i ,,Listy starego anioła do młodego’’ o. Janusza Pydy OP.

1 Odsyłam do posta: ,,David Lindsay o kosmitach’’.