czwartek, 11 września 2025

Czarny lud

 


,,Czarny lud ruchowa gra dziecięca; na hasło: 'Boicie się czarnego luda?', i na odzew: 'Nie!', grupa dzieci biegnie ku zbliżającemu się 'czarnemu ludowi' i usiłuje mu się nie dać schwytać'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 

Czarny lud występuje jako postać negatywna w moim dostępnym na tym blogu opowiadaniu fantasy ,,Asiłki''. Upodobniłem go do rosyjskiego zbrodniarza wojennego, Jewgienija Prigożina (1961 - 2023). 

Łabędzi śpiew

 

 


,,Przedśmiertny śpiew łabędzia to bajka, choć bardzo stara [...]. W łabędzi śpiew wierzyli tacy pisarze, jak Platon, Arystoteles, Eurypides, Cicero, Seneka, Marcjalis, wątpili zaś o nim Pliniusz i Klaudiusz Aelianus. Wg legendy gr., dusza Apollina, boga muzyki i poezji, wchodzi w łabędzia, a pitagorejska bajka twierdzi, że to samo czynią dusze wszystkich dobrych poetów. Dlatego od czasów antycznych nazywano wielkich poetów łabędziami, np. Łabędź mantuański (Wergiliusz [...]), Łabędź Avonu (Szekspir urodził się w Stratford - on - Avon) itd. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''


    

Do powyższej ornitologicznej legendy nawiązali polscy poeci: Adam Asnyk (,,Łabędzi śpiew'') i ks. Jan Twardowski (fraszka ,,Nie łabędzi śpiew''). 


 

Lucyfer w wierzeniach ludowych

 



,, [...] Wg apokryfów biblijnych i tradycji folklorystycznych Lucyfer wystąpił do walki z archaniołem Michałem na gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy (Wielki Wóz, Wóz Dawidowy, Wóz Anielski). Pokonany, został w piekle przykuty do kamiennego słupa łańcuchem. Lucyfer przez cały rok usiłuje go przegryźć a. przepiłować zębami samobójców, ale w Wielką Sobotę łańcuch zrasta się znowu i tak co rok aż do Dnia Sądu [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 

Lokman

 



                                                        Ryc. za: Trio Design 

 

,,LOKMAN bajeczna postać mędrca  wspomniana już przez przedmuzułmańskich poetów; miał żyć przez 7 pokoleń sępów (tj. 560 lat). Mahomet w 31. surze Koranu przypisuje mu kilka aforyzmów, a późniejsze przekazy uzupełniają to dalszym materiałem zaczerpniętym przeważnie z gr. bajek Ezopa. Legenda przedstawia go, podobnie jak Ezopa, jako niewolnika o odrażającym wyglądzie'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 

O Lokmanie wspomniał Adam Mickiewicz w bajce ,,Osieł i pies''. 

List do św. Piotra



,,List do św. Piotra paszport na tamten świat w postaci listu miejscowego parocha (proboszcza) a. nawet władyki (biskupa), w który niegdyś zaopatrywano zmarłych na Rusi płd.'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury'' 

Lajkonik



,, [...] Tradycję związano, prawdop. dość późno z napadem Tatarów na Kraków w 1281 i ze zmyślonym nad nimi zwycięstwem w pobliżu Bramy Wiślnej; jeden z włóczków (flisaków), usłyszawszy o napadzie, mimo ogólnego popłochu miał skrzyknąć drużynę flisacką, uratować miasto i wrócić w stroju i na koniu zabitego dowódcy ordy. Naprawdę zaś jest to pamiątka po śrdw. uroczystościach cechowych. Wiosenny obrzęd lud. z motywem tańca na koniku znany był w czasach zamierzchłych  w wielu krajach, jak w Japonii, Tybecie, Gruzji, Francji, Włoszech, Niemczech, Flandrii i Hiszpanii, oraz gdzie indziej w Polsce, jak obrzęd króla majowego w Zielone Świątki na Kujawach, w Poznańskiem i na Śląsku; konik trembowelski, którego obchód pamiętano jeszcze na pocz. XX w.; także w Krakowskiem obchód tzw. Pulcherów w Palmową Niedzielę z podobnymi harcami. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''




Legendę o lajkoniku poznałem po raz pierwszy w wieku przedszkolnym z dobranocki ;). Paweł Jasienica w ,,Myślach o dawnej Polsce'' pisał o lajkonikach widzianych przez siebie w Chinach. 

Lab



,,LAB królowa i czarodziejka, Kirke arabska z Baśni z 1001 nocy, która każdego młodego cudzoziemca, przybywającego do jej miasta, zabiera do swego pałacu, spędza z nim 40 dni i nocy, po czym  zmienia go w konia, muła, osła a. ptaka. Również król Badr Basim, który jako rozbitek przypłynął na to wybrzeże, nie uniknął podobnego losu i przemieniony został we wstrętne ptaszysko. Dopiero królowa Dżulanmar i jej matka Farasza, najpotężniejsze czarodziejki świata, wybawiły króla z niewoli Lab i przywróciły mu ludzką postać'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury'' 



 

Słoń na Księżycu



,,Słoń na Księżycu iluzoryczne odkrycie, fatamorgana; Sir Paul Neal (XVII w.) ogłosił, że odkrył słonia na Księżycu. Okazało się, że do wnętrza teleskopu dostała się myszka, którą Neal wziął za słonia na obserwowanym satelicie. Samuel Butler napisał na ten temat poemat satyryczny pod tymże tytułem'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''  


 

Człowiek na Księżycu




,,Człowiek na Księżycu powszechna i dawna legenda europ. dopatrująca się w niewyraźnych dla gołego oka cieniach na powierzchni satelity jakiejś postaci ludzkiej umieszczonej tam za karę (niekiedy w nagrodę). W Polsce widziano tam Adama i Ewę, św. Jerzego na białym koniu, mistrza Twardowskiego, zawieszonego miedzy niebem i ziemią (bo, niesiony przez diabła, zaczepił się kontuszem o róg Księżyca), wreszcie Kaina z pałką. Rozpowszechnione i u nas, i gdzie indziej (zwł. w krajach protestanckich) były wersje o człowieku ukaranym za pracę w święto, w nocy (wtedy Księżyc wciąga go promieniami), za zbieranie chrustu w niedzielę (aluzja do biblijnej opowieści o człowieku skazanym na śmierć za zbieranie drew w sabat; Num. 15, 32 - 6). Czyni do nich aluzję Szekspir w Burzy, 2,2 ('Stefano: Byłem kiedyś chłopcem na Księżycu. Kaliban: Jam cię tam widział... Nieraz mi moja wskazywała pani ciebie, psa twego i widły w twym ręku', tł. L. Ulricha), i we Śnie nocy letniej, 3,1 ('Pigwa: Który z was może przyjść z krzakiem chrustu i latarką... i wyobrażać osobę Księżyca', tł. St. Koźmiana), oraz Dante w Niebie, 2,49 - 51 ('Co za mgła płynie po owym ciele? Na Ziemi z niej klecą powieść o cienie noszącym Kainie', tł. E. Porębowicza), gdzie Beatrycze wyjaśnia poecie pochodzenie plam księżycowych. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''

 



 O Człowieku z Księżyca pisał J. R. R. Tolkien w ,,Łazikantym'' i ,,Przygodach Toma Bombadila''. Polecam też wpisy: ,,Amazonki na Księżycu'', ,,Eskimosi na Księżycu'', ,,Iwanow'' i ,,Japończyk na Księżycu''. 

Oniricon cz. 1060

     Śniło mi się, że:



- na Ziemi Ognistej spotkałem tubylców, pochodzących od Hiszpanów, mieszkali w jaskiniach i żywili się mięsem upolowanych zwierząt, ich kobiety nosiły kolorowe suknie i czerwone czapki, dowiedziałem się od nich o nieznanym gatunku niedźwiedzi z Ziemi Ognistej,



- w Argentynie marzyłem o spotkaniu Eskimosów z Antarktydy,



- pierwotniaki są nazywane w rosyjskich baśniach ,,aszy'', czyli wszy,



- Jean de La Fontaine był ślusarzem, któremu przyniosłem do naprawy zepsuty zamek od kurtki,



- oburzyłem się gdy Teofila Bepko nie żałowała potępionych dusz w piekle,

- jakiś młodzieniec miał cztery macki wyrastające z szyi,



- na całym świecie (również na Sumatrze) żyją potomkowie Aleksandra Wielkiego,



- zacytowałem o. Markusowi ov Cosiarowi artykuł z ,,Naszego Dziennika'', aby wykazać, że nie jest to chrześcijaństwo przeżyciowe (tzn. uznające za wartościowe tylko przyjemne przeżycia),




- w okresie od października do grudnia 2025 r. zamierzałem przeczytać wydane przez ,,Replikę'' książki o mitologii hawajskiej, smokach i zbiór starosłowiańskich baśni,



- Marcin Różalski był wodzem barbarzyńców o wytatuowanej twarzy, który najechał Grecję i zginął w walce z Heraklesem,



- Hans Christian Andersen krytykował ówczesną królową Szwecji za łamanie zasad demokracji,



- w ,,Niedzieli'' ukazał się artykuł wzywający do bojkotu czekolady ,,Milka'' jako niemieckiej,

- polski milioner wykupywał zagraniczne firmy, aby przynosiły korzyść Polsce,



- we Włoszech przekonałem się, że miejscowi wolą czekoladę włoską od francuskiej,



- powiedziałem dwóm nauczycielkom języka angielskiego, że w Rzymie zamiast pizzy popularna jest foccacia,


- ulubioną potrawą mieszkańców Narnii jest pizza,



- pochwaliłem prezydenta Karola Nawrockiego za wyszczerzone zęby i życzyłem mu, aby zagryzł nimi Putina.