Owce

Owce są grupą ssaków parzystokopytnych spokrewnionych z bydłem i kozami.

Ich najlepiej znanym przedstawicielem jest owca domowa. Jej przodkiem jest muflon, a została udomowiona na Bliskim Wschodzie w górach. Jest znana człowiekowi od zarania dziejów. Już w greckim micie o Jazonie pojawia się baran o złotym runie. Wiele ludów starożytnych składało ofiary z owiec. Egipski bóg Chnum był przedstawiany z głową barana (samca owcy). Bezrogi baranek jest symbolem wielkanocnym. W 1429 r. książę burgundzki Filip Dobry ustanowił Order Złotego Runa przedstawiający złotego baranka. Liczenie owiec jest przereklamowanym sposobem na zaśnięcie. Dawniej największym producentem wełny była Wielka Brytania, a obecnie Australia. Owca domowa niewiele przypomina swego przodka. Ciało wydaje się grube i przysadziste z powodu pokrycia gęstą i skołtunioną sierścią zwaną runem. Barany zachowały po swoim przodku rogi, które są grube i zagięte do tyłu. Służą do obrony przed drapieżnikami i do walk o przewodnictwo w stadzie i o partnerkę. W odróżnieniu od wielu innych zwierząt gospodarskich, owca nie może przetrwać bez opieki człowieka, ponieważ ginie bez strzyżenia. Dostarcza człowiekowi mięsa (u dorosłych nazywa się ono baranina, u młodych – jagnięcina), mleka (polscy górale robią z niego wędzone sery oscypki, z kiszek baranich wytwarzano struny do instrumentów, zaś barani łój służył do celów oświetleniowych, a świece zeń były jadalne. Jednak najważniejszym materiałem uzyskiwanym z owcy jest jej wełna używana do produkcji ubrań. Najbardziej cenionym dostarczycielem skór owczych jest rasa karakułowa, z której pozyskuje się karakuł, czyli skórę poronionego jagniątka wydobytego z łona owcy. W przyrodzie owca jest szkodnikiem, zwłaszcza w Australii gdzie stwarza konkurencję pokarmową dla dzikich zwierząt roślinożernych.

Muflon, przodek owcy jest pokryty ciemnobrązową sierścią, zaś barany posiadają duże rogi. Zamieszkuje Europę Południową i Azję Południowo – Zachodnią. Został sprowadzony na Hawaje. W XIX wieku został sprowadzony na ziemie polskie w celach łowieckich (największa populacja żyje w Łysogórach). Barany muflonów można parzyć z owcą domową w celu uszlachetniania rasy.

Podobne do muflona są arui (Afryka Północna) i argali (Ałtaj, Chiny i Mongolia). Grzywiastą owcę arui widziałem w zoo safari w Świerkocinie. Obydwa gatunki żyją w środowisku górskim.

Jedyną owcą rdzennie występującą w Nowym Świecie jest owca gruboroga, podobna z wyglądu do muflona. Zwana bywa również owcą kanadyjską, co uwydatniło się w jej nazwie łacińskiej; Ovis canadensis. Żyje w Górach Skalistych. Czasem jej rogi rosną tak bardzo, że mogą kaleczyć głowę.