,,Bolesław I Chrobry był jako ‘rodzimy’ władca bohaterem starej łużyckiej ballady Zwycięstwa Serbów (Serbów dobyćia), a i w innych ludowych utworach pojawia się postać ‘polskiego króla’, nie wiadomo jednak, czy wspominają one władających łużycką ziemią Piastów [...]’’ - Bartłomiej Grzegorz Sala ,,Wśród polskich syren, rusałek, meluzyn, świtezianek i innych wodnych panien’’
W lutym 2024 r. przeczytałem pracę popularnonaukową Igora D. Górewicza ,,Piastowie, legendy i niewolnicy’’, pierwszy tom serii ,,O Słowianach’’. Książka stanowi rozwinięcie wcześniejszego cyklu filmów Górewicza na you tube.
Podstawowym źródłem wiedzy o początkach dynastii Piastów 1 jest budząca wiele sporów, ,,Kronika polska’’ Galla Anonima. 2 Swego czasu Aleksander Brückner uważał ją za źródło o niewielkim stopniu wiarygodności, bardziej powieść niż prawdziwą kronikę.
Opisani w niej protoplaści rodu władającego Polską to: Piast i Rzepicha, ich syn, Siemowit, Lestek i Siemomysł. Jeszcze do niedawna wszystkie te postaci uważane były za legendarne. Dziś uważa się je za historyczne poczynając od Siemowita. Dowodem są grody w Gieczu i Grzybowie, które istniały co najmniej na pokolenie przed Mieszkiem I. Trzeba zaznaczyć, że nie są one jednak żadnym dowodem na istnienie Wielkiej Lechii.
Piast był oraczem, w późniejszych wersjach zaś kołodziejem. Jego imię oznacza opiekuna lub odnosi się do piasty od koła (symbolu solarnego). Postać ta posiada mityczne związki z płodnością i obfitością. Nagroda jako spotkała ubogiego Piasta za gościnność, posiada paralele z francuską legendą o św. Germanie i z biblijnym przekazem o Abrahamie gościnnym dla trzech aniołów przybywających doń incognito.
Rzepicha (Rzepka) nosiła imię oznaczające pierwszą roślinę uprawną, podstawę wyżywienia. Była bardzo ważną postacią na tle bezimiennych bohaterek legend dynastycznych innych ludów.
Legenda o wyleczeniu ze ślepoty, dotkniętego nią od urodzenia Mieszka I jest traktowana jako zapowiedź późniejszego chrztu.
Niewolnictwo Słowian (oraz związane z nim etymologie takich słów jak angielskie ,,slave’’, włoskie ,,schiavo’’, czy arabskie ,,saqaliba’’) jest wciąż tematem drażliwym. Jedni wypierają je ze świadomości, inni zaś … dehumanizują dawnych Słowian jako ,,rasę niewolników’’. Niewolnictwo było powszechne we wczesnym średniowieczu (do XII wieku) wśród pogan, chrześcijan i muzułmanów. Dużą rolę w handlu niewolnikami odgrywali kupcy żydowscy. Słowianie, w tym przodkowie Polaków nie byli wyjątkami. Mimo sprzeciwu takich jednostek jak papież św. Zachariasz (679 – 752) czy św. Wojciech (956 – 997) 3 również większość ówczesnych chrześcijan akceptowała niewolnictwo (pod warunkiem dobrego traktowania niewolników innej religii). Wielu Słowian w krajach muzułmańskich zrobiło kariery wojskowe i dworskie, a nawet brało udział w życiu kulturalnym.
1 Odsyłam do posta: ,,Królewski szczep Piastowy’’.
2 Odsyłam do postów: ,,Gall Anonim’’ i ,,Czy Gall Anonim był Chorwatem?’’
3 Odsyłam do posta: ,,Św. Wojciech’’.
