Zoologia - między nauką a fantazją

 

 ,, [...] W okresie średniowiecza nastąpił upadek nauk przyrodniczych, w tym z.; do połowy XIX w. zapanował kreacjonizm. Bardziej interesujące stały się wówczas bajeczne smoki niż otaczające człowieka zwierzęta. Rzetelne obserwacje i badania zwierząt pojawiły się dopiero w epoce Odrodzenia, ale nawet najpoważniejsze dzieła zoologiczne ówczesnych czasów, np. autorstwa K. Gesnera, zawierają pewne elementy zmyślone. Rysunki wyimaginowanych zwierząt, głównie morskich, można znaleźć jeszcze w niektórych podręcznikach zoologii z drugiej połowy XIX w. [...]'' - ,,Encyklopedia biologiczna tom XII Ws - Ż Suplement'' (hasło: ,,zoologia'')

 

Pangeneza

 ,,pangenezy teoria - hipotetyczna, nieaktualna już, koncepcja opracowana przez K. R. Darwina (1866), próbująca wyjaśnić dziedziczenie cech nabytych. P. t. zakładała, że w czasie wytwarzania komórek rozrodczych wchodzą do nich specyficzne cząstki (gemmule) ze wszystkich komórek ciała i dzięki temu komórki rozrodcze zawierają zespół gemmul reprezentujących właściwości całego organizmu i mogą odtworzyć cechy osobnika rodzicielskiego. Pierwsze sformułowanie p. t. przypisuje się Hipokratesowi (V w. p. n. e.). [...]'' - ,,Encyklopedia biologiczna tom VIII Ot - Pr''

 

Panspermia

panspermii teoria, panspermia - pogląd uznający materię żywą za odwieczną, której powstanie nie wymaga tłumaczenia. Według koncepcji S. Arrheniusa (początek XX w.) materia żywa rozsiewa się pod wpływem światła we wszechświecie i w ten sposób dotarła też na Ziemię. Organizmy żywe na naszej planecie nie powstały więc samoistnie w wyniku lokalnego i historycznego procesu biogenezy (ewolucji), według koncepcji F. H. C. Cricka i L. Orgela są one potomkami pozaziemskich (kosmicznych) kolonizatorów. [J. Sz.]'' - ,,Encyklopedia biologiczna tom VIII Ot - Pr'' 

 

,,Herkules w Nowym Jorku''

 

,, [Jestem z] Nowego Jorku!

Betonowej dżungli, gdzie powstają sny,

Tu możesz zrobić wszystko,

Teraz jesteś w Nowym Jorku!

Te ulice sprawią, że poczujesz się zupełnie nowym,

Światła cię zainspirują,

Usłysz to z Nowego Jorku!’’

- Alicia Keys ,,Empire State of Mind’’

 

W marcu 2021 r. obejrzałem amerykańską komedię fantasy ,,Herkules w Nowym Jorku’’ (ang. ,,Hercules in New York’’) z 1969 r. w reżyserii Arthura Allana Seidelmana.

Akcja rozgrywa się w drugiej połowie XX wieku na Olimpie, na pokładzie statku płynącego po Atlantyku i w samym tytułowym Nowym Jorku.

Podobnie jak w innych tego typu produkcjach, materia mitologiczna została potraktowana dosyć swobodnie. ¹ Z mitologii greckiej pochodzą:

- Zeus (surowy i apodyktyczny, lecz kochający swojego syna),

- Nemzis (bogini zemsty karząca grzeszników wskazanych jej przez Zeusa),

- Atlas (Tytan podtrzymujący sklepienie niebieskie).

Imiona nadane przez Rzymian noszą takie postaci jak:

- Junona (żona Zeusa nienawidząca jego nieślubnych dzieci, w tym Herkulesa),

- Wenus (bogini miłości, która na filmie wstawiała się za Herkulesem u Zeusa),

- Merkury (syn Zeusa i Mai, pełniący funkcję herolda bogów),

- Pluton (bóg świata podziemnego, zwanego w filmie ,,piekłem’’, mający cechy szatana z demonologii chrześcijańskiej min. namawia Herkulesa do podpisania cyrografu).

Na filmie pojawia się nawet biblijny mocarz, sędzia Samson! ²

Tytułowy bohater, syn Zeusa i śmiertelniczki Alkmeny, nosił imię rzymskie (Grecy nazywali go Heraklesem) i miał postać potężnie zbudowanego młodzieńca bez zarostu, lwiej skóry i maczugi (zagrał go słynny kulturysta Arnold Schwarzenegger). Był arogancki i uparty. Wbrew woli ojca chciał zstąpić na Ziemię, aby dobrze się bawić. Przypadkowo strącony piorunem spadł w fale Atlantyku, skąd wyłowiła go załoga statku płynącego do Nowego Jorku. Nieznajomość życia w realiach XX wieku wplątała herosa w liczne zabawne przygody. Bił się z chcącymi go zatrzymać na statku pracownikami portu i z taksówkarzem, któremu nie miał czym zapłacić (był tak dumny z siebie, że żądanie zapłaty uważał za osobistą obrazę). Jedną rękę zatrzymał wózek widłowy, który uznał za … rydwan bez konia. Na boisku popisywał się przed studentami w rzutach dyskiem i oszczepem (trzeba mu przyznać, że istotnie był dużo lepszy od ówczesnych mistrzów sportu). W Central Parku pokonał gołymi rękami czarnego niedźwiedzia, który uciekł z zoo. Zaprzyjaźnił się ze sprzedawcą precli oraz profesorem i jego piękną, córką Heleną. Znalazł sobie pracę jako zapaśnik, a ponieważ okazał się w tym niezrównany, szybko zainteresowała się nim mafia czerpiąca zyski z jego zwycięstw.

Zeus chcąc sprowadzić na Olimp niesfornego syna, wysłał w poselstwie do niego jego przyrodniego brata Merkurego, lecz niestety jego perswazja zawiodła. Wówczas z karną misją wyruszyła bogini Nemezis. Miała za zadanie wtrącić Herkulesa na sto lat do piekła; królestwa Plutona. Jednak Junona zmusiła ją do wsypania Herkulesowi do napoju proszku odbierającego boskość. Potraktowany tym specyfikiem Herkules przegrał zawody w podnoszeniu ciężarów z Murzynem, a wówczas mafia próbowała go zabić. Merkury na pomoc bratu sprowadził Atlasa i biblijnego Samsona. Ostatecznie Zeus dał się przekonać do interwencji ratującej życie syna. W finale Herkules wyraził skruchę za grzech pychy (hybris) i został zabrany na Olimp. Jakiś czas potem Zeus sam zdecydował się odwiedzić Ziemię.

Choć Amerykanie słyną z kręcenia głupich komedii, ta jest bardzo inteligentna :). Opowiada o miłości rodzicielskiej, pokorze, pysze i przebaczeniu. Pokazuje, że realizacja naszych pragnień nie zawsze jest dla nas dobra (wymarzony pobyt Herkulesa na Ziemi omal nie skończył się dlań tragedią). Poza tym film jak na komedię przystało jest bardzo śmieszny ;).

1 Odsyłam do posta ,,Herkules’’ poświęconego popularnemu serialowi z lat 90 – tych XX wieku.

2 Odsyłam do posta: ,,Samson’’.