,, - Czytaj stare kroniki naszej świątyni, a przekonasz się, że – ile razy Egipt kwitnął, jego sfinks był cały i wysoko wznosił się nad pustynią. Lecz gdy państwo chyliło się do upadku , sfinks pękał, kruszył się, a piaski sięgały mu do nóg. I dziś od paru wieków sfinks kruszy się’’ - Bolesław Prus ,,Faraon’’
Wielki Sfinks (egipskie: Pehor, kopt. Belhib, arab. Abu al – Haul, czyli ,,Ojciec Grozy’’) stanowi obok piramid 1 najbardziej rozpoznawalny symbol starożytnego Egiptu. Jest to datowana na ok. 2550 r. p. n. e. rzeźba w skale, przedstawiająca leżącego lwa z głową faraona Chefrena. Mierzy 72,85 m długości i 20 m wysokości.
Od tysięcy lat pobudza ludzką wyobraźnię do snucia niezwykłych historii.
W egipskiej legendzie Sfinks objawił się we śnie późniejszemu faraonowi Totmesowi IV. Obiecał mu zdobycie władzy w zamian za odkopanie go z piasku.
Grecy przypisywali ludzką twarz Sfinksa mitycznej Rodopis 2. Twierdził tak Herodot 3, po nim zaś w XVI wieku jego wersję powtórzył Mikołaj Radziwiłł. Rodopis była egipską kurtyzaną, która została żoną faraona Mykerinosa. Przypisywano jej również budowę piramidy nazwanej imieniem jej męża.
W średniowiecznych legendach arabskich Sfinks był strażnikiem skarbów. Można było dostać od niego złotego dinara w zamian za odprawienie magicznego rytuału. Chciwy strażnik budowli został ukąszony przez węża, kiedy szukał skarbu w uchu Sfinksa. Wówczas ubogi poszukiwacz skarbu przejął jego posadę, co zapewniło mu utrzymanie.
W XVI wieku głowę Sfinksa uznawano za pozostałość posągu boga Słońca, zniszczonego przez potop, bądź za podobiznę Memnona, afrykańskiego uczestnika wojny trojańskiej z mitologii greckiej.
W XVII wieku pojawiła się interpretacja astrologiczna, w której ludzka głowa i zwierzęce ciało Sfinksa symbolizowały połączenie znaków Lwa i Panny. Żył też wówczas niemiecki podróżnik, uważający, że w głowie Sfinksa zamieszkują demony.
Znana jest legenda o żołnierzach Napoleona 4, którzy strzelając z armaty do twarzy Sfinksa, pozbawili ją nosa. Opowieść tę przytoczył Alfred Szklarski w powieści ,,Tomek w grobowcach faraonów’’ (jeden z bohaterów, bosman Tadeusz Nowicki nazywał Sfinksa ,,Cheopsikiem’’). Tymczasem XV – wieczny, arabski historyk Al – Makrizi podaje, że nos Sfinksowi odłupał fanatyczny szejk Muhammad Sa’im al – Dahr, chcący zniszczyć pozostałość pogaństwa.
Amerykański jasnowidz Edgar Cayce (1877 – 1945) głosił, że pod Sfinksem znajduje się Komnata Zapisków, zawierająca księgi z Atlantydy. 5
Robert K. G. Temple (1945) pisał w książce ,,The Sphinx Mystery’’ z 2009 r., że Sfinks miał początkowo głowę szakala, ponieważ wyobrażał Anubisa. Tymczasem w starożytności identyfikowano Sfinksa z innym egipskim bogiem, Harmachisem.
Amerykański geolog i geofizyk, prof. Robert M. Schoch (ur. 1957) uważa, że Sfinks został zbudowany 10 000 lat p. n. e. przez zamierzchłą cywilizację poprzedzającą te znane nauce. Dowodzić tego mają ślady erozji wodnej, które powstały w czasach kiedy klimat Egiptu był wilgotny. Egiptolodzy odrzucają tę teorię. Argument przeciwników Schocha brzmi następująco: ,,do tułowia użyto skały wapiennej, która w swoim macierzystym miejscu przeszła erozję. Materiał na głowę był z młodszej skały’’ - pisał antracyt z 25/07/2005 na forum ,,Historycy.org.’’
Wreszcie Robert Bauval i Graham Hancock widzą w Sfinksie symbol gwiazdozbioru Lwa, wzniesiony oczywiście podczas astrologicznej Ery Lwa. Tymczasem używane w naszej kulturze znaki Zodiaku wywodzą się nie z Egiptu, tylko z Mezopotamii. Nazwane już przez Sumerów, za pośrednictwem Babilończyków zostały przejęte przez starożytnych Greków. Istnieje wiele greckich mitów objaśniających pochodzenie poszczególnych znaków Zodiaku.
Warto tu zwrócić uwagę, że wiele współczesnych, foliarskich teorii o Sfinksie ma swe odpowiedniki w zamierzchłych czasach. Bauval i Hancock są (świadomie, bądź nie) współczesnymi epigonami XVII – wiecznego, francuskiego podróżnika de Mailleta, który pierwszy powiązał Sfinksa ze znakami Zodiaku. Z kolei teoria Schocha zaskakująco przypomina twórczość fantasy R. E. Howarda. Twórca postaci Conana napisał w szkicu ,,Czarne eony’’ (dostępnym w zrecenzowanym na tym blogu zbiorze ,,Królestwo cieni i inne opowiadania z mitologii Cthulhu’’), że Sfinks i piramidy zostały zbudowane przez Stygijczyków, lud żyjący w erze hyboryjskiej 10 000 lat p. n. e. (Na ilustracji - Czarny Sfinks z Nebthu z opowiadania Sprague'a de Campa i Lina Cartera). Przypadek?
1 Odsyłam do posta: ,,Piramidy egipskie’’.
2 Odsyłam do posta: ,,Egipski Kopciuszek’’.
3 Odsyłam do posta: ,,Dzieje’’.
4 Odsyłam do posta: ,,Napoleon Bonaparte’’.
5 Odsyłam do posta: ,,Ezoteryczna legenda o Egipcjanach’’.
