niedziela, 17 kwietnia 2016

Kalendarium XX wieku


Poniżej chciałbym zaprezentować swój tekst napisany dobrowolnie w pierwszej klasie liceum, kiedy to interesowałem się historią XX wieku. W 2004 r. zapoznał się z nim polonista, pan Jaroslavus ov Einkupis.





1900 r. - uhonorowanie H. Sienkiewicza dworem w Oblęgorku, odkrycie mamuta na Syberii, Tomaš G. Masaryk zakłada Czeską Partię Realistów (ludowców), odkrycie żaby włochatej, budowa Cmentarza Centralnego w Szczecinie.





1901 r. - śmierć królowej Wiktorii; strajk dzieci szkolnych we Wrześni w zaborze niemieckim, odkrycie okapi.




1902 r. - zakończenie konfliktu o Kubę między USA a Hiszpanią, rozpoczętego w 1898 r; odkrycie tyranozaura.





1903 r. - konflikt amerykańsko – kolumbijski o Panamę




1904 r. - Tadeusz Wojciechowski przeciwko św. Stanisławowi
1904 – 1905 r. - wojna rosyjsko - japońska




1905 r. - sprowadzenie piżmaka do Europy, Nagroda Nobla dla H. Sienkiewicza za powieść ,,Quo vadis?''; rodzi się św. Faustyna Kowalska
1905 – 1907 r. - rewolucja w Rosji





1907 r. - upadek meteorytu tunguskiego na Syberii; Rudyard Kipling pisze ,,Księgę dżungli''




1908 r. - umiera Stanisław Wyspiański; ukraiński student Mirosław Siczyński zabija namiestnika Galicji Andrzeja Zamoyskiego; Roman Dmowski pisze ,,Niemcy, Rosja, a sprawa polska''





1909 r. - Lew Tołstoj wygłasza orędzie w sprawie pokoju
1910 r. - druga wojna chińsko – japońska o Koreę




1911 r. - wynalezienie czołgu, zastosowanego po raz pierwszy w 1916 r.




1912 r. - odkrycie waranów z Komodo
1912 – 1913 r. - wojny bałkańskie: Serbia, Czarnogóra, Bułgaria i Grecja przeciwko Turcji i Bułgaria przeciw Serbii, Grecji, Rumunii i Turcji




1914 r. - polski pilot w służbie rosyjskiej Jan Nagórski odbywa pierwszy lot arktyczny; zdycha Marta – ostatni gołąb wędrowny w zoo w Cincinati; zamach w Sarajewie na austriackiego arcyksięcia Ferdynanda inicjuje I wojnę światową; plany syjonistów próbujących z pomocą Niemców stworzyć państwo żydowskie na ziemiach polskich




1914 – 1918 r. - pierwsza wojna światowa
1915 r. - bitwy pod Rokitną i Gorlicami
1915 – 1916 r. - Turcy dokonują ludobójstwa na Ormianach; było to pierwsze ludobójstwo XX wieku
1916 r. - w Vevey w Szwajcarii umiera H. Sienkiewicz; po raz pierwszy zastosowano czołgi





1917 r. - rewolucja październikowa w Rosji; objawienia Maryjne w Fatimie
1917 – 1922 r. - Rosja Radziecka
1917 – 1918 r. - udział USA w I wojnie światowej; Józef Piłsudski więziony w Magdeburgu przez Niemców




1918 r. - powstanie niepodległych państw: Islandii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czechosłowacji, Węgier, Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców; rewolucja w Niemczech
1918 – 1993 r. - Czechosłowacja




1919 r. - odkrycie sejmurii w USA; powstanie faszyzmu we Włoszech; zaniechanie planów utworzenia państwa żydowskiego w Polsce i ich potępienie przez Żydów; agresja Czechosłowacji na Śląsk Cieszyński; zabicie ostatniego żubra na wolności, utworzenie Wolnego Miasta Gdańska, sankcje wobec Niemiec
1919 – 1939 r. - Wolne Miasto Gdańsk




1920 r. - wojna polsko – bolszewicka; Czechosłowacja zabiera Zaolzie
1921 r. - niepodległość Irlandii; konstytucja marcowa w Polsce; traktat ryski między Polską a Rosją Radziecką ustalił granicę na Dźwinie i Zbruczu; Wały Hakena
1922 r. - zmiana nazwy Rosja Radziecka na Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR)
1922 – 1991 r. - Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich




1923 r. - upadek demokracji parlamentarnej w Hiszpanii, Bułgarii, oraz Turcji, traci władzę sułtan Abdul Hamid II – Kemal Atätürk pierwszym prezydentem Turcji




1924 r. - Lenin umiera na syfilis i od postrzału od nasłanych przez Stalina zamachowców; Stalin na czele WPK (b); reforma walutowa Grabskiego w Polsce
1925 r. - spór Polski z Wolnym Miastem Gdańskiem o skrzynki pocztowe; upadek parlamentaryzmu w Albanii




1926 r. - przewrót majowy w Polsce dokonany przez J. Piłsudskiego inicjuje rządy sanacji; budowa portu w Gdyni; pierwszy numer ,,Tygodnika katolickiego Niedziela'' założonego przez ks. Teodora Kubinę; upadek parlamentaryzmu na Litwie; Niemcy w Lidze Narodów




1927 r. - ustawa o symbolach narodowych Polski; pierwszy Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina; radio dźwiękowe w USA





1929 r. - upadek parlamentaryzmu w Portugalii; początek wielkiego kryzysu gospodarczego spowodowanego krachem na giełdzie na Wall Street w USA, czystki w ZSRR
1930 r. - utworzenie Centrolewu w Polsce; pacyfikacja Galicji Wschodniej; Bolesław Bierut członkiem Kominternu, umiera Benedykt Dybowski




1931 – 1932 r. - proces brzeski w Polsce




1932 – 1934 r. - ,,wielki głód'' w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej (USRR) wywołany przez Stalina





1933 r. - dojście Hitlera do władzy; pierwsze wzmianki o nessie od czasu św. Kolumbana, sąd w Katowicach konfiskuje ,,Moją walkę''
1933 – 1945 r. - Trzecia Rzesza




1934 r. - założenie obozu izolacyjnego w Berezie Kartuskiej,




1935 r. - konstytucja kwietniowa; umiera J. Piłsudski, koniec kryzysu gospodarczego w Polsce; inwazja Włoch na Etiopię
1936 r. - upadek parlamentaryzmu w Grecji




1936 – 1939 r. - wojna domowa w Hiszpanii
1937 r. - oś Berlin – Rzym - Tokio




1938 r. - ,,noc kryształowa'' w Niemczech, konferencja w Monachium przewiduje Anschlus Austrii i Sudetów do Niemiec, Polska zabiera Zaolzie, Węgry południową Słowację, w Polsce umiera św. Faustyna Kowalska; odkrycie latimerii




1939 r. - Niemcy dzielą Czechosłowację na Protektorat Czech i Moraw i na Słowację; Włochy atakują Albanię, 1 września Niemcy atakują Polskę inicjując II wojnę światową; 17 września ZSRR najeżdża Polskę
1939 – 1945 r. - druga wojna światowa
1939 – 1940 – wojna karelska (,,zimowa'') między ZSRR a Finlandią




1940 r. - Sowieci mordują w Katyniu, Twerze, Charkowie, Kijowie i w Mińsku wziętych 17 września do niewoli Polaków; Niemcy atakują Danię i Norwegię; bitwa o Narvik; atak Niemiec na Francję; bitwa powietrzna o Wielką Brytanię
1941 r. - Niemcy atakują Jugosławię i Grecję; ofensywa niemiecko – włoska na północy Afryki; alianci podpisują Kartę Atlantycką, budowa obozu zagłady Auschwitz – Birkenau przez Niemców w okupowanej Polsce; Niemcy atakują ZSRR, a Japonia atakuje Pearl Harbour na Hawajach
1941 – 1945 r. - udział USA i Japonii w II wojnie światowej




1941 – 1944 r. - Niemcy oblegają Leningrad w ZSRR
1942 r. - bitwa o Midway na Hawajach




1942 – 1943 r. - bitwa pod Stalingradem w ZSRR
1943 r. - bitwa pancerna pod Kurskiem (ZSRR); konferencja w Teheranie (Iran)




1944 r. - bitwa pod Monte Cassino; lądowanie aliantów w Normandii, utworzenie PKWN – u; powstanie warszawskie




1945 r. - zwycięstwo nad Niemcami; Amerykanie zrzucając bomby atomowe na Hiroszimę i Nagasaki kończą wojnę




1946 r. - Amerykanie narzucili Japonii demokratyczną konstytucję, proces w Norymberdze przeciw hitlerowcom




1947 r. - powstanie państwa Izrael, plan Marshalla
1948 r. - komuniści przejmują władzę w Czechosłowacji
1948 – 1989 r. - Czechosłowacka Republika Socjalistyczna




1949 r. - Sowieci uzyskują własną broń atomową; NRD i RFN




1950 r. - decyzja o militarnej pomocy ONZ dla Korei Południowej
1951 r. - uzyskanie niepodległości przez Libię
1952 r. - konstytucja PRL – u




1953 r. - śmierć Stalina w ZSRR; proces Rosenbergów w USA
1954 – 1956 r. - destalinizacja




1956 r. - na XX Zjeździe KPZR Nikita Chruszczow wygłosił tajny referat, w którym potępił stalinizm; deklaracja ONZ nakazująca wojskom brytyjskim i francuskim opuszczenie strefy Kanału Sueskiego; powstanie na Węgrzech
1957 r. - uzyskanie niepodległości przez Malezję i Ghanę
1958 r. - utworzenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), uzyskanie niepodległości przez Gwineę





1960 r. - ochrona niedźwiedzi polarnych w ZSRR; broń atomowa uzyskana przez Francję; dekolonizacja Madagaskaru, Zairu, Konga, Somalii, Gabonu, Kamerunu, Republiki Środkowoafrykańskiej, Nigerii, Czadu, Nigru, Algierii, Mali, Beninu, Mauretanii, Senegalu, Wybrzeża Kości Słoniowej oraz Togo




1961 r. - Jurij Gagarin z ZSRR pierwszym człowiekiem w przestrzeni pozaziemskiej; budowa Muru Berlińskiego przez władze NRD
1962 r. - kryzys kubański między USA a ZSRR
1963 r. - dekolonizacja Kenii i Tanzanii; zamach na prezydenta Johna F. Kennedy'ego w USA
1964 r. - początek amerykańskiej interwencji w Wietnamie




1966 – 1973 r. - wojna w Wietnamie





1968 r. - ,,praska wiosna'' powoduje agresję ZSRR, Polski, NRD i Bułgarii na Czechosłowację; protesty inteligencji w Polsce; protesty przeciwko wojnie w Wietnamie; fala buntów studenckich i powstanie subkultur młodzieżowych




1969 r. - Amerykanin, Neil Armstrong – pierwszym człowiekiem na Księżycu. ,,To tylko mały kroczek człowieka, a zarazem ogromny krok ludzkości''.




1970 r. - pierwsze obchody Dnia Ziemi; pierwsze porozumienie rozbrojeniowe między USA i ZSRR; protesty przeciwko komunizmowi w polskich miastach nadmorskich
1972 r. - rozpoczęcie produkcji Fiata 126 p w Polsce
1973 r. - oficjalne zakończenie wojny w Wietnamie




1975 r. - połączenie Wietnamu Północnego i Wietnamu Południowego w jedno państwo komunistyczne; komuniści przejmują Laos i Kambodżę; dekolonizacja Angoli, Mozambiku etc.




1976 – 1979 r. - rządy Czerwonych Khmerów w Kambodży
1976 r. - Portugalczycy opuszczają Timor Wschodni; anektowany przez Indonezję
1977 r. - dekolonizacja Dżibuti




1978 r. - Karol Wojtyła z Polski zostaje papieżem jako Jan Paweł II; obalenie szacha Rezy Pahlawiego w Iranie
1979 r. - pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski




1980 r. - Ronald Reagan prezydentem USA; powstanie ,,Solidarności'' w Polsce; umiera Josip Broz ,,Tito'' w Jugosławii




1981 r. - wprowadzenie stanu wojennego w Polsce i pacyfikacja kopalni ,,Wujek''




1984 r. - zamordowanie ks. Jerzego Popiełuszki w Polsce




1985 r. - Michaił Gorbaczow inicjuje ,,pierestrojkę'' (przebudowę) w ZSRR




1986 r. - pożar elektrowni atomowej w Czarnobylu w USRR (ZSRR)
1988 – 1991 r. - koniec ,,zimnej wojny'' między USA i ZSRR
1989 r. - ,,Jesień Narodów'': Tadeusz Mazowiecki pierwszym powojennym, opozycyjnym premierem, ,,aksamitna rewolucja'' w Czechosłowacji; dekomunizacja Węgier; antykomunistyczna rewolucja w Rumunii, dekomunizacja Bułgarii i ustąpienie Todora Żiwkowa, gdzie zmuszono do emigracji Turków i pomaków; zburzenie Muru Berlińskiego w NRD; masakra studentów na placu Tienanmen w Pekinie
1990 r. - połączenie NRD i RFN w jedno kapitalistyczne państwo; odłączenie się Litwy, Łotwy i Estonii od ZSRR
1991 r. - rozpad ZSRR; niepodległe państwa: Rosja, Białoruś, Ukraina, Mołdawia, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan, Kazachstan, Uzbekistan, Turkmenistan, Tadżykistan i Kirgistan
1992 r. - Czeczenia nie chce należeć do Federacji Rosyjskiej; Słowacy domagają się własnego państwa; Rosjanie opuszczają Polskę
1993 r. - rozpad Czechosłowacji na Czechy i Słowację
1994 r. - początek wojny w Czeczenii




1995 r. - Aleksander Kwaśniewski prezydentem Polski




1996 r. - Literacka Nagroda Nobla dla Wisławy Szymborskiej




1997 r. - kryzys finansowy w Rosji; śmierć bł. Matki Teresy z Kalkuty i księżnej Diany, konstytucja w Polsce, Wielka Brytania zwraca Hongkong Chinom




1998 r. - umiera Zbigniew Herbert; brak referendum w Nowej Kaledonii




1999 r. - Polska, Czechy i Węgry przystępują do NATO; uzyskanie niepodległości przez Timor Wschodni; Władymir Putin prezydentem Rosji;





2000 r. - obchody Jubileuszu Roku Świętego