wtorek, 27 października 2015

Upiory są wśród nas





 ,,Upiory żywią się krwią i ciałem ludzkim, duszą ludzi, napastują własną rodzinę i krewnych, wchodzą w stosunek z żywymi, z własnymi żonami. Powodują korowód śmierci. Gdy obyczaj pochówku zwłok do ziemi wyparł ich kremację, a więc już w okresie współistnienia z wierzeniami chrześcijańskimi, Słowiańszczyzna zachodnia i południowa dzieliła z całą Europą wiarę w wampiryzm i sposoby przeciwdziałania mu. […]. Ruś składała natomiast upirom ofiary podobnie jak innym demonom, a ponieważ chłopu rosyjskiemu wampiryzm był zdaje się obcy, upir mógł mieć tam starszy odcień ducha osoby zmarłej, widma niekoniecznie ze złymi zamiarami, lub też takimi, od których powinna by je odwieść odpowiednia obiata'' – Aleksander Gieysztor ,,Mitologia Słowian''





W październiku 2015 r. obejrzałem po raz drugi polski, czarno – biały horror ,,Upiór'' z 1967 roku, nakręcony przez Stanisława Lenartowicza na podstawie opowiadania Aleksieja Tołstoja z 1841 r. Akcja filmu rozgrywa się w pierwszej połowie XIX wieku w Moskwie, oraz w podmoskiewskiej posiadłości brygadierowej Sugrobiny. Głównym bohaterem jest niejaki Runiewski, zakochany w Daszy, którego Rybarenko próbował ostrzec przed spiskiem upiorów dybiących na ich życie. Komponent fantastyczny pochodzi z mitologii słowiańskiej. Tytułowymi upiorami są Sugrobina – babka Daszy i radca Tielajew, którzy już dawno zmarli i po śmierci przekształcili się w straszydła, ponieważ zaniedbano przebicia ich serc osinowymi kołkami. Znakiem rozpoznawczym upiorów było charakterystyczne cmokanie. Piły one ludzką krew, były odporne na ciosy żelaza, zaś zabić można je było przekłuwając ich cienie. Upiory zamordowały Praskowię – młodą żonę Wasyla Rybarenki, jego samego zaś ogłosiły publicznie wariatem. Postać ta nasuwa mi skojarzenia z Antonim Macierewiczem :). Praskowia stała się dobrym duchem, który ostrzegł Runiewskiego przed upiorami i dał mu szpadę do obrony przed nimi. Runiewski ranił w dłoń Sugrobinę i zabił Tielajewa przekłuwając jego cień na wysokości serca. Niestety upiory zdążyły zamienić Daszę w jedną z nich. Odtąd dziewczyna zakrywała bliznę na szyi za pomocą czarnej tasiemki. Runiewski miał ją poślubić, lecz uciekł aż się za nim kurzyło. Nie można więc powiedzieć, aby omawiany film propagował wampiryzm, jak to się zarzuca ,,Sadze Zmierzch'' :). Premiera miała miejsce 11 lutego 1968 r., a właśnie w marcu tego roku nastąpiło apogeum walki politycznej między komunistami z frakcji natolińskiej i puławskiej, które doprowadziło do emigracji wielu Żydów z Polski. Czyżby w podświadomym rozumieniu niektórych upiory były symbolem Żydów?