środa, 20 września 2017

Najsłynniejszy olbrzym mitologii słowiańskiej








,,SWIATOGOR w mit. wschsłow. bohater bylinny, samotny mieszkaniec Świętych Gór (przeciwstawnych 'Świętej Rusi'), syn 'ciemnego' (tj. ślepego) ojca, mocarz nie mający sobie równych, olbrzym, którego ciężaru nie mogła znieść ziemia, jej zaś waga - zamknięta magiczną siłą w niewielkim worku - była ponad siły wielkoluda. Wbrew niewczesnym przechwałkom ('Gdybym rzemienie znalazł, podniósłbym całą ziemię') próba dźwignięcia tajemniczego worka (...) leżącego na drodze doprowadziła Swiatogora do śmierci, pogrążył się bowiem w gruncie. Wedle innej wersji Swiatogor zmarł w grobie, na który natknął się podróżując z → Ilją Muromcem. Olbrzym postanowił zmierzyć ów grób własnym ciałem i nie zdołał odsunąć pokrywy, pod którą legł. Umierając część swojej siły oddał towarzyszowi.
    Związek Swiatogora z ziemią i ślepotą (...), jego niezmierna siła nie mająca heroicznego zastosowania, olbrzymi wzrost i wrogość wobec Ilji Muromca (kolos chciał go zabić z grobu swoim trzecim oddechem) wskazują na pierwotny chtonizm, później złagodzony m. in. zeufemizowaną wersją nie znanego już właściwego imienia (może tylko pierwszej jego części; por. swiatyj 'święty'; zob. negatywna waloryzacja → góry'' -
Andrzej M. Kempiński ,,Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich''




Suchman







,,SUCHMAN w mit. wschsłow. bohater bylinny (cykl kijowski), syn Dołmanta (Odichmanta), tj. być może pskowskiego kniazia Dowmonta (lit. Daugmantas; 1266 - 1299). Kniaziowi Władimirowi (Włodzimierzowi I Wielkiemu) przyrzekł podarować żywą łabędzicę i dla zdobycia ptaka udał się nad Dniepr, gdzie niespodziewanie zajechał drogę tatarskiej ordzie. Samotnie pokonał wrogów, a ciężkie rany, które odniósł w walce, własnoręcznie opatrzył ziołami i liśćmi. Kniaź nie dał wiary jego usprawiedliwieniom i z powodu niedotrzymania obietnicy kazał zamknąć w lochu. Relację Suchmana potwierdził jednak wysłany na zwiady → Dobrynia Nikitycz i Władimir uwolnił więźnia, ale bohater otworzył swoje rany i zmarł. Z jego krwi powstała rzeka Suchmana (okresowo wysychająca). Suchman znany jest też jako Suchmatij bądź Suchmantij'' - Andrzej M. Kempiński ,,Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich''

Stopan






,,STOPAN w mit. połsłow. (bułg.) → demon, dobrotliwy opiekun domu występujący w postaci węża (żmii). Widziano w nim wcielenie zasłużonego przodka, → herosa rodzinnego, który swoich darzył pomyślnością w zamian za jadło (stopanowa gozba 'jadło stopana') i ofiarę w postaci czarnej kury, zarzynanej przez najstarszą kobietę w rodzinie'' - Andrzej M. Kempiński ,,Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich''

Stawr i Gawr






,,STAWR I GAWR w mit. wschsłow. (brus.) dwa ulubione, przyboczne psy kniazia Boja, który po śmierci faworytów ustanowił ich kult. Na grobie Stawra i Gawra podwładni Boja składali w wyznaczonym terminie ofiary z napoju i jadła, a nadto organizowali całodzienną ucztę (trizna), podczas której wzywali psy po imieniu. Na Białorusi utrzymywano, że w związku z tym obrzędem pozostaje nazwa święta zmarłych przodków - Stawruskie Dziady (...)'' - Andrzej M. Kempiński ,,Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich''



Taka żona to skarb!







,,STAWR GODINOWICZ w mit. wschsłow. (ros.) bohater bylinny z cyklu kijowskiego. Podczas uczty u kniazia Władimira (Włodzimierza I Wielkiego) pochwalił się mądrością i rycerską sprawnością swojej młodej żony, Wasilisy (Kateriny) Iwanowny (NIkuliczny, Mikuliczny), która jakoby zdolna była pokonać i kniazia, i jego drużynników. Za tę niesłychaną obrazę władca wtrącił Stawra do lochu. Kruk poinformował o zdarzeniu Wasilisę i przybyła ona na dwór kijowski przebrana za groźnego posła wrogiego monarchy. Pokonała kniazia w grze w szachy, zachwyciła swą sztuką muzyczną i wreszcie wyzwała do zawodów w strzelaniu z łuku. Z powodu nieobecności drużynników władca polecił Stawrowi stanąć do konkursu i małżonkowie wspólnie opuścili Kijów'' - Andrzej M. Kempiński ,,Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich''






        W mojej mitologii Wasilisa Mikuliszna stała się pierwowzorem rusałki Vasylisy z Ałatyru ;).