środa, 23 stycznia 2019

,,Mroczna Wieża''











W 2013 r. przeczytałem po raz pierwszy zbiór opowiadań science fiction i fantasy C. S. Lewisa (1898 – 1963) zatytułowany ,,Mroczna Wieża’’ (ang. ,,The Dark Tower’’; nie mylić z powieścią ,,Mroczna Wieża’’ Stevena Kinga). Redakcji podjął się sekretarz brytyjskiego pisarza, Walter Hooper, który ocalił rękopisy zmarłego Lewisa przed spaleniem w ogrodzie. Książka została wydana w 1977 r. (przekład polski ukazał się w 2013 r., z czego opowiadanie ,,Anioły miłosierdzia’’ już wcześniej ukazało się w Polsce w antologii humorystycznej fantastyki ,,Czarnoksiężnicy z Krainy Osobliwości’’ pod redakcją Petera Haininga).
Omawiana antologia składa się z następujących części:
- niedokończonej powieści science fantasy ,,Mroczna Wieża’’ opowiadającej o podróży w czasie, zainspirowanej rzekomą przygodą Charlotte Anne Moberly i Eleanor Jourdain w 1901 r. w Petit Trianon, gdzie miały przenieść się w czasy Marii Antoniny, książką J. W. Dunne’a ,,An Experiment with Time’’ z 1927 r., poematem ,,Sir Roland pod Mroczną Wieżą stanął’’ Roberta Browninga z 1855 r.1 i renesansowym eposem ,,Królowa elfów’’ Edmunda Spensera (to pod jego wpływem jeden z bohaterów nazywa się Scudamour),
- opowiadania ,,Niewidomy od urodzenia’’ (alegorii opowiadającej o poszukiwaniu Boga),
- satyrycznego opowiadania fantasy ,,Kraina Imitacji’’,
- humorystycznego opowiadania science fiction ,,Anioły opiekuńcze’’,
- opowiadania science fiction ,,Nieznane formy’’
- retellingu greckiego mitu o wojnie trojańskiej ,,Po dziesięciu latach’’.








Akcja tych opowieści rozgrywa się w XX wieku (1938 r., bliżej nieokreślony okres po 1946 r. - dacie wynalezienia bikini), Innym Czasie (rodzaju świata równoległego, gdzie czas biegł inaczej niż w naszym świecie), w bliżej nieokreślonej erze lotów międzyplanetarnych, oraz w starożytności w takich miejscach jak: Cambridge (Wielka Brytania), Mars, Księżyc, Troja, Egipt, a nawet… wnętrze umysłu współczesnej kobiety Peggy.








W Innym Czasie wierzono, że Ziemia jest płaska, a Słońce osiąga niewielkie rozmiary. Pociągi przetrwały wyłącznie w legendach jako Dymiące Konie. Posiadano za to rozległą wiedzę o czasie. Ludzie dzielili się na kasty, z których najwyższa byli Żądlarze (sami siebie nazywający Jednorożcami) mieszkający w tytułowej Mrocznej Wieży. Mieli żółtą skórę, nosili czarne szaty, zaś z ich czół wyrastały obrzydliwe, czerwone żądła zatrute jadem. Żądlarze nie mający jeszcze żądeł, zwani Trutniami, ze wszystkich sił starali je sobie wyhodować za pomocą chemicznych mikstur. Istoty te odpowiadały za kult bożka zwanego Wielkim Mózgiem. Swoich żądeł używały do kłucia ludzi w głowę, ci zaś pod wpływem jadu zamieniali się w bezwolne Manekiny. Inną kastą byli robotnicy pracujący na utrzymanie Żądlarzy. Wrogami mieszkańców Mrocznej Wieży byli barbarzyńscy Biali Jeźdźcy.








Menelaos – król Sparty i jego porwana przez Parysa, żona Helena to postaci z mitologii greckiej. Z mitologicznego opowiadania Lewisa dowiadujemy się jak bardzo niewygodnym miejscem było wnętrze Konia Trojańskiego. Gdy Troja została zdobyta, Menelaos odkrył, że jego żona przez te dziesięć lat zestarzała się i już nie była najpiękniejszą z kobiet. Miotały nim sprzeczne uczucia. Rad był surowo ukarać niewierną żonę, lecz nie pozwalał mu na to jego cyniczny brat Agamemnom. Od niego Menelaos dowiedział sie, że cała wyprawa wojenna była jedynie pretekstem do zniszczenia konkurenta handlowego. Menelaos i Helena w drodze do Sparty zatrzymali się Egipcie, gdzie ukazany został eidolion – zjawa nadludzko pięknej Heleny, dla której Grecy przez tyle lat walczyli. Nawiązuje to do mitu, że prawdziwa Helena została zabrana na Olimp gdzie została boginią, zaś obie strony konfliktu wykrwawiały się dla przedstawiającej jej piękno iluzji.









C. S. Lewis w swojej antologii przedstawił krytykę ,,nowoczesnych’’ kobiet – bezwstydnych, egoistycznych i myślących tylko o kupowaniu, oraz rozpusty (,,wyzwolone’’, stare i brzydkie kobiety poleciały jako ochotniczki na Marsa, aby świadczyć usługi seksualne astronautom, lecz ci nie chcieli, a jeden z nich, głęboko wierzący meteorolog, zwany Mnichem podjął próbę nawrócenia kosmicznej prostytutki). Jako pozytywny wzorzec została ukazana natomiast miłość i odwaga Scudamoura, który wskoczył przez chronoskop do Innego Czasu, aby ratować uwięzioną w nim, swą ukochaną Camillę. Tak jak inne książki C. S. Lewisa, ,,Mroczna Wieża’’ jest bardzo ciekawa i warta zekranizowania ;).








1 Utwór ten zainspirował również Stevena Kinga, który przedstawił Rolanda jako rewolwerowca.