poniedziałek, 9 listopada 2020

Legenda o św. św. Kosmie i Damianie



 



 ,,Biała noga Maura - cuda Damiana i Kosmasa, legendarnych męczenników syryjskich za panowania Dioklecjana, patronów rodu Medyceuszów we Florencji czasów Orodzenia; temat malarstwa renesansowego. Damian (a. Kosmas) uciął sobie nogę , aby przyszyć ją pewnemu jednonogiemu Maurowi, który miał odtąd jedną nogę brązową i jedną białą (np. obraz Fra Angelika, Florencja, Museo di San Marco)'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''




 

Legenda o św. Antonim z Padwy



 



 ,,Noga porywczego syna - cud św. Antoniego Padewskiego. Wg legendy syn pasjonat w gniewie kopnął matkę, po czym, zdjęty skruchą, obciął sobie tę nogę; temat plastyki śrdw. Dzięki św. Antoniemu wyrosła mu nowa noga'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''




 

Legenda o św. Eligiuszu





 

 ,,Odcięta końska noga - cud św. Eligiusza (fr. St. Éloi), kowala, biskupa Noyon w Oise (Francja), ok. 588 - 660. Wg legendy, gdy koń, opętany przez diabła, nie dawał się podkuć, święty odjął mu nogę, podkuł ją i przyczepił z powrotem. Temat częsty w sztuce szkoły bolońskiej (św. Eligiusz był jednym z patronów Bolonii)'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''




 

Mity i legendy o nietoperzach




 

 ,, [...] W staroż. Babilonii nietoperze uważano za wcielenie złych duchów i widm osób zmarłych, w Grecji i Rzymie - za istoty demoniczne, mające kontakty z królestwem Hadesa. Wg mitu gr. córki Minyasa, króla miasta Orchomenos w Beocji, które wolały prząść niż brać udział w bachanaliach Dionizosa, bóg przeobraził w nietoperze (...). Ze skrzydłami nietoperzy wyobrażano  gr. boginie zemsty, erynie. W bajce Ezopa nietoperz reprezentuje mądrość, gdyż orientuje się po ciemku i poluje na ślepo.





 

    W Chinach i Japonii nietoperz wg tradycji przynosi błogosławieństwo niebios, długowieczność i szczęście, jest symbolem nieśmiertelności (zamieszkuje jaskinie połączone ze światem zmarłych) i żyje do tysiąca lat.





 


    W śrdw. Europie nietoperz był wcieleniem czarów, śmierci i nieszczęścia, ptakiem nocnym Szatana; uważano, że złe duchy i demony obcując nocą cieleśnie z kobietami przybierają kształt nietoperza; wysysają też jakoby krew z niemowląt. [...]





 


    Puch nietoperza to jedna z ingrediencji wrzucanych przez czarownice do kotła (Makbet 4,1 Szekspira). [...] 





 


    W folklorze fińskim dusza ludzka w czasie snu człowieka przybiera postać nietoperza, a rankiem wraca do ciała; dlatego w dzień nie widać nietoperzy.





 


    W folklorze czeskim prawe oko nietoperza czyni człowieka niewidzialnym. [...]





 


    W alchemii: nietoperz jest pokrewny smokom i obojnakom, gdyż łączy cechy ptaka i ssaka. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''


Afrodyta i rozkolec

 




 

,, [...] Atrybut Afrodyty, bo raz pewien rozkolec zatrzymał statek, dzięki czemu chłopcy uniknęli kastracji (Historia naturalna 9,41 Pliniusza St.)'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''




 

Maryja i małże




 

,, [...] w śrdw. sądzono, że małże zapładnia rosa, co służyło za dowód, że Dziewica porodziła Syna [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli'' 

Mucha w mitologii greckiej




 

 ,, [...] Wg późnego mitu gr. śpiewaczka , kochanka Endymiona, została przez zazdrosną boginię księżycową Selene zmieniona w muchę, aby nie mogła jej przeszkadzać w nocnych schadzkach ze śpiącym ukochanym'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''




 

Złoty most





 

 ,, [...] Złoty most, po którym, wg legendy nm., duch Karola Wielkiego w okresach dobrobytu przekracza Ren pod Bingen (w Nadrenii - Palatynacie), aby pobłogosławić zboża i winnice'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''




 

Bóg mleka




 

,, [...] W Egipcie powstał nawet specjalny bóg ofiar mlecznych, Iaty, wyobrażany z dzbanem mleka na głowie'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli'' 

Mity i legendy o mircie





 

 ,, [...] Ozdobiona mirtem Afrodyta okazała się piękniejsza od Hery i Ateny (dlatego boginie te nie cierpiały mirtu, podobnie jak rzymska Bona Dea) i otrzymała jabłko Eris od pasterza Parysa. Afrodyta miała ukryć swą nagość w nadmorskim gąszczu mirtowym zaraz po zrodzeniu się z piany morskiej (...). W lidyjskim Temnos Pelops poświęcił jej obraz  z drewna mirtu, aby pomogła mu zdobyć Hippodamię (...). Otwierając uroczystości ku czci swego ojca, Anchizesa, Eneasz mówi nad jego grobem: 'Uciszcie się i wieńczcie gałązkami czoła!' Tak rzekł, mirtem matczynym skroń zdobi dokoła' (...); Eneasz był synem Afrodyty. Mirt był również atrybutem trzech gracji, służek bogini, i jej morskich współrodaczek - nimf morskich, okeanid, nereid, zwłaszcza Tetydy, matki Achillesa. [...]




 

    Kwiat mirtu to, wg legendy muzułm., jedna z trzech rzeczy, które praojciec Adam zabrał ze sobą z raju; pozostałe dwie to kłos pszenicy i daktyle. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''


Mity i legendy o miodzie

 




 

,, [...] Miód u starożytnych Greków - eliksir życia, nektar bogów, używany do libacji na równi z wodą, oliwą i mlekiem. Istnieje domniemanie, że nektar i ambrozja były pierwotnie, w epoce skromniejszych gustów, miodem pitnym i kaszą jaglaną.

    Miód - atrybut Dionizosa, którego, jako młodzieńca, w jaskini leśnej doliny Nysa (...) karmiły miodem nimfy; Hekaty, której składano w ofierze miód, psy i czarne jagnięta; miodopłynnego Hermesa, boga mądrej i zręcznej wymowy (...); Artemidy, której składano na rozdrożach miodowe pierniki; takież pierniki składali Ateńczycy Wielkiemu Wężowi, aby nie opuszczał swej pieczary. [...]

    Miód niebiańskim darem rosy (Wergiliusz); uważano, że pszczoły zbierają miód także z rosy niebieskiej. [...]

    Miód w tradycji muzułmańskiej - panaceum; przywraca zdrowie chorym, wzrok niewidomym, życie zmarłym. [...]



 



    Miód Natchnienia w mit. skand. - kto się go napił, zyskiwał mądrość i natchnienie poetyckie'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''





Migdałowiec w mitologii greckiej




 

 ,, [...] W mit. gr. Filis, królewna tracka, miała poślubić syna Tezeusza, Demofona, króla Aten, który poznał ją i pokochał po powrocie z wojny trojańskiej; przed ślubem powrócił do ojczyzny, aby uporządkować swe sprawy, a gdy jego nieobecność się przedłużała, Filis, myśląc, że ją porzucił, powiesiła się i zmieniła w drzewo migdałowe. Gdy Demofon się zjawił wkrótce potem i objął drzewo w czułym uścisku, okryło się kwieciem'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik symboli''