Oniricon cz. 218

Śniło mi się, że:

- spotkałem Neila Gaimana ubranego w dżinsy, który był producentem realistycznych, szwedzkich seriali,

- dostałem w prezencie omówienie pierwszego tomu ,,Harry'ego Pottera'' i historię liczb dwa i trzy, które zamierzałem wpisać do bibliografii,

- w grudniu szedłem ulicą i ujrzałem ludzi przebranych za św. Mikołaja i Dziadka Mroza, którzy zrywali sobie nawzajem brody,

- po ukończeniu studiów historycznych wróciłem do liceum, aby powtarzać trzecią klasę, lecz zawsze opuszczałem lekcje geografii,

- sąd w Niemczech uniewinnił Czesława Białczyńskiego za opowiadanie nieprawdopodobnych historii np. o powrocie Kościeja w XXX wieku; w tym śnie Białczyński zlał mi się w jedno z Marianem Paździochem,

- wieczorem idąc ulicą natrafiłem na pochód policjantek; część z nich była młoda, a część stara; niektóre niosły obrazy religijne, potem już nad ranem zapragnąłem iść do empiku,

- niska, bosa badaczka goryli o długich, siwych włosach, chodziła po zwisających z drzew linach razem z gorylami,

- Pan Sołtys z Pawlaczycy  dał na przywitanie rękę Bierutowi i przedstawił się, podczas gdy żołnierze AK wisieli na hakach w katowniach UB,

- mama Voytakusa ov Visnica poczęstowała mnie chilijskimi pralinami wyprodukowanymi przez Pinocheta,

- kiedy byłem w toalecie przyszło do mnie dwóch Ravialusów ov Rikłociców, Czesław Białczyński i kobieta udająca Matkę Boską i zaczęli mnie dręczyć; potem opowiedziałem ten sen Ravialusowi,

- po latach wróciłem uczyć się w gimnazjum,

- Dariusz Kwiecień umieścił linka do bloga ,,Mitoslavia'',

- szedłem boso razem z panem Martinusem ov Simcassem przez jakiś las czy park i wchodziłem do każdej napotkanej kałuży,

- napisałem posta o Jenie ov Blackeyovej, lecz ona nie chciała abym go opublikował do czasu, aż wyzdrowieje i dała mi obrazki do kolorowania przedstawiające pruskich świętych,

- mormoni dali mi jakąś grę,

- widziałem sukę większą od krowy, z której ludzie doili mleko. 

,,47 roninów''

,,Włóż miecz swój do pochwy, wszyscy bowiem, którzy miecza dobywają, od miecza giną'' – Mt 26, 52

W czerwcu 2016 r. obejrzałem amerykański film fantasy ,,47 roninów'' w reżyserii Carla Erika Rinscha z 2013 roku. Akcja rozgrywa się w XVIII – wiecznej Japonii. Z postaci historycznych występuje ówczesny szogun Tsunayoshi Tokugawa (1646 – 1709), który zasłynął min. ochroną psów ;). Film opowiada o tym jak zły możnowładca Kira z pomocą czarownicy doprowadził do skazania przez szoguna na śmierć prawego pana Asano, aby przejąć władzę nad jego okręgiem i zmusić do małżeństwa jego córkę Mikę. 47 roninów – samurajów pana Asana postanowiło pomścić śmierć swego pana wiedząc, że narażają się tym na gniew szoguna i karę śmierci. Wśród owych wojowników walczył główny bohater – Kai (zagrał go Keanu Reeves) – Był zakochany z wzajemnością w pięknej córce pana Asano, lecz niestety nie dane im było być razem... Kai był synem Anglika i Japonki. Matka porzuciła go w lesie, gdzie został wychowany przez demony tengu. Nauczyły one chłopca władania bronią i czarów, jednak Kai nie chciał stać się jednym z nich. Pragnął być człowiekiem, choć od swych pobratymców doznał prawie wyłącznie zła.

W filmie bardzo ciekawie zostały ukazane wątki fantastyczne, a trzeba wiedzieć, że demonologia japońska jest jeszcze bogatsza niż demonologia słowiańska. Tengu, które wychowały Kaia nie przypominały uczłowieczonych kruków, ale miały postać podobną nieco do ludzkiej, o łysych głowach pokrytych jakby łuskowatą skórą i o żółtych, demonicznych oczach. Potrafiły też bardzo szybko się poruszać. Drużyna roninów udała się z Kaiem do ich siedziby w lesie nawiedzanym przez duchy zmarłych w nim ludzi, aby zdobyć magiczne mieczem na potrzeby walki z Kirą i wspierającą go zmiennokształtną wiedźmą. Ta ostatnia postać potrafiła przybierać kształty białej lisicy o oczach w dwóch kolorach. W postaci ludzkiej jej włosy wiły się jak macki ośmiornicy, tak że mogła sobie nimi wkładać jedzenie do ust. Zginęła z ręki Kaia zamieniona w smoka. Ciekawie prezentują się też takie istoty jak pół – smok, pół – jeleń, coś w rodzaju ogra (Kai walczył z tym monstrum na arenie w holenderskiej faktorii dokąd został sprzedany jako niewolnik), oraz człowiek z ,,Wyspy Holendrów'' o ciele całym pokrytym tatuażem przypominającym trupie kości.

Film jest wielką pochwałą honoru i wierności; wartości, które nie były obce również europejskiej, chrześcijańskiej kulturze rycerskiej. Spodobało mi się również to, że Kai, choć nie był chrześcijaninem, bardzo po chrześcijańsku odrzucał magię i wolał należeć do ludzi miast do demonów. Różnice z chrześcijańskim systemem wartości widać natomiast przy scenach rytualnego, honorowego samobójstwa sepuku, oraz w wierze w reinkarnację. 

Owady społeczne

Do owadów społecznych zaliczamy: żądłówki, mrówki, termity. Te pierwsze dzielimy na: pszczoły, osy i trzmiele.

Najbardziej znanym przedstawicielem pszczół jest pszczoła miodna nazwana tak dlatego, że z pyłku kwiatowego zmieszanego ze śliną wytwarza słodką substancję zwaną miodem. Produkuje go dla swoich larw (czerwi). Już w epoce kamienia łupanego miód pszczeli był bardzo ceniony, a w średniowieczu jak donoszą kupcy arabscy wędrujący po krajach słowiańskich, bartnicy cieszyli się ogromnym szacunkiem i byli uważani za obywateli. Większość danych z życia pszczół zawdzięczamy polskiemu księdzu Janowi Dzierżoniowi. Niektóre pszczoły prowadzą samotny tryb życia (np. miesiarka, zadrzechnia, pszczolinka).

Inną grupą żądłówek są osy. Ich największym przedstawicielem jest szerszeń. Dzięki szerszeniom człowiek nauczył się wytwarzać papier z drewna. Pierwszym kto to odkrył był żyjący w XVIII wieku naukowiec francuski René Remuar. W stadium imago, osowate są roślinożerne, ale swoje larwy (czerwie) karmią papką z przeżutych owadów. Gdy robotnice zaważą, że larwa źle się rozwija, zabijają ją i dają do zjedzenia larwom silniejszym. Podobnie jak pszczoły, niektóre osy również prowadzą samotny tryb życia (np. Sphex, kopułka).

W odróżnieniu od pszczół i os, trzmiele mają pękaty tułów i odwłok, oraz ciało pokryte chitynowym włosiem. Gnieżdżą się pod ziemią, albo w stosie kamieni, najchętniej w starym gnieździe myszy.

Większość żądłówek ma żółto – czarne ubarwienie ostrzegawcze. Mimo to dwa gatunki ptaków (żołna, trzmielojad) radzą sobie z żądłami.

U owadów tych samce (trutnie) pozbawione są żądeł.

Wszystkie mrówki i termity są owadami społecznymi. W Europie żyje kilka gatunków tych owadów: rudnica, hurtnica, pierwomrówka łagodna, mrówka faraona itd.

Termity żyją w Azji, Afryce, Ameryce Południowej, oraz Australii. Z resztek roślinnych, błota i odchodów budują wielkie (do 5 m wys.) gniazda zwane termitierami. Tak jak wszystkie owady społeczne, termity również dzielą się na kasty:

- król – zapładnianie królowej,

- królowa – znoszenie jaj

- żołnierze – obrona termitiery

- robotnice – budowa gniazda i opieka nad potomstwem.

Termitiery są odporne nawet na uderzenia buldożerów!

Gniada mrówek nazywamy mrowiskami. Ich najwyższe piętro zbudowane jest z gałązek i patyków.

Natomiast żyjące w Ameryce Południowej mrówki tkaczki mieszkają w gniazdach zrobionych ze zszytych ze sobą dwóch brzegów liścia. Liść jest zszywany za pomocą larw tych mrówek, które wydzielają lepką substancję.

W Afryce żyją mrówki koczujące, zwane ,,mrówkami legionistkami'', lub ,,siafu''. Owady te prowadzą wędrowny tryb życia, czasem odwiedzają wioski murzyńskie. Ludzie wtedy uciekają i zabierają co cenniejszy żywy dobytek. Przy okazji giną wszelkie domowe owady, gryzonie, pajęczaki, węże i jaszczurki. Mrówki koczujące zjadają nawet innych przedstawicieli mrówek! Na noc mrówki koczujące łączą odnóża w celu utworzenia dla królowej, jaj, poczwarek i larw prowizorycznego gniazda. Są groźne, polują na ziemi w zwartych kolumnach.

Jedynym gatunkiem mrówki żyjącej w ludzkich mieszkaniach jest mrówka faraona. Gniazda zakłada w rozmaitych zakamarkach. Ma czerwone ubarwienie. Żywi się tym co ludzie. 

,,Baśnie włoskie tom I - II''

O włoskim pisarzu Italo Calvino dowiedziałem się po raz pierwszy w pierwszej klasie gimnazjum natknąwszy się na cytat z jednej z jego powieści w książce o wodnych bezkręgowcach. W trzeciej klasie gimnazjum wyczytałem o nim w encyklopedii co następuje:

,,Calvino, Italo (1923 – 85), wł. pisarz, publicysta i eseista. Obok D. Buzzatiego twórca antyrealistycznego nurtu współczesnej prozy włoskiej. Od obalenia Mussoliniego w 1943 partyzant antyhitlerowski, w latach 1946 – 56 komunista. ¹ Prozę C. charakteryzuje baśniowość i fantastyka, widoczne już w debiutanckiej powieści, przetworzonych poetycko wspomnieniach z ruchu oporu Ścieżka pajęczych gniazd (1947, wyd. pol. 1957). Popularność zdobyły trzy powieści, tworzące cykl Nasi antenaci: Wicehrabia przepołowiony (1952, wyd. pol. 1961), Baron drzewołaz (1957, wyd. pol. 1964) i Rycerz nieistniejący (1959, wyd. pol. 1963). W późniejszym okresie eksperymentował z formą lit. w duchu postmodernizmu: Niewidzialne miasta (1972, wyd. pol. 1975), Jeśli zimową nocą podróżny (1979, wyd. pol. 1989). Żartobliwe science fiction Opowieści kosmokomiczne (1965, wyd. pol. 1968), refleksje o lit. Wykłady amerykańskie (1993, wyd. Pol. 1996)'' - ,,Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberga tom 23 Suplement A do Chiny''

W czerwcu 2016 roku przeczytałem dwa pierwsze tomy trylogii omawianego Autora - ,,Baśnie włoskie. Zaczerpnięte z przekazów tradycji ludowej i opowiedziane na nowo'' w tłumaczeniu: Stanisława Kasprzysiaka, Jerzego Popiela, Katarzyny Skórskiej, Anny Wasilewskiej, Moniki Woźniak i Marcina Wyrembelskiego. Owa antologia ukazała się we Włoszech w 1956 roku, zaś przekład polski miał miejsce w latach 1968 – 2012. Zawiera baśnie zarówno z rejonu Włoch jak też z zamieszkanych przez Włochów ziem słowiańskich takich jak półwysep Istria² i Dalmacja w Chorwacji.

Akcja tych opowieści rozgrywa się w umownie potraktowanych czasach starożytnych, średniowieczu i w nowożytności; pojawia się nawet wzmianka o XX wieku. Miejscem akcji są zarówno Włochy jak i Francja (obdarzeni nadludzkimi mocami bohaterowie jednej z baśni zwyciężyli w wyścigach okrutną córkę króla Francji i ogołocili jego skarbiec), Hiszpania (w tym Salamanka, gdzie miała się mieścić szkoła magii), Portugalia, Anglia, Szkocja, Dania, Rosja (Petersburg), Turcja (Turcy w jednej z baśni zostali ukazani w obraźliwy sposób jako ludzie skrajnie leniwi; pewien Turek posłał syna do nauczyciela, aby ten nauczył go jeszcze większego lenistwa), Persja, Indie, a nawet Peru (władcą tego ostatniego był Pawi Król).

Oprócz postaci baśniowych pojawia się też garstka postaci historycznych. Istnieje cykl opowieści o wędrówce Jezusa Chrystusa i św. Piotra po Friuli (przypomina to nieco polskie baśnie o podobnej tematyce np. o spotkaniu Jezusa i św. Piotra z podhalańskimi zbójnikami). W jednej z tych historii św. Piotr w tajemnicy przed Jezusem zjadł podroby zająca. Pojawia się też św. Józef, który w sporze ze św. Piotrem wyjednał zbawienia dla swego wiernego wyznawcy, który w życiu dużo nagrzeszył. Wreszcie mamy też historię o rzymskim cesarzu Neronie, który nagrodził ziemią dobrą kobietę Bertę, za to, że życzyła szczęścia temu znienawidzonemu władcy.

Jak na baśnie przystało spotykamy na kartach omawianej antologii całą galerię istot fantastycznych jak: olbrzymia ośmiornica porywająca królewnę, duch znikający po kawałku (nie bał się go Giovanino Nieustraszony – w ten sposób go odczarował), rozumne mrówki, szczury i sępy (czyżby do tej baśni nawiązywał Feliks W. Kres, w którego twórczości też spotyka się sępy obdarzone rozumem?), diabeł o srebrnym nosie (odpowiednik Sinobrodego), królewna zaklęta w żabę (ów motyw pojawia się również w baśniach rosyjskich i polskich), książę zamieniony w papugę opowiadającą baśnie dziewczynie (motyw zaczerpnięty z ,,Baśni 1001 nocy''), królewicz zaklęty przez swą ukochaną w kanarka, Król Chrum (król zaklęty w wieprza; ciekawa odmiana baśni o Pięknej i Bestii), książę zaklęty w kraba (odczarowała go królewna lubiąca oglądać ryby; kolejna wariacja na temat Pięknej i Bestii), przepołowiony człowiek Połówek, wilkołak Wujek Wilk zjadający łakomą dziewczynkę (baśń podobna nieco do ,,Czerwonego Kapturka''), Pierzasty Potwór, siedmiogłowy smok, mieszkańcy zamku zamienieni w małpy, krowia głowa (wychowywała dziewczynę i surową ją ukarała za to, że się nie pożegnała z nią), władająca nadprzyrodzonymi mocami córka Słońca (jej moce zniknęły gdy wyszła za mąż), Północy Wiatr rozdający dary ubogiemu chłopu (pierwowzorem tej postaci był rzymski bóg Akwilon, czyli grecki Boreasz), dziewczyny zaklęte w jabłko i w trzy granaty (widać tu analogię do XVIII – wiecznej baśni Carla Gozziego ,,Miłość do trzech pomarańczy''), ptak zielonopióry (istota występująca w jednej z baśni Carla Gozziego), Groszek – chłopiec zrodzony z ziarna grochu (niejako włoski odpowiednik Tomcia Palucha), gigantyczna wesz, z której na rozkaz króla zdarto skórę, a ten co odgadnie z jakiego jest zwierzęcia miał poślubić królewnę (podobieństwo do XVI – wiecznej baśni Giambattisty Basile o skórze pchły), ogry, wróżki, czarownice, czarodziej, olbrzym Oko na Czole (jego pierwowzorem był cyklop Polifem; został przechytrzony i oślepiony przez mnichów), mieszkające pod ziemią rozumne koty, syreny wabiące śpiewem żeglarzy itd.

Współczesnym zwolennikom politycznej poprawności mogą się nie spodobać ,,islamofobia'' (tureccy korsarze porywający chrześcijan, aby obracać ich w niewolników, baśń ,,Kości Maura'' o występnej królowej, która z kości swego muzułmańskiego kochanka kazała zrobić miskę, ramę lustra i nogi do krzesła), oraz ,,antysemityzm'' (zły Żyd ucinający swej córce Oliwce ręce za przyjęcie chrztu). Podobnie jak w osławionych pod tym względem baśniach braci Grimm, również we włoskich baśniach pojawiają się elementy makabryczne. Czarne charaktery (w tym wiele kobiet) są uśmiercane za pomocą koszuli nasączonej smołą, magicznymi artefaktami są ramię nieboszczyka i trupia kostka dana przez grabarza swemu szwagrowi królowi, zaś piękna dziewczyna ukrywała swą urodę pod kostiumem ze … skóry zdartej ze zmarłej staruszki (sic!).

Włoskie baśnie są więc jak widzimy wdzięcznym źródłem inspiracji dla fantastów. W 1991 roku nakręcono włoski film fantasy ,,Fantaghiro'' na podstawie opublikowanej w antologii baśni o królewnie, która zapobiegła wojnie przebierając się za mężczyznę i rozkochując w sobie wodza wrogiej armii.

1 Calvino zrozumiał, że komunizm jest zły dopiero po agresji ZSRR na Węgry

2 W latach 40 – tych jugosławiańska partyzantka komunistyczna zajęła Istrię mordując i wypędzając mieszkających tam Włochów (dlatego Włosi nie lubią Chorwatów). Obecnie Istria jest podzielona między Chorwację, Słowenię i Włochy (do tych ostatnich należy miasteczko Muggia).   

,,Szczeciniada''

Plan  owej gry RPG ułożyłem w czerwcu 2016 r.

Fabuła: W Sanatorium Pod Klepsydrą dr. Gotard (Mistrz Gry) serwuje grupce swoich pacjentów zupę grzybową przy świecach ¹ i każe im sobie wyobrazić, że są postaciami ze Szczecina. Dr. Gotard wyznacza im zadania, a oni poruszając się po onirycznym Szczecinie, przeżywają liczne przygody wcieleni w swoje postaci. Mistrz Gry ma prawo ingerować w tok opowieści, wprowadzać nowe wątki i postaci. Wymaga się od niego, aby dobrze się orientował w historii i topografii Szczecina, oraz w mitologii słowiańskiej.

Postaci: Są to ludzie z różnych okresów historii Szczecina. Mogą to być też zwierzęta i postaci fantastyczne np. Marian Jurczyk, Hermann Haken, Piotr Zaręba, gryf, dzik z Parku Żeromskiego², Wyszak etc. Gracze wyobrażają sobie, że są tymi postaciami i opowiadają o swych przygodach.

Miejsca: charakterystyczne punkty Szczecina (np. parki, Puszcza Bukowa, Odra, jeziora, Cmentarz Centralny, kościoły, centra handlowe, Hotel Radisson etc) W niektórych z nich znajdują się portale prowadzące do światów równoległych.

Zadania: Przykładowo:

- wyłowić szmaragdy powstałe z ciała Kleopatry z Jeziora Szmaragdowego,

- zabić upiora Ottona von Bismarcka z Wieży Bismarcka (zabić go może Miecz Książąt Pomorskich wbity w serce),

- odnaleźć i spalić grimuar Sydonii von Borck zawierający zaklęcia grożące zniszczeniem świata,

- walka z Upiorami Komunizmu (ich siedzibą są komunistyczne pomniki i nazwy ulic; aby zabić Czerwonego Upiora trzeba zniszczyć jego pomnik),

Artefakty: Miecz Książąt Pomorskich, Czerwony Kałasznikow, Topór Peruna, miecz Szpon Gryfa

Bestiariusz: (zagrożenia, z którymi trzeba się zmierzyć): strzygi (łamiące świece w szczecińskich kościołach), czarna wołga, upiory komunistów i nazistów, Rzeźnik z Niebuszewa, uwodzicielskie rusałki z Parku Kasprowicza odwodzące swymi wdziękami do wypełniania misji, kosmici, wampiry, czarna honda (jeżdżą nią ludożercze karły Tcho – Tcho z Wietnamu), wilkołaki, Szkieletohieny z Merkurego (hieny pręgowane mające zamiast głów lwie czaszki), mamuny (kobiety ze żmijami zamiast piersi), nocnice, południce, dresiarze, skini, anarchiści z Antify

Nagroda: duży półmisek szczecińskich pasztecików ;).

1 Żeby było jasne: nikogo nie namawiam do trucia się narkotykami i dopalaczami

2 Latem 1996 r. w szczecińskim Parku Żeromskiego pojawił się dzik

W czym Anhar przypomina Andrzeja Dudę?

,, - Więc mam działać jak mój ojciec? Rozesłać szpiegów i skwapliwie przesłuchiwać ich potem nocami? - żachnął się Anhar. - A może wybudować znów lochy w pałacu i urządzić Salę Straceń podobną tej, którą pamiętam z zamku Magissimusa? Z tą tylko różnicą, że będą tam skwierczeć na rożnach wróżbici, czarownice i iluzjoniści, a nie - jak dawniej - potajemni wyznawcy Tego Samego... Mieliśmy męczenników za wiarę, czas na męczenników za magię!?'' - Małgorzata Nawrocka ,,Alhar syn Anhara''

Nachodzi mnie refleksja, że tak jak Anhar nie chciał prześladować czarowników, tak prezydent Andrzej Duda nie chce prześladować KOD - u, mimo, że jego członkowie też czynią dużo zła. 

Papugi

Oprócz dobrze znane ary będącej największą papugą świata (97 cm) żyje jeszcze wiele innych gatunków papug. Żyją w Azji, Afryce, Ameryce Południowej i Australii.

Do początków XX wieku w Ameryce Północnej żył jeden gatunek papugi zwanej papużką karolińską, nazwaną tak od jednego ze stanów USA. Papużka karolińska miała szary dziób, żółtą głowę, zielony tułów i skrzydła oraz żółty ogon.

Ich dzioby są mocne i zakrzywione, a służą do miażdżenia owoców, orzechów i nasion, natomiast papuga kea jako jedyna na świecie jest … mięsożerna! Zdarza się, że zabija nawet … owce!

W Australii (a także Indonezji) żyje kakadu. Papuga ta ubarwiona może być biało lub różowo. Na głowie ma przypominający wachlarz pierzasty czubek, który może składać i rozkładać jak nasz dudek. Od nazwy tego ptaka została utworzona nazwa parku narodowego w Australii (Kakadu National Park).

Również żyjąca w Australii nimfa ma szary grzbiet i skrzydła, biała głowę z czerwonymi policzkami i żółtym czubkiem z piór przypominającym nieco czub czapli.

W Afryce żyją takie papugi jak żako i nierozłączka. Ta pierwsza ma czarny dziób, czerwony ogon, a reszta upierzenia jest szara. Nazwa nierozłączka wzięła się stąd, że te papugi są bardzo towarzyskie (to samo dotyczy innych papug). Nierozłączki są łatwe do rozpoznania po czerwonym dziobie, rudo pomarańczowej głowie, żółtej szyi i zielonej reszcie upierzenia.

Papugi są najinteligentniejszymi ptakami na świecie¹. Najsłynniejszą papugą świata jest Alex hodowany w jednym z instytutów badawczych w USA. Papuga ta należy do gatunku żako. Ptaki te były oswajane już przez starożytnych Rzymian. Podobnie jak beo, szpaki, przedrzeźniacze, sójki, łozówki itd. słyną z umiejętności naśladowania głosów. Najczęściej są to powtarzane bez sensu słowa lub zdania chociaż zdarzają się wyjątki. Austriacki zoolog Konrad Lorenz wspomina o Geirze. Zawsze gdy goście odchodzili ,,mówiła'' im ,,Do widzenia''! Nigdy wcześniej, nigdy później.

1 Podobnie jak krukowate