,,AZRAEL w teologii żyd. i muzułm. anioł śmierci, który czuwa nad umierającym i oddziela duszę od ciała; jeden z czterech najwyższych aniołów przy tronie Allaha, któremu służy jako poseł; umrze ostatni, kiedy drugi raz zabrzmi trąba archanielska; z arab. 'Azra'il', od hebr. 'Azra'el', dosł. 'Bóg pomógł''' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Imię Azrael nosił kot Gargamela z kreskówki ,,Smerfy'', w polskiej wersji językowej nazywany Klakierem.
,,AUGUSTYN na wpół legendarna lokalna postać wiedeńska, wcielenie 'wiedeńskości', uliczny piosenkarz i dudarz, który w tragicznym roku zarazy 1679, jako jeden z nielicznych, zachować zdołał nieco humoru. Będąc pod dobrą datą miał on wpaść do dołu, gdzie składano trupy zmarłych na zarazę, a kiedy rano zaczęto rzucać na niego nowych nieboszczyków, obudził się i ku przerażeniu grabarzy zaśpiewał swą nieśmiertelną balladę na melodię pierwszego jakoby w świecie walczyka, z refrenem: [...] 'O mój miły Augustynie, wszystko przepadło!''' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Balladę tę śpiewała sobie na pocieszenie księżniczka z baśni ,,Świniopas'' Hansa Christiana Andersena.
,,ASTOLFO [...] szczodry, dworny, wesoły i przystojny rycerz angielski, jeden z zalotników Angeliki, więzień na wyspie Alcyny (dokąd przypłynął na wielorybie), póki się czarodziejce nie znudził. Na hipogryfie Rogera odwiedza Raj, skąd św. Jan zawozi go na Księżyc, gdzie w dolinie zebrane są wszystkie rzeczy stracone na Ziemi: królestwa, reputacje, czas, nadzieje, okazje, humor, tam też Astolfo znajduje utracone przez Orlanda, które zwraca właścicielowi we flaszeczce'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
,,ARIODANTE ukochany Ginewry z Orlanda szalonego (1532) Ariosta, rycerz, który rzekomo popełnia samobójstwo z powodu jej niewierności, ale za sprawą Rinalda łączy się znów z panią swego serca'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Bardziej znanym kochankiem Ginewry, żony króla Artura był Lancelot.
,,ANGELIKA młoda i piękna, choć wyrachowana i zmienna w uczuciach księżniczka, bohaterka Orlando innamorato (1506) Boiarda i Orlanda szalonego (1532) Ariosta; jej przybycie z Kataju na dwór Karola Wielkiego skłóca ze sobą paladynów, zwłaszcza Rinalda i Orlanda, który na czas pewien traci zmysły, dowiedziawszy się, że Angelika zakochała się w mauretańskim prostaczku Medoro i wyjechała z nim do Kataju. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Kataj jest dawną nazwą Chin. Również Aladyn z ,,Baśni 1001 nocy'' w oryginalnej wersji był Chińczykiem.
,,ANDROKLES niewolnik rzymski z I w. ne. zbiegły do Afryki, schwytany i rzucony w cyrku na pożarcie dzikim zwierzętom, spotkał tam lwa, który go poznał jako swego dobroczyńcę (Androkles usunął mu na pustyni kolący cierń) i zaczął się do niego łasić. Niewolnikowi i zwierzęciu zwrócono wolność. Historia znana z Eliana, Aulusa Gelliusa (III w.), Gesta romanorum i in.'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i symboli kultury''
,,AMIS I AMIL dwaj serdeczni przyjaciele we fr. poemacie z XII w. w formie chanson de geste, pochodzącym ze Wschodu, ale przyłączonym do cyklu o Karolu Wielkim. Amil podstępnie zastępuje przyjaciela w sadzie bożym (próbie pojedynku) i za to szlachetne oszustwo ukarany zostaje trądem. Amis dowiaduje się, że tylko krew jego dwojga dzieci uleczyć może przyjaciela, uśmierca je i przywraca Amila do zdrowia; przekonuje się potem, że dzieci tylko zasnęły'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
,,ALBION starożytna, poetycka nazwa Wysp Brytyjskich [...] pochodząca [...] wg legendy od syna Neptuna, Albiona, olbrzyma, odkrywcy tego kraju, który rządził nim przez 44 lata; wg innej legendy od Albii, najstarszej z 50 córek króla Syrii, które jednocześnie zabiły swoich mężów w noc poślubną (...) i za karę puszczone na statku na otwarte morze dobiły na koniec do zachodniej wyspy i poślubiły półdzikich krajowców'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Andrzej Sapkowski w ,,Świecie króla Artura'' przytoczył inną legendę, w której Albion zginął w walce z Heraklesem.
,,Wg ludowej legendy zabił go orzeł, zrzuciwszy mu żółwia na łysą czaszkę, którą omyłkowo przyjął za kamień, chciał bowiem rozbić skorupę żółwia. Legenda ta wsparta jest wzmianką o przepowiedni wyroczni, że zgładzi go cios z nieba'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Polecam swój wcześniejszy wpis ,,Prometeusz w okowach''.
,, [...] Aidę, córkę króla Etiopów Amonastro, niewolnicę na dworze faraona, łączy miłość z wysłanym przeciw Etiopom naczelnym wodzem wojsk egipskich, Radamenesem, którego kocha także Amneris, córka faraona. Po triumfalnym powrocie z wojny Radamenes otrzymuje od faraona w nagrodę rękę córki, ale postanawia zbiec wraz z Aidą; za zdradę stanu zostaje wszakże żywcem zamurowany w grobowcu, gdzie czeka już na niego pragnąc z nim umrzeć Aida'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Arię z tej opery nucił prof. Filip Filipowicz Przeobrażeński w powieści ,,Psie serce'' Michaiła Bułhakowa.
,,AHENOBARBUS Miedzianobrody, przydomek znakomitego rodu rzymskiego Domicjuszów. Wg legendy Dioskurowie, donosząc jednemu z przodków tego rodu o zwycięstwie Rzymian nad Latynami nad jeziorem Regillus (496 pne.), aby dowieść swej nadprzyrodzonej mocy, pogłaskali jego czarną brodę, która natychmiast przybrała czerwoną barwę. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Czytelnicy ,,Quo vadis'' Henryka Sienkiewicza zapewne pamiętają, że był to przydomek Nerona.
,,AGRAMANT(E) saraceński bohater poematów epickich XI - XIII w. (...), król Afryki, potomek Aleksandra Wielkiego, który przedsięwziął szaloną wyprawę do Italii i został pobity przez Karola Wielkiego i Rolanda. [...]
Pierścień Agramanta, zaczarowany, dany przez niego karłowi Brunello, któremu skradła go Bradamante i dała Melissie. Potem dostali go Rogero i Angelika, która nosiła pierścień w ustach'' - Władysław Kopaliński ,,Słowik mitów i tradycji kultury''
,,ADEPT początkujący, praktykant; wyznawca (sekty), zwolennik (doktryny); wtajemniczony; śrdw. alchemicy nazywali vere adeptus 'prawdziwie wtajemniczony' (od łac. adispici 'dostąpić, doścignąć') w sekrety eliksiru życia i kamienia filozoficznego; twierdzili oni, że na świecie było zawsze tylko 11 adeptów, ni mniej, ni więcej'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
,,ADAM BELL legendarny angielski bohater lud., wyjęty spod prawa wraz z towarzyszami Clymem z Clough (Cleugh) i Williamem z Cloudesley, żyjący współcześnie z ojcem Robin Hooda. Równie słynni w płn. Anglii z mistrzostwa w strzelaniu z łuku, jak Robin w Anglii środkowej. Zamieszkiwali las Englewood niedaleko Carlisle. W końcu poddali się królowi, który ich ułaskawił, gdy William, podobnie jak Wilhelm Tell, przestrzelił z łuku jabłko umieszczone na głowie syna'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Zainteresowanym polecam swój wpis ,,Robin Hood''.
,,ADAMASTOR duch niebezpiecznych wód Przylądka Burz (przemianowanego na Przylądek Dobrej Nadziei [...]) opisany przez poetę portug. Camõesa, w Luzjadach (wyd. 1574) jako straszliwe widmo ukazujące się Vasco da Gamie i prorokujące zgubę każdemu, kto przesięweźmie podróż do Indii'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
,,Szczyt Adama góra (2243 m) na wyspie Cejlon, gdzie wg legendy muzułmańskiej Adam opłakiwał wygnanie z Raju, stojąc na jednej nodze przez 200 lat, aby odpokutować swój grzech, po czym archanioł Gabriel przeniósł go na górę Arafat, gdzie Adam znów spotkał Ewę'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
ABU HASSAN bohater Opowieści o Abu al - Hassanie śpiącym i przebudzonym (...), kupiec z Bagdadu, który oszołomiony narkotykiem, pogrążony we śnie, przeniesiony zostaje do pałacu Haruna ar - Raszida (...), gdzie wmawiają mu, że jest kalifem. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
Andrzej Sapkowski w ,,Rękopisie znalezionym w smoczej jaskini'' przytacza inną baśń o Abu Hassanie. W trakcie wystawnej uczty kupiec puścił potężnego bąka. Tak bardzo wstydził się tego, że opuścił swoje miasto. Gdy do niego wrócił po latach, przekonał się, że o jego wpadka jest ciągle jest pamiętana. Zasmucony tym umarł.
,,ABRAKSAS słowo kabalistyczne, którym gnostycy późnej starożytności oznaczali Istotę Najwyższą, źródło 365 emanacji, a. władzę w ogóle; ryte na drogich kamieniach, używanych potem jako amulety i talizmany, często z wizerunkiem bajecznej istoty o korpusie człowieka, głowie koguta i wężach zamiast nóg'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
,,ABRAKADABRA słowo kabalistyczne mające wyrażać nieskończoność, użyte po raz pierwszy w poemacie łac. Severusa Sammonicusa (II w. ne.), umieszczane w śrdw. na amuletach (w formie równobocznego trójkąta jako zaklęcie czy formuła magiczna przeciw febrze itp.) noszonych przez 9 dni i wrzucanych do rzeki'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
,,Dame ABONDE (wym. dam abąd) francuski żeński odpowiednik św. Mikołaja, dobra wróżka, przynosząca grzecznym dzieciom prezenty w czasie ich snu w Noc Sylwestrową [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''
