poniedziałek, 15 września 2025

Bogini Rozumu



,,Kult Rozumu, zorganizowany przez hebertystów w czasie Rewolucji Francuskiej zastąpić miał religię chrześcijańską. Boginię Rozumu uosabiały kolejno różne młode kobiety, wożone w procesjach do katedry Notre Dame. Pierwszą z nich była panna Candeille z opery paryskiej, 10 XI 1793, która nosiła przy tej okazji  czerwoną czapkę frygijską, białą suknię i niebieski płaszcz przybrany trójkolorowymi wstęgami. Były również inne boginie Rozumu, m. in. pani Momoro, żona drukarza i aktorki, panny Maillard i Aubray, dla których urządzano 'nabożeństwa' także w innych kościołach Paryża i różnych miast fr. Kult skończył się w marcu 1794 wraz z hebertystami'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury'' 



 

Rogaliński



 ,,ROGALIŃSKI w demonologii polskiej XVII - XVIII w. diabeł występujący nieraz pod postacią szlachcica, ale postawiony w hierarchii piekła trochę niżej od Boruty i Rokity. Powoływały się na znajomość z nim często kobiety oskarżone o czary, gdy zeznawały na torturach'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 

Pokuta Roderyka

 


,,Wg jednej z legend król, wędrując po górach Asturii, spotkał pustelnika i prosił go, aby pomógł mu pozbyć się ciężaru grzechów. Pustelnik nakazuje mu jako pokutę spędzenie kilku nocy w grobowcu pełnym żmij, pająków i skorpionów; po trzech dniach znajduje Roderyka zdrowego i całego w grobowcu, 'gdyż Bóg nie uśmierzył jeszcze swego gniewu'. Pustelnik wraca do domu, spędza noc na modłach i znów odwiedza grobowiec. Tym razem słyszy wołanie Roderyka: 'Już mnie gryzą, czuję zęby żmii!' Król w ten sposób rozgrzeszony umiera'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''


Roderyk (688 - 711) był ostatnim królem hiszpańskich Wizygotów. 

Robert Diabeł



,,ROBERT DIABEŁ, fr. Robert le Diable, bohater legend śrdw., przed urodzeniem sprzedany diabłu przez matkę, która nie mogła doczekać się dziecka, poświęca wszystkie swe siły popełnianiu okropnych zbrodni i bestialstw. Gdy dowiaduje się o przyczynie swego postępowania, odbywa nałożoną mu pokutę jako niemy błazen na dworze rzymskim i trzykrotnie ratuje miasto od najazdu Saracenów. Wreszcie kończy życie jako pustelnik. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury'' 



 

Legenda o raku

 

 


,,Użalił się Pan raka, dał mu w tyle oczy przysł. wywodzące się z facecji lud., wg której Pan Bóg, tworząc świat, zapomniał rakowi dać oczy. Gdy rak się wielkim głosem o nie upominał, a Pan Bóg był zajęty tworzeniem większych rzeczy, rak się w końcu obraził, schował łeb do dziury, a tył wystawił. Gdy Bóg wreszcie sobie o nim przypomniał, rak nie wyjmując łba z dziury oświadczył, żeby mu Bóg wraził oczy w zadek, co też Pan Bóg uczynił. Dlatego wydaje się, że raki chodzą tyłem'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 

niedziela, 14 września 2025

Przechera - Frant



,,PRZECHERA - FRANT diabeł polskiej demonologii ludowej, sprawca swarów, zwad, zatargów, skandali, awantur, bijatyk, rąbaniny, zabójstw i samobójstw, niesnasek między duchownymi, zakonnikami, panami i służbą, patron rozbójników i świętokradców'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury'' 



 

Legendy o półksiężycu



 ,,Wg jednej z nich Filip II Macedoński, napotkawszy silny opór przy oblężeniu Bizancjum, kazał potajemnie, nocą, uczynić podkop pod murami miasta, jednak światło sierpa księżycowego zdradziło obleganym ten zamiar, dzięki czemu zdołali go udaremnić; wdzięczne miasto postawiło posąg Artemidzie (Dianie) i ustanowiło półksiężyc herbem Bizancjum. Wg innej legendy sułtan Osman I, założyciel dynastii osmańskiej, zobaczył we śnie półksiężyc, który rósł i rósł, aż wypełnił całe niebo od wschodu na zachód; poruszony tym snem Osman kazał umieścić półksiężyc na swych sztandarach'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''