wtorek, 12 września 2017

W koło Balsagu!







,,KOŁO BALSAGA (oset. Balsӓdżi calh) w mit. oset. niebiańskie, płomienne, zębate, żywe i obdarzone mową koło (identyczne zapewne z tarczą słoneczną), toczące się z nieba do mitycznego Czarnego Morza (oset. Saw dendżyz) i palące po drodze drzewa. Za dwanaście cielnych krów Koło Balsaga  zamierzało pomścić córkę → Hura, Azau - han, którą obraził → Soslan (...), ale dzięki pomocy brzozy (lub chmielu) bohater wziął je do niewoli. Dwanaście lat → Nartowie dostarczali na Kole nawóz na swoje pola, aż odzyskało ono wolność, przysięgając Soslanowi zabicie swego pana, nieznanego bliżej Balsaga (imię to, może teonim odnoszący się do bóstwa solarnego, występuje też w wersji Barsag, Marsag, Marsug - wszystkie warianty z czeczeńsko - inguskiego Malh - sag 'Słońce - Człowiek'?). Na skutek jednak podstępnego działania → Syrdona Koło amputowało Balsagowi tylko palce u rąk i nóg (w ten sposób wyjaśniano niejednakową długość palców) i niespodziewanie zaatakowało Soslana obcinając mu nogi, co stało się przyczyną śmierci → herosa. Obowiązek zemsty za Soslana wzięli na siebie jego synowie, Kajtar i Bitar, ale gdy Koło umknęło przed nimi w głębiny Czarnego Morza, obaj zginęli w otchłani wodnej. W jednym z wariantów mitu Soslana pomścił → Batradz; rozciął on Koło na dwoje i złożył w grobowcu pobratymca. W schrystianizowanej wersji digorskiej Koło Balsaga nazywa się Ojnoni calh 'Koło (świętego) Jana Chrzciciela)', a w irońskiej - Fyd Iuane calh, co znaczy 'Koło Ojca Jana'' - Andrzej M. Kempiński ,,Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich''

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz