Węże

Węże powstały na drodze ewolucji w kredzie z jaszczurek, którym zanikły nogi. Już w trzeciorzędzie – czwartorzędzie niektóre gatunki osiągały gigantyczne rozmiary. Przykładowo kopalny wonambi z Australii osiągał 8 metrów długości.

Węże są mięsożerne. Ich ciała są wydłużone i pozbawione kończyn (niektóre jaszczurki też ich nie mają). Żyją one na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy. Całe ciało pokryte łuskami. Na brzuchu łuski są ułożone poziomo i wydłużone tworząc tarczki brzuszne, które chronią brzuch przed urazami oraz umożliwiają zaczep o chropowatą powierzchnię. […]. Rozdwojony język służy jako narząd smaku, dotyku i zapachu. Niewielkie nozdrza służą wyłącznie do celów wymiany gazowej. Żeby wąż wysunął język nie musi otwierać pyska, wystarczy, że wysunie go przez niewielką szczelinę, której nie można zamknąć. Wzrok dość przeciętny. Powieki przezroczyste. Węże mogą połykać zdobycz większą od głowy ponieważ policzki są elastyczne, a długie szczęki połączone zawiasem zwanym ,,kością kwadratową''. W Polsce żyją cztery gatunki węży: żmija zygzakowata, zaskroniec, gniewosz plamisty i wąż Eskulapa. W starożytnej Grecji węże były atrybutem boga medycyny Asklepiosa. W ,,Biblii'' są symbolem diabła.

Zaskroniec jest najpospolitszym wężem na świecie. Został tak nazwany ponieważ na głowie ma dwie białe, lub żółte plamy w kształcie półksiężyców. Żyje w lasach, na łąkach, bagnach i w jeziorach. Łuski na głowie są duże. Źrenice okrągłe. Żywi się żabami, ropuchami, traszkami, rybami, myszami, szczurami, ryjówkami, jaszczurkami, pisklętami i kijankami. Jest jajorodny. Zaatakowany przez drapieżnika udaje martwego lub wydziela biały, cuchnący płyn.

Gniewosz plamisty został tak nazwany ponieważ jest agresywny, ale niegrożny dla człowieka. Ma skórę brązową pokrytą czarnymi plamami.

Wąż Eskulapa może być żółty, bywają też ciemne odmiany. Bywa mylony z zaskrońcem.

Jedynym wężem jadowitym żyjącym w Polsce jest żmija zygzakowata. Występuje w dwóch odmianach: ciemnej i rudej. Wszystkie gady żyjące w Polsce są pod ochroną, a żmija zygzakowata została objęta nią najpóźniej. Ukąszonemu należy:

- spuścić zatrutą krew (można posłużyć się bańką lekarską, ale nie ustami),

- zdezynfekować ranę,

- wstrzyknąć surowicę,

- wezwać lekarza.

[…]. W Europie oprócz żmii zygzakowatej żyją jeszcze trzy gatunki; stepowa, żebrowana i iberyjska.

Oprócz żmij w Europie żyje jeszcze jeden gatunek jadowitego węża. Jest to wąż malpolon. Nie jest on niebezpieczny dla człowieka.

Osiągają 20 – 30 m długości, mogą połknąć krowę lub konia, te i inne bzdury opowiadane są o wielkich wężach. Największy z nich jest pyton siatkowy z Azji (10 m długości). Wąż tej wielkości może łykać myszy, szczury, jaszczurki, ptaki, prosięta i niewielkie małpy. Boa dusiciel żyje w Ameryce Środkowej i Południowej od Meksyku po Argentynę. Często hodowany w domu. Potrzebuje dużego, ogrzewanego terrarium, wody i konarów do wspinania się. Żywi się myszami, szczurami, jaszczurkami, zajęczakami i ptakami. Anakonda (4 – 4,5 metra długości; jest cięższa niż pyton siatkowy) żyje w Ameryce Południowej. Lubi pływać, dlatego zamieszkuje dorzecze Amazonki i Orinoko. Potrafi zwyciężyć nawet … jaguara (sic!). Węże – olbrzymy w celu ochrony jaj przed drapieżnikami zasłaniają je własnym ciałem. Wyklutym potomstwem się nie interesują. Pewien pyton skalny trzymany w niewoli nie przyjął żadnego pokarmu przez dwa lata i dziewięć miesięcy.

Rekordowo duże taipan i wąż tygrysi (Australia) osiągają 2 metry długości jak nasze zaskrońce. Taipan ma jasnobrązową skórę z niebieskawym ogonem i białym brzuchem. Węże te żywią się gryzoniami, małymi torbaczami, jaszczurkami i ptakami. Bardzo groźne dla człowieka. Nawet jeśli człowiek przeżyje, to zatrutą kończynę trzeba amputować.

Na bagnach Ameryki Północnej żyją jadowite mokasyny błotne. Ich skóra jest czarna, głowa okrągła, brzuch żółty. Żywią się gryzoniami, ptakami, jaszczurkami, żółwiami i innymi wężami.

W Azji od Chin i Indii po Indonezję żyją trwożnice. Są one zielone, ale ich koniec ogona jest brązowy. Są groźne dla ludzi, podobnie jak żyjące w Afryce mamby zielone.

W Afryce (Angola i Namibia) żyje również żmija karłowata. Chowa się w piasku wystawiając na powierzchnię tylko oczy i nozdrza. Gdy tylko jakaś jaszczurka zwabiona ruchami ogona żmii imitującymi poruszanie się owadów, przejdzie koło jej kryjówki, żmija karłowata w ułamku sekundy wyrzuca swoje ciało i chwyta zdobycz pyskiem.

Podobnie poluje żyjąca na Saharze i na Półwyspie Arabskim żmija rogata, zwana ,,sahbanem''. Wąż ten ma płową skórę. Na głowie, nad oczami ma dwie narośle ze zrogowaciałej skóry podobne do rogów, stąd nazwa. Dla człowieka jest groźna.

Węże mają na ogół bogate jadłospisy np. anakonda je myszy, szczury, oposy, japoki, tapiry, kapibary, zajęczaki, kajmany, ryby, ptaki, małpy, jaszczurki. Wyjątkiem jest żyjący w Afryce (Botswana, Namibia i RPA) wąż jajożer, który odżywia się wyłącznie ptasimi jajami. Potrafi połknąć w całości jajo strusia! Skorupę przebija za pomocą ostro zakończonego kręgu szyjnego. Wąż jajożer ma skórę szarą z brązowymi plamami.

Żyjący w Ameryce Północnej wąż koralowy ma skórę w czerwono – biało – czarne pasy. Kolorowa skóra tego węża pełni rolę ostrzegawczą o jego jadzie. Tak samo ubarwiony jest żyjący na tych samych terenach niejadowity wąż mleczny. Został tak nazwany ponieważ kiedyś uważano, że pije mleko. Tak naprawdę żywi się owadami, jaszczurkami, jajami, gryzoniami i mniejszymi wężami.

Grzechotnikowate żyją w Nowym Świecie. Dwa najbardziej znane grzechotniki (preriowy i diamentowy) mają brązową skórę (miejscami grzechotnik diamentowy ma białe łuski), ogon zakończony rogową ,,grzechotką'', która służy do ostrzegania o jego jadzie. Grzechotka stała się powodem ich zguby ponieważ niektórzy ludzie mordują je gdy tylko usłyszą te dźwięki.

Spokrewnione z grzechotnikami żararaka i groźnica nie ma na drodze ewolucji straciły grzechotki. U żararaki przekształciła się ona w organ chwytny. Żararaki żyją na drzewach i są niebezpieczne dla człowieka. Gdy dostrzegą swą zdobycz, zwinięte w kłębek przywierają do gałęzi. W odpowiednim momencie nagłym wyrzutem ciała chwytają zdobycz pyskiem i zatapiają zęby jadowe. Żywią się myszami, szczurami, ptakami, jaszczurkami, oposami i świnkami morskimi. Oczy żararaki zielonej są żółte z brązowymi plamami.

Skóra jadowitej groźnicy niemej jest podobnie ubarwiona jak skóra boa dusiciela. Grzechotka przekształciła się w ostry kolec.

W Azji Południowo – Wschodniej żyje gatunek węża zwanego wężem latającym lub nadobnikiem ozdobnym. Potrafi on latać lotem ślizgowym. Rozpina fałdy skóry po bokach i rzuca się z drzewa wyginając na kształt litery S. Nadobnik ozdobny ma skórę zieloną w czarne cętki. Jego jad nie jest szkodliwy dla człowieka.

Żmije nosorogą i iberyjską łatwo rozpoznać po rogowym wyrostku na nosie. Skóa jasna z wzorem złożonym z czarnych lub brązowych rombów. Żmija iberyjska jest najgroźniejszym wężem Europy. Żywią się gryzoniami i ptakami.