,,Lear, pierwotnie staroirlandzki bóg wody, potem mityczny król w celtyckiej Brytanji, bohater tragedji Szekspira’’ - ,,Encyklopedia Powszechna Wydawnictwa Gutenberga tom 9 Lauda do Małpy’’
W grudniu 2022 r. przeczytałem tragedię Williama Szekspira ,,Król Lear’’ (ang. ,,King Lear’’) z 1605/ 1606 r. w przekładzie Stanisława Barańczaka (1946 – 2014) z posłowiem amerykańskiego szekspirologa, Alfreda Harbage’a (1901 – 1976).
Akcja rozgrywa się w starożytnej Brytanii, w czasach judzkiego króla Joasza (843 p. n. e. - 796 p. n. e.). Szekspir zawarł w swoim dramacie mnóstwo ahistoryzmów takich jak: kolaż pogaństwa (wzmianka o bogach, w tym o Apollonie) i chrześcijaństwa (protestanci nie jedzący ryb), Francja na długo przed czasami Franków, czy anglosaskie imiona takie jak Edgar, Edmund czy Oswald w celtyckiej Brytanii. Warto wiedzieć, że w czasie, gdy wystawiano tę sztukę, angielski parlament uznał wypowiadanie imienia Bożego na scenie teatru za bluźnierstwo (naruszenie drugiego przykazania Dekalogu), stąd bezpieczniej było pisać o bogach.
Tytułowy bohater był starym i chorym psychicznie królem Brytanii. Szekspir zapożyczył bezpośrednio Leara i jego trzy córki ze średniowiecznej kroniki Geoffreya z Monmouth ,,Historii królów Brytanii’’1. Król Lear to poddana euhemeryzacji postać celtyckiego boga morza o tym samym imieniu, ojca Mananana. Bohater tragedii miał trzy córki; starsze Gonerylę i Reganę, oraz najmłodszą, Kordelię. Podzielił mapę swego królestwa i spytał każdą z córek jak bardzo go kochają. Nagrodził Gonerylę i Reganę za kwieciste (i obłudne) przemowy. Pierwszą z nich wydał za księcia Szkocji, drugą zaś za księcia Kornwalii. Kordelia jako jedyna szczerze kochała ojca, lecz nie była tak wymowna jak jej siostry, więc szaleniec wygnał ją. Została żoną króla Francji, który poślubił ją mimo braku posagu (z tego powodu zrezygnował z jej ręki książę Burgundii). Tymczasem Goneryla i Regana zaczęły knuć przeciwko ojcu i poniżać go. Lear bardzo boleśnie odczuł zredukowanie jego osobistej świty stu rycerzy do dwudziestu pięciu. Udał się na tułaczkę, gdzie towarzyszył mu wierny błazen, Kent, Edgar udający Szalonego Tomka i oślepiony Gloucester. Tymczasem Kordelia nakłoniła króla Francji do najechania Brytanii, aby przywrócić tron jej ojcu. W finale giną wszystkie królewny i sam Lear.
W ocenie Harbage’a był to bohater szlachetny mimo postępującego szaleństwa. Za panowania chorego psychicznie Jerzego III (1730 - 1820) obowiązywał zakaz grania tej sztuki.
1 Odsyłam do posta: ,,Historia królów Brytanii’’.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz