Świniowate i pekari

Świniowate są grupą ssaków parzystokopytnych. Ich pysk zakończony jest ryjem. Żyją na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy.

Dzik mimo znacznych rozmiarów często przemyka niezauważony. Jest pospolitym przedstawicielem zwierzyny łownej. Żyje w Eurazji od Portugalii po Rosję, w Chinach, Indiach, na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej, w Mongolii, Korei, na Jawie i Sumatrze, został także sprowadzony do obydwu Ameryk i Australii gdzie wyrządza znaczne szkody. Sierść barwy od szarej do czarnej. Z ryja wystają ostre zęby zwane w języku łowieckim fajkami i szablami. Razem z częścią zagłębioną w żuchwie osiągają 25 cm długości. Uszy czarne, kosmate, odstające. Rozmiary dzików zależą od regionu np. w Europie Zachodniej spotykamy dziki o wymiarach 1,60 – 1,80 metra ( + ogon 30 – 45 cm), podczas gdy w XIX wieku na północnym brzegu Morza Czarnego osiągały 2,30 m długości. Wzrok i słuch słabe, za to węch znakomity. Dzik umie pływać. Tarza się w błocie w celu ochłody (świniowate mają gruczoły potowe ukryte głęboko w skórze) i aby zabić pasożyty. Tak samo czynią wszystkie świniowate. Dzik jest wszystkożerny i bardzo żarłoczny. Żywi się: liśćmi, grzybami, korzeniami, owocami, bulwami, cebulami, owadami, ślimakami, dżdżownicami, jaszczurkami, jajami, pisklętami, gryzoniami, noworodkami królików, a nawet małymi sarenkami. Mimo iż jest ssakiem pospolitym, wyginął w Wielkiej Brytanii. W Australii mimo że jest szkodnikiem, zasila budżet tego państwa dziczyzną eksportowaną głównie do Niemiec. Mimo, że wyrządza szkody w uprawach rolnych, zjada pędraki i turkucie podjadki, a ryjąc w ziemi spulchnia ją. Po godach zwanych huczką, samica (locha) rodzi młode (warchlaki). Są one żółte w brązowe pasy. Locha opiekuje się nimi bardzo troskliwie, czasem zbiera się z towarzyszkami w niewielkie stadka. W obronie warchlaków może być bardzo niebezpieczna. Kiedy człowiek zaczął uprawę zbóż i innych roślin, dla dzików stanowiło to okazję do wyżerki. Po wielu nieudanych próbach wypędzenia ich z pól, człowiek postanowił je hodować.

Wiele pokoleń intensywnej hodowli sprawiło, że wygląd dzika się zmienił. Pojawił się na Ziemi nowy podgatunek zwierzęcia; świnia domowa. Jej sierść (szczecina) jest rzadka, z ryja nie widać zębów, ogon komicznie zakręcony. Są tuczone na mięso specjalną karmą, co sprawia, że są najtłustsze ze wszystkich świniowatych. Najwięcej świń hodowanych jest w Niemczech, podczas gdy w Izraelu i krajach muzułmańskich w ogóle nie je się wieprzowiny. Niektórzy historycy uważają, że nazwa Szczecin pochodzi od szczeciny. Według innej hipotezy nazwa ta pochodzi od księcia, który mógł się nazywać Szczec lub Szczota¹. U większości osobnik. Oprócz świń białych i różowych zdarzają się też ,,kolorowe'' rasy świń np. świnia oksfordzka jest brązowa, a hempszyr czarno biała. Po dziku odziedziczyła te same dźwięki porozumiewawcze.

Najmniejszą świnią świata jest świnia karłowata (30 cm wysokości). Sierść koloru brązowego, tworzy długi pas na grzbiecie. Żyje w Azji Południowej – w Indiach, Nepalu i w Bhutanie. Po zniszczeniu jej ostatniej ostoi w indyjskim stanie Assam jest gatunkiem ginącym.

Guziec żyje w Afryce. Łeb długi, z wystającymi kostnymi guzami, skąd nazwa. Na karku grzywa, ruda lub brązowa. Z ryja wystają potężne zęby. Istnieje dysproporcja między kończynami przednimi a tylnymi. Aby się pożywić, guziec musi więc uklęknąć. Nogi nie bolą go od długiego klęczenia, ponieważ pokryte są grubą skórą. Ogon guźca kończy chwost wielkości ludzkiej dłoni. Gdy guziec ucieka, unosi ogon do góry, ostrzegając inne zwierzęta przed drapieżnikami. W 1996 r. jeden z guźców mających trafić do ogrodu zoologicznego w USA uciekł do podwarszawskiego Lasu Kabackiego.

Świnia rzeczna choć żyje na lądzie, potrafi dobrze pływać. Zamieszkuje Afrykę od Senegalu po Kongo. Ma rudą sierść, białe bokobrody, uszy spiczaste i bardzo długie. Ogon mierzy 20 cm. Odżywia się roślinami.

Świniowate w obydwu Amerykach mają krewnych w postaci odrębnej grupy parzystokopytnych jaką stanowią pekari np. pekari obrożny. Z wyglądu przypomina nieco dzika, ale różni się dłuższymi nogami i mniejszymi racicami. Jego spiczasto zakończone, mieszczące się w całości w ryju zęby są groźną bronią. Na szyi pekari obrożny ma pas białej sierści przypominający obrożę stąd nazwa. Żyje od USA po Argentynę, zamieszkując różnorodne środowiska od prerii po lasy tropikalne. Żywi się owadami, gryzoniami, niewielkimi wężami i jaszczurkami, owocami, podziemnymi organami roślin, liśćmi, potrafi nawet dobrać się do miąższu kaktusa. Jest bardzo odporny i przystosowany do środowiska, w którym występuje. Mimo, że wygląda niezbyt groźnie, swoimi zębami może nawet zabić pumę. Indianie z Ameryki Południowej polują więc nań z zasadzki. Naśladują cmokanie kapucynek objadających się owocami, a pekari podąża tam i staje się łupem ludzi.

1 Po duńsku Szczecin nazywa się Brustaborg, czyli ,,Miasto Szczeciny''. Nazwa ta może się wywodzić od szczeciny pokrywającej ciało teratomorficznego boga Trygława - Welesa niegdyś czczonego w Szczecinie (M. Derwich, M. Cetwiński ,,Herby, legendy, dawne mity'').