,,Nowy wspaniały świat''

 

,,Rozpłakała się Matka Boska

Józefowi na ucho się zwierza

zamiast – Domie złoty

mówią do mnie złoty

zamiast Arko -

- miarko przymierza

Znowu teraz jak na początku

liże łapę złote cielątko’’

- ks. Jan Twardowski ,,Jak zawsze’’

W trzeciej klasie gimnazjum omawiałem na lekcji języka polskiego fragment antyutopii science fiction ,,Nowy wspaniały świat’’ (ang. ,,Brave New World’’) z 1932 r. pióra brytyjskiego pisarza Aldousa Leonarda Huxleya (1894 – 1963), autora min. powieści ,,Kontrapunkt’’, ,,,Niewidomy w Ghazie’’, ,,Geniusz i bogini’’ oraz wielokrotnie cytowanej na tym blogu pracy popularnonaukowej ,,Diabły z Loudun’’¹. W styczniu 2022 r. przeczytałem całą dystopię Huxleya, zaliczającą się do najsłynniejszych dzieł tego rodzaju w literaturze XX wieku. Jej tytuł nawiązuje do słów Mirandy z dramatu ,,Burza’’ Williama Szekspira: ,,O cudzie! Jakże jest wiele dobrych stworzeń na świecie! Jaka piękna jest ludzkość! O, nowy wspaniały świecie!’’.

Akcja rozgrywa się w 2541 roku (632 ery Forda w Republice Świata (Londynie, hrabstwie Surrey, rezerwacie Malpais w Ameryce Północnej).

Huxley opisał sterylny świat po wojnie dziewięcioletniej, w którym z premedytacją zniszczone zostały wszystkie zabytki (w tym egipskie piramidy) i zakazane stare książki. Chrześcijaństwo zastąpił kult ubóstwionego, amerykańskiego biznesmena, twórcy przemysłu samochodowego, Henry’ego Forda (1863 – 1947), którego emblematem była litera T (nawiązanie do modelu T forda). Powszechnie używano ogłupiającego narkotyku, zwanego somą (nazwa świętego napoju starożytnych Ariów), zaś miejsce nabożeństw zajęły orgie narkotykowe połączone ze śpiewem (tzw. ,,orgia – porgia’’). Sam Huxley był narkomanem i w ten sposób ostrzegał swoich czytelników przed pójściem w jego ślady. Zniknęła instytucja rodziny, zaś wspomnienie o matkach i ojcach wywoływało zażenowanie. Autor przewidział niecny proceder klonowania ludzi. Rozwój embrionalny i płodowy przebiegał w butelkach wyścielanych świńską otrzewną pełniącą rolę łożyska. Naukowcy manipulowali rozwojem prenatalnym aplikując nienarodzonym dzieciom substancje chemiczne takie jak alkohol lub smoła kaustyczna. Odpowiednikiem narodzin było wybutlowanie. Społeczeństwo dzieliło się na zróżnicowane psychicznie i fizycznie kasty przeznaczone do ściśle przypisanych im funkcji, a oznaczone literami greckiego alfabetu: alfa (klasa rządząca), beta,, gamma, delta i ypsilon (służebna klasa najniższa, złożona z ,,półkretynów’’). Członkowie każdej z kast byli warunkowani w ten sposób, aby lubili swoje obowiązki i nie marzyli o innym losie. Od wczesnego dzieciństwa rozbudzano w dzieciach erotyzm poprzez nagie zabawy. Edukacja odbywała się przez słuchanie we śnie propagandowych haseł (hipnopedia). ² Warunkowanie tanatyczne (nazwa od Tanatosa, greckiego boga śmierci) polegało na zabieraniu dzieci do szpitali gdzie umierali ludzie i zachęcaniu ich tam do zabawy i jedzenia słodyczy. Zamiast czytania książek rozrywkę cywilizowanych ludzi stanowiły wdychanie przyjemnych zapachów, słuchanie syntetycznej muzyki, oglądanie tandetnych czuciofilmów (w czasie oglądania odbierało się bodźce dotykowe), rozpusta, zażywanie somy oraz gra w unowocześnione formy gry w golfa i tenisa. Cały transport odbywał się drogą powietrzną za pośrednictwem helikopterów. Cywilizowani ludzie straszliwie bali się dzikiej przyrody w każdej postaci. Wytępili nawet muchy i komary, które przecież są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania przyrody. Śmierć ludzka nie budziła u nich większych emocji, zaś ciała zmarłych spalana w krematoriach. Uzyskany z nich fosfor używano do nawożenia. Język urzędowy stanowił angielski, zaś takie języki jak francuski, niemiecki, polski czy hiszpański wyginęły. Zarządcą Europy Zachodniej (części Republiki Świata) był dawny fizyk, Mustafa Mond. Wielu bohaterów książki nosi znaczące imiona i nazwiska jak: Lenina Crown, Bernard Marks, Polly Trocka, Benito Hoover i inni, przez co stanowi ona satyrę tak na kapitalizm jak i na komunizm / socjalizm.

Głównym bohaterem jest John nazywany Dzikusem, syn Lindy i ,,Tomakina’’ - dyrektora Rozrodu i Warunkowania. Urodził się i wychował w Malpais; rezerwacie Indian Zuni na terenie obecnych USA. W Malpais panowały niskie standardy higieny i kultywowano archaiczne zwyczaje. Mówiono tam w martwych dialektach indiańskich i po hiszpańsku, oraz wyznawano szamanizm i chrześcijaństwo. John bardzo kochał swoją matkę, prześladowaną przez Indianki za to, że puszczała się z ich mężami. Sam również był odrzucany przez plemię z powodu swej odmienności. Z nabożeństwem czytał dramaty Szekspira. Czcił indiańskich bogów Awonawilonę i Pookonga, ale też Jezusa Chrystusa, zaś jego totemicznym zwierzęciem był orzeł. Czuł się rozdarty między kulturą indiańską a europejską. Do Londynu zabrał go razem z jego matką doktor Bernard Marks. John zakochał się w pięknej i rozpustnej Leninie Crowne, jednak wzgardził nią, gdy poznał jej obyczaje. Mając wyrzuty z powodu śmierci matki umierającej w oparach somy, chciał zabrać ludziom ten narkotyk. Po rozmowie z Mustafą Mondem, zamieszkał w opuszczonej latarni morskiej w Surrey gdzie oddawał się surowej ascezie (biczowaniu się). Bez swojej wiedzy i zgody nakręcono o nim kasowy czuciofilm przyrodniczy. Liczni nachodzący go turyści, doprowadzili Dzikusa do załamania nerwowego i samobójczej śmierci.

Jest dla mnie przerażające, że pod wieloma względami nasze czasy przypominają realia opisane w powieści Huxleya :(.

1 Odsyłam do postów: ,,Dobre inkuby i sukuby’’, ,,Siostry Fox’’, ,,Diabły z Aix – de – Provence’’, ,,Reginald Scot’’, ,,Obrońca czarownic’’, ,,Madame de Montespan’’, ,,Bothwell’’, ,,Robert Fludd’’, ,,Straszliwi święci’’, ,,Diabły z Loudun’’, ,,Alchemiczna dietetyka’’, ,,Pigułki wieczyste’’, ,,Z czarownicami przeciw heretyckiej królowej’’, ,,Religijne rozdwojenie jaźni’’ i ,,Jak miesiączka przerażała mężczyzn’’.

2 Odsyłam do posta: ,,Nauka przez sen’’.