wtorek, 2 sierpnia 2016

Kozy








Kozy są grupą ssaków parzystokopytnych. Ich najlepiej znanym przedstawicielem jest koza domowa. Jej rogi są skierowane do tyłu. Sierść szorstka. Pod żuchwą zwisa jej, tworząc charakterystyczną bródkę. Ssaki te są niewybredne i mogą jeść nawet osty. Ludzie udomowili je dla mięsa, skór i mleka. Zostały sprowadzone na Galapagos i Hawaje gdzie wyrządzają szkody w roślinności. Kozy domowe pełnią wielką rolę w kulturze człowieka. W mitologii greckiej koza Amaltea wykarmiła mlekiem Zeusa, a ten w podzięce ustanowił gwiazdozbiór Koziorożca. W starożytnej Palestynie kapłan nakładał ręce na czarnego kozła, mówiąc grzechy całego ludu, po czym kozioł był wypędzany na pustynię. W średniowieczu uważano, że w oczach czarownicy widać dwa koziołki. W bajce ,,Lis i kozieł'' ten ostatni był uosobieniem głupoty. Profesor Gąsowski z ,,Szatana z siódmej klasy'' nazywał swoją bratanicę kozą, żeby podkreślić jej roztrzepanie. Przodkiem kozy domowej była dzika koza bezoarowa.






Jedynym gatunkiem dzikich kóz żyjących w Polsce jest kozica (żyje nie tylko w Europie, ale i Kaukaz i góry Taurus). Sierść kozicy jest brązowa. Pysk biały z dwoma czarnymi pasami. Rogi czarne, zagięte do tyłu. Kozica z łatwością skacze po górach dzięki specjalnej budowie racic. Zimą schodzi w niższe partie gór. Jest gatunkiem ginącym objętym ochroną. Znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze.





W Europie Południowo – Wschodniej (Kreta i inne wyspy greckie) i w Azji (Kaukaz, Iran, Irak, Afganistan) żyje podobna do kozicy koza bezoarowa. Ma znacznie większe, szablaste rogi (szczególnie duże u kozła) i brązowo – białe ubarwienie. Jej nazwa wywodzi się od bezoarów – gromadzących się w jelitach niestrawionych części roślin, którym niegdyś przypisywano znaczenie lecznicze i magiczne.





Koziorożce żyją wyłącznie w Starym Świecie. Mają brodę i długie (do 1 metra) rogi z licznymi pierścieniami. W Europie koziorożce żyją w Alpach i Pirenejach. Koziorożec kaukaski ma jasno ubarwioną sierść i krótkie, grube rogi, zaś koziorożec syberyjski o brązowej sierści ma rogi dłuższe. Natomiast koziorożec nubijski żyje w Azji Południowo – Zachodniej i Afryce Północnej. Jego sierść jest płowa i w maskowaniu przeszkadzają mu tylko rogi. Jest gatunkiem ginącym.





W Azji Środkowej żyje mało znany gatunek kóz – markur. Ma on ogromną brodę zajmującą całe podgardle. Jego rogi są poskręcane stąd druga nazwa: koza śruboroga.





Kozy wykształciły w Ameryce Północnej nie spotykany nigdzie indziej gatunek zwany kozłem śnieżnym. Zgodnie z nazwą ma długą białą sierść. Latem kozły śnieżne gubią pojedyncze pukle włosów. Już tysiące lat temu Indianie używali ich do szycia ubrań. Rogi są czarne i zagięte do tyłu. Kozioł śnieżny jest pod ochroną. 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz