,,Polacy to też Murzyni, tylko, że biali’’
- Sławomir Mrożek (1930 – 2013)
Motyw zaginionych białych plemion, żyjących wśród ludności kolorowej pojawia się w dawnych legendach i wczesnych utworach z gatunku fantasy. Już średniowieczni Węgrzy poszukiwali w Azji krainy, zwanej Magna Hungaria (Wielkie Węgry), skąd mieli pochodzić ich przodkowie 1. W tej samej epoce Portugalczycy stworzyli legendę o atlantyckiej wyspie Antilii. Miało na niej schronić się siedmiu biskupów, uchodzących przed muzułmańskim najazdem. Późna nazwa geograficzna Antyli wywodzi się właśnie z tej legendy. W XVI wieku, dobie wielkich odkryć geograficznych, zaczęły do Europy docierać pogłoski o zamieszkujących Amerykę Południową plemionach Indian o białej skórze 2. Hiszpański konkwistador Francisco de Orellana (1511 - 1545) zostawił relację o znanych z mitologii greckiej Amazonkach, osiadłych nad rzeka, nazwaną później na ich cześć 3. W 1885 r. kiedy ukazały się ,,Kopalnie króla Salomona’’ Henry’ego Ridera Haggarda, istniały teorie lokalizujące biblijny Ofir w Zimbabwe (wówczas zwanym Rodezją). Wydobywaniem z nich kosztowności mieli zajmować się Egipcjanie, Fenicjanie, Izraelici lub arabscy poddani królowej Saby. Edgar Rice Burroughs umieścił w głębi Afryki fikcyjną krainę Opar, w której przeżywał przygody sam Tarzan. Opar zamieszkiwały piękne, białe kobiety, wywodzące się z Atlantydy, na których czele stała królowa La. Natomiast mężczyźni z Oparu byli zdegenerowanymi małpoludami 4. Wątek zaginionej cywilizacji białych ludzi w dawnym Kongu poruszył również H. P. Lovecraft w opowiadaniu grozy ,,Ustalenia dotyczące zmarłego Arthura Jermyna i jego rodu’’ 5. Abraham Merritt w powieści ,,Twarz w otchłani’’ opisał białe plemię Yu – Atlanchi, żyjące w Andach i wywodzące się z Atlantydy. Jeden z bohaterów Roberta Ervina Howarda, purytanin Solomon Kane, żyjący na przełomie XVI – XVII wieku, podróżując po Afryce, odkrył Ninn, miasto Asyryjczyków, których królem był Asschur – ras – arab oraz Bastii, krainę zamieszkaną przez niedobitków Atlantów, którymi władał angielski żeglarz Hawk. Po II wojnie światowej pojawiły się opowieści o koloniach zbiegłych nazistów (z Hitlerem włącznie), ukrywających się w głębi południowoamerykańskich dżungli. W latach 70 – tych XX wieku była znana legenda miejska o tzw. nimfie z Nullarbor; pięknej, nagiej blondynce, mieszkającej w australijskim buszu. Później okazało się, że była to modelka, biorąca udział w filmie reklamowym. Współczesnymi wariacjami legendy o południowoamerykańskich Amazonkach są filmy ,,Kobiety – Piranie’’ (1989) oraz ,,Inara, the Jungle Girl’’ (2012). W serialu ,,Nowe przygody Tarzana’’ (1996 – 1997) tytułowy bohater spotkał w Afryce potomków starożytnych Rzymian, wciąż żyjących tak jak ich przodkowie 6 (pomysł zaczerpnięty z powieści E. R. Burroughsa ,,Tarzan i zaginione imperium’’). W serialu ,,Zaginiony Świat’’ z lat 1999 – 2002, na motywach powieści Arthura Conana Doyle’a, uczestnicy wyprawy prof. Challengera spotykali liczne plemiona ludzkie; białe (w tym neandertalczyków i Amazonki), czarne i żółte, a także dinozaury, humanoidalne jaszczury, kosmitów, wampiry, wilkołaki itp 7.
W 2000 r. ukazała się książka włoskiego pisarza i dziennikarza, Riccarda Orizio ,,Zaginione białe plemiona’’ (przekład polski w 2009 r.). Jest to zbiór reportaży poświęconych rzeczywiście istniejącym, izolowanym populacjom białych w krajach Trzeciego Świata. Ludy te lata swej świetności mają dawno za sobą. Ich obecną, często nędzną egzystencję wypełniają żal i nostalgia, a niekiedy też doświadczenia dyskryminacji ze strony kolorowych sąsiadów.
Burgowie ze Sri Lanki są potomkami Holendrów. Ich przodkowie przybyli na Cejlon w XVII wieku, działając w holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Byli lojalnymi poddanymi Imperium Brytyjskiego. W czasach kolonialnych należeli do elity wyspy. Sytuację Burgów pogorszyło uzyskanie niepodległości przez Sri Lankę i ustanowienie języka syngaleskiego językiem urzędowym. Część z nich emigrowała.
Niemcy z Seaford Town na Jamajce są potomkami białych niewolników z XIX wieku. Wyruszyli w podróż, zwabieni obietnicą lepszego życia w USA.
Confederados pochodzą od pokonanych w wojnie secesyjnej żołnierzy Konfederacji. Część z nich wyemigrowała do Brazylii, gdzie prawo wciąż pozwalało na posiadanie niewolników. Amerykanie zostali przyjęci gościnnie i z wielkim szacunkiem przez cesarza Piotra II (1825 – 1891). Trzeba im przyznać, że wprowadzili szereg innowacji takich jak: żelazny pług, lampa naftowa, eukaliptus, arbuzy, orzeszki arachidowe, orzech pekana, pojęcie wzorcowej farmy, angielskie komendy wydawane wołom, pierwszą transfuzję krwi i nowoczesną stomatologię. Zbudowali kościoły prezbiteriańskie, baptystyczne i metodystyczne oraz założyli pierwszy cmentarz niekatolicki. Żyją w przyjaźni z Łotyszami z osady Nova Odessa, których przodkowie zostali sprowadzeni przez rząd brazylijski z carskiej Rosji.
Polacy na Haiti są potomkami legionistów Dąbrowskiego, wysłanych przez Francuzów do tłumienia powstania murzyńskich niewolników. Sami pozbawieni własnego państwa, przyłączyli się do powstańców i zamieszkali na ich wyspie. Polacy jako jedyni biali nie byli prześladowani przez Haitańczyków po uzyskaniu niepodległości, podczas gdy Francuzów spotkały krwawe represje. Obecnie potomkowie napoleońskich żołnierzy żyją nędznie w miejscowości zwanej Cazale. W 1980 r. reżyser Jerzy Grotowski (1933 – 1999) sprowadził do Polski czarownika, Amona Fremona, Haitańczyka pochodzenia polskiego, który potajemnie odprawił rytuały voodoo mające osłabić ZSRR.
Basterzy z Namibii są potomkami Holendrów, Buszmenów i Hotentotów. Wyznają kalwinizm. Słyną z pobożności i pięknych kobiet. W miejscowości Rehoboth ustanowili własny rząd separatystyczny, posiadający własną flagę i powołujący się na uznanie przez Ligę Narodów.
Blancs Matignons z Gwadelupy są potomkami francuskich właścicieli niewolników, którzy w XIX wieku zamieszali w niegościnnym interiorze wyspy. Ich przodkowie przybyli z Normandii, Marsylii i innych części Francji. Według legend wywodzą się z arystokratycznych rodów Matignonów, Burbonów i Grimaldich z Monako. Jedna z nich opowiada o wizycie księcia Rainiera III (1923 – 2005) wśród tej społeczności. Żyją w nędzy i otacza ich zewsząd pogarda, lecz zachowali swą dumę. Jedną z przyczyn odium są częste u nich przypadku kazirodztwa, praktykowanego w celu zachowania białego koloru skóry przez ich potomków.
Orizio wspomina również o takich społecznościach jak: niemieccy menonici z Belize, Włosi z Etiopii, Erytrei i Somalii, Gavurowie z Afganistanu (potomkowie żołnierzy Aleksandra Wielkiego), Griqua z RPA i Namibii, Portugalczycy z Malakki (Malezja), Francuzi z Les Saintes na Karaibach i Pondichery w Indiach oraz genueńczycy i Szkoci na Tristan de Cunha (terytorium zależnym Wielkiej Brytanii). Od siebie dodałbym jeszcze Polaków z Adampola w Turcji i Rosjan z Harbinu w Chinach.
1 Odsyłam do posta: ,,Magna Hungaria’’.
2 Odsyłam do posta: ,,Biali Indianie’’.
3 Odsyłam do posta: ,,Amazonki z Ameryki Południowej’’.
4 Odsyłam do posta: ,,Tarzan i klejnoty Oparu’’.
5 Odsyłam do posta: ,,H. P. Lovecraft i mitologia Cthulhu’’.
6 Odsyłam do posta: ,,Nowe przygody Tarzana’’.
7 Odsyłam do posta: ,,Zaginiony Świat (serial)’’.
