piątek, 31 stycznia 2025

,,Jak Nuth zamierzał zastosować swoją sztukę na gnolach''

 

,,Nie będziesz kradł’’ - Wj 20,15

 


W 2012 r. przeczytałem opowiadanie comic fantasy Lorda Dunsany’ego ,,Jak Nuth zamierzał zastosować swoją sztukę na gnolach’’ (ang. ,,How Nuth Would Practised his Art upon the Gnoles’’ 1) z 1911 r. w przekładzie Andrzeja Ziembickiego. Utwór dostępny jest w antologii humorystycznej fantastyki ,,Czarnoksiężnicy z Krainy Osobliwości’’, pod redakcją Petera Haininga z 2007 r.



W czasach współczesnych Autorowi (wiek XIX lub początek XX) w Londynie żył tytułowy Nuth. Był cenionym włamywaczem, profesjonalistą, kradnącym luksusowe dobra dla bogatych klientów. Jego uczniem został wiejski chłopak, Tommy Tonker. Stara matka Tommy’ego przyprowadziła go do Nutha, aby pod jego okiem uczył się złodziejskiego fachu. Nuth i Tonker wyruszyli nocą na wyprawę po skarby; szmaragdy należące do gnoli.



Tytułowe gnole zostały wymyślone przez Dunsany’ego. Nazwa tych istot oznacza hybrydy gnomów i trolli. Pojawiają się również w późniejszych utworach fantasy jak cykl ,,Świat Dysku’’ Terry’ego Pratchetta, system RPG ,,Dungeons & Dragons’’ (ukazane zostały w nim jako humanoidalne hieny) oraz w grach komputerowych ,,Warcraft III’’ i ,,Heroes of Might and Magic’’. W opowiadaniu Dunsany’ego gnole były przerażającymi potworami. Autor pominął ich opis, zostawiając pole do działania wyobraźni czytelników. Ich dom mieścił się w ponurym lesie, gdzie rosły przerażające, magiczne drzewa. Złodziejska wyprawa zakończyła się niepowodzeniem. Uczeń włamywacza został schwytany przez gnole i zabrany przez nie w straszne miejsce, gdzie doznał katuszy. (Autor napisał o tym bardzo powściągliwie). Nuth umknął ponieważ był nieuchwytny 2. Trudno o lepszą ilustrację polskiego przysłowia: ,,złego diabli nie wezmą’’.



1 Opowiadanie to jest znane w Polsce również pod tytułem: ,,W jaki sposób Nuth zamierzał wypróbować swój kunszt na gnollach’’.

2 Innym opowiadaniem Lorda Dunsany’ego poruszającym temat nieudanej kradzieży kosztowności strzeżonych przez fantastyczne istoty jest ,,Skarb Gibbelinów’’, którego recenzję zamieściłem na tym blogu.