,,Piwo bez chmielu, masło bez soli, koń bez ogona, kobieta bez cnoty mają jednakową wartość’’ - przysłowie litewskie
Pas cnoty nazywany również ,,opaską syryjską’’ był metalowym lub skórzanym pasem wyposażonym w zamek z kluczem. Miał na celu uniemożliwić kobiecie pozamałżeński seks i masturbację, a także – głosili zwolennicy tej praktyki – chronić przed gwałtem. Posiadał otwory do oddawania moczu i stolca. Utrudniał zachowanie higieny intymnej i powodował bolesne otarcia.
Już w ,,Odysei’’ Homera bóg – kowal Hefajstos założył swej żonie, bogini miłości Afrodycie żelazne majtki jako karę za to, że zdradzała go z bogiem wojny Aresem.
Znana z mitologii greckiej Semiramida, królowa Asyrii wymogła założenie pasów cnoty wszystkim kobietom na swoim dworze, w trosce o to, aby jej syn, Ninyas nie uprawiał z nimi seksu. Według autorów chrześcijańskich rozpustna królowa postąpiła tak, aby samemu móc wykorzystywać seksualnie swojego syna a nawet zalegalizowała stosunki płciowe rodziców z dziećmi.
Najbardziej popularna legenda głosi, że pas cnoty został zapożyczony w XII wieku przez krzyżowców od ludów zamieszkujących Jemen, Somalię, Sudan i Etiopię. Zakładali go swoim żonom zwłaszcza kupcy i rycerze wyruszający na dalekie wyprawy.
Inny przekaz wymienia jako wynalazcę pasa cnoty księcia Francesca de Carrarę panującego na przełomie XIII – XIV wieku w Padwie. Pierwszą kobietą, która go nosiła była nieszczęsna żona Carrary.
W rzeczywistości jest to jeden z zakorzenionych mitów oczerniających średniowiecze. Pas cnoty był nieznany przed XV wiekiem. W XIX – wiecznych muzeach w Niemczech i Wielkiej Brytanii pokazywano sfałszowane egzemplarze. Ówcześni kowale masowo fałszowali pasy cnoty, zgarniając przy tym pieniądze od kolekcjonerów zainteresowanych średniowieczem. Część rzekomych narzędzi ucisku kobiet po dokładniejszym zbadaniu okazywała się … kagańcami dla psów. Należy też odróżnić erotyczny pas cnoty od symbolicznych pasów przypominających o ślubach czystości (nosił taki min. św. Tomasz z Akwinu).
Pas cnoty, rzekomo noszony przez kobiety z Florencji po raz pierwszy został uwieczniony na ilustracji w podręczniku wojskowości ,,Bellifortis’’ Konrada Kyesera (1366 - 1405) z ok. 1405 roku. Historycy przypuszczają, że fragment poświęcony temu urządzeniu mógł być żartem.
Najstarsze egzemplarze pochodzą z przełomu XVI – XVII wieku z Wenecji, Hiszpanii i Portugalii. Niekiedy wyposażano je w żelazne zęby mające pełnić funkcję vagina dentata 1. Według ,,Dialogów’’ przypisywanych Luisie Sigei de Velasco (1522 - 1560), pewien mąż okrył biodra żony drogocenną opaską z jedwabiu, zdobioną złotymi łańcuszkami i drogimi kamieniami. Pasy takie miały chronić cnotę francuskich królowych, Katarzyny Medycejskiej (1519 – 1589) i Anny Austriaczki (1601 – 1666), dziś jednak wiemy, że mówiące o tym przekazy to tylko fantazje.
Można je było nabyć jeszcze w latach 30 – tych w USA. W 1968 r. na ekrany kin wszedł włoski film przygodowy ,,Pas cnoty’’ (wł. ,,La cintura di castita’’) w reżyserii Pasquale Festy Campanilego (1927 – 1986) oparty na legendzie o średniowiecznym pochodzeniu tego urządzenia. Obecnie funkcjonuje już ono wyłącznie jako erotyczny gadżet dla kobiet i mężczyzn.
1 Odsyłam do posta: ,,Vagina dentata’’.
