,,Nie możecie służyć Bogu i Mamonie’’ - Łk 6, 24
Najlepiej znane są sekty religijne 1. Oprócz nich istnieją jednak również niebezpieczne sekty polityczne i ekonomiczne.
Przykładami sekt ekonomicznych (kultów dilerskich) są firmy: Alfa Metalcraft Corporation, All Community, Amway, Arbonne, Atwor, Avon, Cash Surfers, Go Best, Herbalife, KLM Creation Cosmetic, Lip – Sense, LR, LuLaRoe, Mary Kay, Nu Skin, Oriflame, Pampered Chef, Quixtar, Rainbow (odkurzacze), Rodan Fields, Save Max, Scentsy, Spedia, Sunrider, Tupperware, Vanilla, Young Living Esential Oil, Younique i Zepter. Popularne zwłaszcza w USA stosują marketing bezpośredni, a w istocie są zamaskowanym piramidami finansowymi. Ofertę pracy kierują głównie do młodych kobiet (tzw. bossbabes). Przy zatrudnieniu nie jest brane pod uwagę wykształcenie ani doświadczenie zawodowe. Pracownik jest natomiast zobowiązany sporo płacić za spotkania firmowe i namawiać wszystkich znajomych do kupna produktów w nadziei, że ich znajomi polecą je swoim znajomym. W praktyce oznacza to wyzysk. Około 70 % zysków firmy pochodzi ze sprzedaży produktów własnym dystrybutorom, do których kieszeni trafia zaledwie 0,2 % zysków. Stosowany jest szantaż emocjonalny. Pracownikowi, który mało sprzedał, wmawia się, że zawiódł swoją ,,rodzinę’’ (firmę). Utwierdza się go w błędnym przekonaniu, że wszystkie sukcesy i porażki spotykające ludzi są w pełni zasłużone. Niekiedy (tak jak w sektach religijnych) wywiera się też nacisk na zerwanie z rodziną i przyjaciółmi. Miała miejsce sprzedaż nielegalnych produktów (np. Xtra Call, Tang – kuej i Schizandra w ofercie Herbalife). Brak dokumentacji fiskalnej umożliwia unikanie płacenia podatków.
Stosowany jest sekciarski język np. takie rangi pracowników w Amwayu jak: Rubin, Perła, Szmaragd, Diament, Podwójny Diament, Potrójny Diament, Korona i Ambasador Koronny, nasuwające skojarzenie z kolejnymi stopniami wtajemniczenia w masonerii. Olejek przebaczenia firmy dōterra ma jakoby zapewniać empatię, wyrozumiałość, poczucie wolności, lekkość, miłość, tolerancję i wyrozumiałość (jakim cudem?!) 2. W USA sekty ekonomiczne odwołują się do retoryki patriotycznej, narodowego mitu Amerykańskiego Snu (Amway jest skrótem od American Way, czyli ,,amerykańska droga’’) oraz do protestanckiej ewangelii powodzenia (ang. prosperity gospel). Zgodnie z tym przekonaniem (wywodzącym się z XVI – wiecznego kalwinizmu) materialne bogactwo stanowi dowód przychylności Boga, podczas gdy ubóstwo jest oznaką Jego gniewu. Prosperity gospel jest propagowana również w ruchach charyzmatycznych. Nie przeszkadza to władzom firm odwoływać się również do New Age o czym świadczy książka Luise L. Hay ,,Możesz uzdrowić swoje życie’’ na liście lektur dystrybutorów Amwaya.
William Penn Patrick (1930 – 1973), szef firmy kosmetycznej Holiday Magic, podczas konferencji przymuszał rekrutów ,,do włażenia do trumien i wieszał ich na gigantycznych drewnianych krzyżach, na których dyndali całe popołudnie. […] zmuszał ich również do sesji ‘terapii grupowej’, podczas których dręczyli siebie nawzajem werbalnie przez wiele godzin’’ - Amanda Montell ,,Idź za mną. Język sekciarskiego fanatyzmu’’. Tym facetem powinien był zająć się psychiatra.
Marketing bezpośredni pojawił się po raz pierwszy w USA po Wielkim Kryzysie. Wtedy to samotna matka, Brownie Wise (1913 – 1992) z Detroit pomogła Earlowi Tupperowi (1907 – 1983) w bezpośredniej sprzedaży jego polietylenowych pojemników na żywność. Sekty ekonomiczne cieszyły się poparciem prezydentów: Geralda Forda (1913 – 2006), Ronalda Reagana (1911 – 2004), George’a H. W. Busha (1924 – 2018), Billa Clintona 3, George’a W. Busha4, obecnie zaś – Donalda Trumpa. W 2000 r. arcybiskup Józef Życiński (1948 – 2011) wystosował list do Marka Florczuka, dyrektora naczelnego Amway Polska z krytyką nieetycznych działań firmy.
1 Odsyłam do postów: ,,UFO i cywilizacje pozaziemskie’’, ,,Sai Baba’’, ,,Osho’’, ,,Rudolf Steiner’’, ,,Georgij Gurdżijew’’, ,,Anastazja Megre’’, ,,Sanjaya z Lechii’’ oraz ,,Jim Jones i Świątynia Ludu’’.
2 Z ubiegłych lat pamiętam takie metafizyczne hasła z telewizyjnych reklam jak ,,smak raju’’, ,,młodzi bogowie’’ czy ,,twoja świątynia piękna’’.
3 Odsyłam do postów: ,,Robot Clinton’’ i ,,Na Clintona’’.
4 Odsyłam do posta: ,,George W. Bush’’.
