poniedziałek, 4 maja 2015

,,Baśnie narodów ZSRR. Baśnie narodów republik nadbałtyckich''





W maju 2015 r. sięgnąłem po antologię dla dzieci ,,Baśnie narodów ZSRR. Baśnie narodów republik nadbałtyckich'' wydaną przez Towarzystwo Przyjaźni Polsko – Radzieckiej ,,Współpraca'' w 1987 roku. Teksty w omawianym zbiorze pisali: Ludmiła Kopyłowa, Lidia Jelisiejewna, Matthias Johann Eisen, Zoja Zadunajska, Aldona Liobyte i Jurgis Davydaitis, ilustracje zaś sporządzili: Gunar Krollis, Jaan Taammsaar i Vanga Gedmantaite – Galkuviene.
Akcja prezentowanych opowieści z Łotwy, Estonii i Litwy rozgrywa się w bliżej nieokreślonej, baśniowej czasoprzestrzeni, choć jedna z baśni dotyczy estońskiego wybrzeża Bałtyku i pojawia się w niej zaczarowana wyspa Chiu- ma. 


 
Na kartach zbioru spotykamy takie istoty fantastyczne jak: przynoszący nieszczęście biały jeleń z łotewskiej baśni, wiedźmy, okrutny potwór Dziewięciogłowy (podobny do człowieka o dziewięciu głowach, miał zdolność pirokinezy), Król Grzybów (siwobrody skrzat), wielogłowe smoki wynurzające się z morza, olbrzymi szczupak z tępo zakończonym ogonem należący do stada królowej morza, władający czarami starzec z wyspy Chiu – ma (dał rybakowi Kaarelowi trzy wiatry uwięzione w węzłach na chustce), Słoneczna Carówna (jej pierwowzorem była najprawdopodobniej litewska bogini Słońca, Saule), stara i zła czarownica Laume, jej córki zamienione w klacze i mówiący kot pomagający królewiczowi, Gwiazda Zaranna i Wieczorna – służebnice Słonecznej Carówny, junacy zaklęci w sokoła, niedźwiedzia i szczupaka, trójoki kozioł, a także zły olbrzym mający rysy Kościeja (uwięziony przez Słoneczną Carównę, a uwolniony przez królewicza, w następstwie czego nastąpiła sroga zima). Ta ostatnia baśń przypomina rosyjską skazkę o Iwanie Duraku, który uwolnił Kościeja uwięzionego przez Marię Moriewną. 


 
Na koniec ciekawostka: na jednej z ilustracji estoński artysta namalował … olbrzymią latimerię, a przecież latimerie nie żyją w Bałtyku, tylko w Oceanie Indyjskim!