poniedziałek, 5 października 2020

Hurycki Saruman?





 

,, [...] Przywódcą bogów był Teszub [...]. Jego małżonką była Hepet/ Hepa. Mieli oni syna o imieniu Szarruma. [...]'' - Andrzej Mrozek ,,Religie Palestyny, Syrii i Arabii'' [w]: Krzysztof Pilarczyk, Jan Drabina (red.) ,,Religie starożytnego Bliskiego Wschodu''.






 Zastanawiam się czy imię tego ostatniego boga nie zainspirowało czasem J. R. R. Tolkiena do nazwania jednego z czarodziejów Sarumanem.

Od Aszery do Fraisy Grant





 

,,Aszera była w mitologii ugaryckiej żoną Ela i nosiła tytuł: 'ta, która chodzi po morzu'. [...]'' - Andrzej Mrozek ,,Religie Palestyny, Syrii i Arabii'' [w]: Krzysztof Pilarczyk, Jan Drabina (red.) ,,Religie starożytnego Bliskiego Wschodu''





 Zastanawiam się czy Aleksander Grin pisząc powieść fantasy ,,Biegnąca po falach'', tytułową bohaterkę imieniem Fraisy Grant nie wzorował przypadkiem na Aszerze. 

Bogowie Ebli






 

 ,,Nie jest jasne, kto stał na czele bóstw czczonych w Ebli. Wydaje się jednak, że było to nieznane bóstwo o imieniu Kura, któremu towarzyszyła bogini Barama. Ta para bóstw nie pojawia się w żadnych innych źródłach poza Eblą. Kura posiadał swą świątynię tuż obok pałacu władcy Ebli w dzielnicy zwanej Saza. Trudno jest, na podstawie dostępnych danych, określić naturę tego bóstwa. Niekiedy określa się go bogiem płodności. Wśród bogiń dominowała Iszkara, czyli Pani Skorpiona, posiadająca charakter chtoniczny, związana z płodnością ziemi. Z czasem tę boginię utożsamiono z Isztar. Wśród bóstw w Ebli pojawiają się również takie, które w II tysiącleciu zdominują wierzenia Semitów zachodnich. Jest nim przede wszystkim wielki bóg burzy Hadad, znany pod archaicznym imieniem Adda. Czczony jest również Kamisz, który blisko piętnaście wieków później stanie się bóstwem dominującym w Moabie pod imieniem Kemosz. Pojawia się też tajemniczy Damu, być może identyczny z mezopotamskim Dumuzim. Popularny wśród ludu Amurru Lim również jest obecny w panteonie Ebli. Raszap, gdzie indziej zwany Reszefem, w Ebli był bóstwem tellurycznym, bogiem śmierci i zarazy. Dominujący w Syrii Dagan pojawia się w tekstach z Ebli i jak się wydaje z czasem staje się bóstwem dominującym. Stanie się to dopiero jednak w następnym tysiącleciu, w odbudowanej po zniszczeniach Ebli. Ugaryckie bóstwo związane z rzemiosłem Kotar, w Ebli występuje pod imieniem Kaszalu. Nie sposób wyliczyć wszystkich bóstw Ebli, których wymienia się od 200 do 500. Uwagę skupiają bóstwa dominujące  lub te, które pojawiają się w innych miejscach i nabierają znaczenia. Do takich należy też zaliczyć Malika i Zikira. Wspomnieć też trzeba o fluwialnym bóstwu Balihu oraz o dziwnej postaci zwanej Baradu madu czyli 'Wielkie zimno''' - Andrzej Mrozek ,,Religie Palestyny, Syrii i Arabii'' [w]: Krzysztof Pilarczyk, Jan Drabina (red.) ,,Religie starożytnego Bliskiego Wschodu''