środa, 31 stycznia 2018

Kaszubska mitologia Franciszka Fenikowskiego







,,Kilkadziesiąt różnych indywidualności liczy też mitologia morza zbudowana przez Fenikowskiego z drobnych wzmianek w baśniach i legendach ludowych. Panem morza jest Białk - Szkwał, późniejszy Gost - Radgost. Wraz ze swą małżonką Gładą niepodzielnie włada wodami Bałtyku. Dwór podwodny składa się z licznych urzędników, na czele których stoi Morszczyn, doradca królewski, i wojewoda Bełt. Tradycyjne syreny występują tu jako wodnice, panny wodne, dziwożony. Miewają też imiona własne, jak Zielenica, Zemnica czy Rosowa Bryzga. Ich męskimi odpowiednikami są morzkulcy. Na nadbrzeżnych płyciznach gospodaruje praczka - Rzeka, a jej córka Mulszka - Gąsorka, wypuściwszy na wodę białe gąsiątka, ostrzega rybaków przed sztormem.
    W życiu podwodnej społeczności udział biorą upersonifikowane ryby. Jako postacie są znakomicie zindywidualizowane. 'Jesoter' jest złośliwym dworakiem i w dodatku sługą Krzyżaków, 'Morświn' to burmistrz dawnego Helu, węgorz 'Sanderus', chytry morski wąż, jest krzyżackim posłem, flądrę 'w białym fartuszku' cechuje pogarda dla innych. Szlachetnością i wielkodusznością odznacza się łosoś, a śledzie są po prostu 'srebrnym bogactwem' Gostkowego królestwa.
    Nadbałtyckimi chmurami i wichrami włada Świst - Poświst. Wichrowy dwór zapełniają animizowane i upersonifikowane siły przyrody. Wieczornik, Połnia - Zyda, Złota Norda, Swark, Plesk, Szulk, Suszmień. Prezentując mitologię morza i 'demonologię' regionu, Fenikowski wykorzystuje każdą możliwość ujawnienia ich związków z mitologią słowiańską i pokrewieństwa z pojęciami ludowymi. Gost - Radgostk jest synem Świętowida, a nadbałtyckie stolemy - braćmi siłaczy tatrzańskich'' -
Gertruda Skotnicka ,,Znaczenie baśni regionalnych na przykładzie tekstów o morzu i wybrzeżu'' [w]: Halina Skrobiszewska ,,Baśń i dziecko''




Brak komentarzy:

Prześlij komentarz