niedziela, 1 stycznia 2023

,,Władcy podziemi''

 

,,Bezkresnych czeluści nie zgłębi oko, które widzi, groźne bowiem i osobliwe są ich sekrety. […] Potajemnie wielkie otwory w ziemi się kopie, gdzie winny wystarczyć naturalne jej pory i już chodzić się nauczyły stwory, co pełzać powinny...’’ - Abdul Alhazred ,,Necronomicon’’ 1



 

Brian Lumley (ur. 1937) jest brytyjskim pisarzem fantastą, specjalizującym się w literaturze grozy. Napisał min. cykle powieściowe ,,Tytus Crow’’, ,,Nekroskop’’, ,,Psychomech’’, ,,Kraina snów’’ i trylogię ,,Opowieści z Pierwotnego Lądu’’.



W grudniu 2022 r. przeczytałem jego zakupiony od ulicznego sprzedawcy horror ,,Władcy Podziemi’’ (ang. ,,The Burrowers Beneath’’) z 1974 r. Powieść jest znana również pod polskim tytułem: ,,Kretochłony’’. Jest to pierwsza część cyklu o Tytusie Crowie. Pozostałe tytuły to: ,,Przemiana Tytusa Crowa’’, ,,Zegar snów’’, ,,Spawn of the Winds’’, ,,In the Moons of Borea’’ i ,,Elysia: The Coming of Cthulhu’’. W swojej pracy twórczej, Lumley czerpał inspirację z horrorów H. P. Lovecrafta 2 i Augusta Derletha 3.



Tytus Crow był angielskim badaczem okultyzmu. Jego nazwisko oznacza po angielsku wronę, a więc ekwiwalent kruka, ptaka tradycyjnie kojarzonego z magią i wiedzą tajemną. Bohater ten posiadał pewne zdolności mediumiczne, lubił pić brandy i miał mercedesa. Razem ze swym przyjacielem Henrim – Laurentem de Marigny, Amerykaninem pochodzenia francuskiego, Crow bronił ludzkości przed atakami potworów z mitologii Cthulhu.



W powieści wzmiankowany (i cytowany) jest szereg fikcyjnych ksiąg takich jak ,,Necronomicon’’, ,,Księga Eibona’’, ,,Cultes de Ghoules’’ czy ,,De Vermis Misteriis’’. Lumley wprowadził do tej fikcyjnej biblioteki takie pozycje i autorów jak: anonimowe ,,Cthaat Aquadingen’’, ,,Krwawego Zbrodniarza’’ Commodusa, prace Caracalli oraz Ibn Schacabao, autora, na którego powoływał się sam Abdul Alhazred. Warto wiedzieć, że w realu zarówno Karakalla (188 – 217) jak i Kommodus (161 – 192) byli rzymskimi cesarzami. Oprócz dzieł fikcyjnych, Autor powołał się również na ,,Historię magii’’ Eliphasa Leviego.


Idąc w ślad za Derlethem, Lumley podzielił istoty nadprzyrodzone na dobre i złe. Siły Dobra reprezentowali enigmatyczni Sędziwi Bogowie, mieszkający w głębi Kosmosu, którzy dysponowali zaawansowaną wiedzą naukową. Od Derletha zostały zapożyczone również kamienne, pięcioramienne gwiazdy z Mnar mające moc powstrzymywania sił zła. Jest to nawiązanie do pentagramu, symbolu dziś okultystycznego, który jednak w średniowieczu odnosił się do pięciu ran Chrystusa. Walkę ze złem prowadziła międzynarodowa Fundacja Wilmartha działająca przy amerykańskim Uniwersytecie Miscatonic w Arkham.



Zło reprezentowali Młodsi Bogowie uwięzieni na Ziemi. Był wśród nich Cthulhu, Azathoth (personifikacja Wielkiego Wybuchu, który zapoczątkował istnienie Wszechświata), Nyarlathothep (uosabiał zjawisko telepatii), a także Ubbo – Sathla i Yibb – Tstl.




Ithaqua, którego północnoamerykańscy Indianie nazywali Wendigo, został uwięziony w Arktyce. Miał władzę nad mroźnymi wiatrami.



Shudde – M’ell mieszkał w podziemnym mieście G’harne w Afryce. Wysłał na podbój Wielkiej Brytanii całe hordy Cthonów (zbitka wyrazów: Cthulhu i grec. chton – ziemia), które przypominały gigantyczne ośmiornice bez głów i oczu drążące tunele w litej skale. Cthony ginęły w kontakcie z wodą.


Innym przedstawicielem zła był Nyogha, o którym Alhazred pisał co następuje:


,,Ludziom jest znany jako Mieszkający w Ciemnościach, ów ziomek Młodszych Bogów, zwany Nyogha, Ten, który być nie powinien. Może wydostać się na powierzchnię Ziemi poprzez pewne tajemne groty i szczeliny, widziano go w Syrii i pod Czarną Wieżą w Leng; z jaskini Thang w Tartarze przybył zgłodniały, by siać spustoszenie i zgrozę w siedzibie wielkiego Khana. Tylko za sprawą Krzyża z Pętlą, Zaklęcia Vach – Viraj i eliksiru Tikkoun skłonić go można do powrotu w ukryte przed okiem ludzkim mrocznych pieczar plusgastwo, które zamieszkuje’’ - ,,Necronomicon’’



Gwoli wyjaśnienia, Krzyż z Pętlą, to egipski symbol życia, anch, zaś eliksir Tikkoun to po prostu woda święcona.


W powieści bardzo spodobało mi się odniesienie do kryptozoologii, a konkretnie wzmianka o nieszkodliwym stadku nessie (plezjozaurów) złożonym z pięciu osobników żyjących w jeziorze Loch Ness w Szkocji.



1 Wszystkie ,,cytaty’’ z ,,Necronomiconu’’ w tym poście są autorstwa Lumleya.

2 Odsyłam do posta: ,,H. P. Lovecraft i mitologia Cthulhu’’.

3 Odsyłam do posta: ,,August Derleth’’.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz