czwartek, 4 września 2025

Dni egipskie

 


,,Egipskie dni nieszczęśliwe, feralne, w które nic nie należy przedsiębrać. Astrolodzy staroż. Egiptu wyznaczali 2 takie dni w miesiącu, ale ostatni poniedziałek kwietnia, drugi w sierpniu i ostatni w grudniu były, jak się zdaje, szczególnie pechowe'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 


Nawiązanie do wiary w dni egipskie pojawia się w drugim tomie ,,Trylogii husyckiej'' Andrzeja Sapkowskiego. 

Eginhard i Emma



,,Eginhard i Emma postacie z legendy karolińskiej, której jądrem historycznym jest fakt, że Berta, jedna z siedmiu córek Karola Wielkiego, miała romans z Angilbertem. Dała mu dwóch synów. Oboje popadli u cesarza w niełaskę, w końcu jednak przyszło do pojednania. Angilbert występuje w baśni pod bardziej znanym imieniem Eginhard (...), a imię Berty zastąpiono imieniem żony Eginharda, Emmy, która staje się w ten sposób królewną. Najbardziej wyraziste elementy legendy to: motyw śniegu (Emma niesie ukochanego po śniegu, a ślady stóp ją zdradzają), motyw Genowefy (kochankowie uciekają w góry Spessartu, a ojciec natrafia na nich w czasie polowania), motyw poznania (ojciec poznaje córkę po swej ulubionej potrawie, którą mu przygotowała). [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury'' 



 

Synowie Eblisa



 ,, [...] Byli to: Tir, sprawca śmiertelnych wypadków; Awar, demon lubieżności; Dasim, mąciwoda, podżegacz do kłótni; Sut, ojciec kłamstwa; Zalambur, specjalizujący się w oszustwie kupieckim, handlowym'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''

 


 

Dywan Salomona



 ,,Dywan króla Salomona (Sulejmana) legenda muzułmańska oparta na Koranie, 38, 36 ('I oddaliśmy mu wiatr na usługi, aby go niósł miękko i spiesznie, dokądkolwiek rozkaże'): na dywanie z zielonego jedwabiu  ustawiano tron, a prócz króla mieściło się tam całe jego wojsko: po prawicy mężowie i kobiety, po lewicy zaś duchy; król dawał sygnał, a dywan się unosił i lądował na wskazanym miejscu; dla osłony od słońca ptaki z rozpostartymi skrzydłami tworzyły nad nimi baldachim'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 

Druon Antigonus

 



,,DRUON ANTIGONUS legendarny olbrzym z Antwerpii, który obcinał prawą rękę żeglarzom odmawiającym mu haraczu; jego prawicę z kolei odciął inny legendarny olbrzym, Salvius Brabo, kuzyn Juliusza Cezara. Dwie odcięte ręce w herbie Antwerpii wiązano z tą legendą. Fontannę Brabona (1887) przed ratuszem zdobi statua Brabona potrząsającego uciętą rękę Druona'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 


 

Polskie nazwy Galaktyki



 ,, [...] W polskich gwarach ludowych nazywają ją: Drogą (Mleczną), Gościńcem, Drogą do Częstochowy, a sporadycznie Drogą do Egiptu, Rzymu, Warszawy itd.'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 

Don Juan

 

 


,,DON JUAN (...) młody szlachcic andaluzyjski, Don Juan Tenorio, piękny i zmysłowy, libertyn, pożeracz serc i cnót, dumny i kłamliwy, zdradliwy w przyjaźni, wiarołomny w miłości, uwodziciel i rozpustnik, zabija w pojedynku komandora, ojca uwiedzionej przez siebie Anny, po czym, opanowany nieludzką pychą, zaprasza na wieczerzę kamienny posąg komandora, który przychodzi i porywa ze sobą Don Juana w ognistą czeluść piekła. [...] twórcą tej postaci, jej imienia i legendy był dominikanin i przeor klasztoru w arcykatolickiej Hiszpanii, dramatopisarz Tirso de Molina. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury'' 
 


Diabeł i Kasia

 

,,Diabeł i Kasia, czes. Čert a Kača, opera komiczna (Praga 1899) Antonina Dvořáka; libretto: Adolf Wenig. Akcja rozgrywa się we wsi czeskiej Mokra Lhota. Kasia, śliczna dziewczyna o ostrym, kąśliwym języku, której na zabawie chłopcy unikają, chce tańczyć, choćby z samym diabłem. Ten porywa ją w tańcu do piekła, ale tam wkrótce Lucyper i diabły mają ją po same uszy. Wreszcie odsyłają Kasię na Ziemię, a księżna , która za złe uczynki miała być potępiona, obiecuje znieść w swoich dobrach pańszczyznę'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 

Przykładowe etymologie Wojciecha Dembołeckiego

 


,, [...] Dębołęcki wywodził w swym dziele, że 'greczyzna, łacina i insze języki ze słowiańszczyzny są wypsowane'. A zatem np. hosanna to właściwie 'popsowana' Bożenna, alleluja - chwalę luja, biblijny Abram to słowiański Obran, Bacchus - Beczkoś, autor - dał tor, litera - lita rzecz. [...]'' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



 

Legenda o fladze Danii



 ,,Danebrog, Dannebrog państwowa flaga duńska: biały krzyż na czerwonym polu; wg legendy król duński Waldemar II ujrzał w 1219 na niebie ognisty krzyż, wróżący mu zwycięstwo nad Estończykami [...] z duń. Danne 'Duńczycy', brog 'płótno''' - Władysław Kopaliński ,,Słownik mitów i tradycji kultury''



Legenda ta przypomina wcześniejszą opowieść o cesarzu Konstantynie Wielkim, który przed bitwą ujrzał na niebie symbolizujące Chrystusa, greckie litery Chi - Ro  i usłyszał głos: ,,W tym znaku zwyciężysz''.