,,Wielkie są dzieła Turkmenbaszy,
Własność narodu, suwerenny kraj,
Turkmenistan – światło i pieśń duszy.
Na wieków wieków żyj i rozkwitaj!’’
- hymn Turkmenistanu (fragment)
Turkmeni są narodem tureckim z Azji Środkowej. Zamieszkują państwo ze stolicą w Aszchabadzie, ze dostępem do Morza Kaspijskiego, graniczące z Kazachstanem 1, Azerbejdżanem 2, Uzbekistanem, Iranem i Afganistanem. Ziemie te należały do starożytnych Persji i Partii. W średniowieczu były podbijane przez Arabów, którzy zaprowadzili na nich islam, Oguzów; jedno z plemion seldżuckich (XI wiek) oraz Mongołów. Proces formowania się narodu turkmeńskiego zakończył się dopiero w XV wieku.
Pseudohistoria była wpisana w politykę autorytarnego dyktatora, Saparmurata Nijazowa (1940 – 2006), zwanego Turkmenbaszą.
,,Napisał książkę zatytułowaną Ruhnama, będącą jednocześnie zbiorkiem poezji, autobiografią, szemraną lekcją historii i traktatem o samopomocy. Za krytyczne wypowiedzi o tym dziele groziły tortury. Jego znajomość była obowiązkowym elementem egzaminu na prawo jazdy. Nijazow zamknął wszystkie biblioteki, poza stołecznymi, ponieważ stwierdził, że powinno się czytać jedynie Koran i Ruhnamę. W stolicy powstał wielki posąg jego książki, która się otwiera i w regularnych odstępach czasu słychać jej fragmenty. Czytanie jej zostało uznane za podstawowy warunek wstąpienia do nieba. (Prawdopodobnie została napisana przez ‘murzyna’)’’ - Tom Phillips ,,Ludzie. Krótka historia o tym, jak s*ieprzyliśmy wszystko’’
Wydana w 2001 r. ,,Ruhnama’’ (,,Księga duszy’’) była drugą najważniejszą księgą po ,,Koranie’’. Napisanie księgi poprzedziła wizja wybitnych Turkmenów z przeszłości, którzy wybrali Nijazowa do poprowadzenia narodu ,,złotą ścieżką życia’’. Nachalnie propagowano ją w państwowych mediach, szkołach i meczetach. (Niech teraz Czytelnik spróbuje sobie wyobrazić ogół Polaków zmuszanych przez władze do czytania i zachwycania się wymysłami Bieszka…).. Została przełożona na 50 języków, łącznie z tureckim, rosyjskim i polskim, zaś jej kopię wystrzelono w Kosmos. Według zapewnień jej autora trzykrotne przeczytanie ,,Ruhnamy’’ zapewniało miejsce w islamskim Raju. Dyktator wyprosił ten przywilej u samego Allaha. ,,Ruhnama’’ zawiera kompilację średniowiecznych eposów: ,,Oguzname’’, ,,Księgi Dede Korkuta’’ i ,,Eposu o Goroghlu’’. Za wzór do naśladowania stawia mitycznego chana Oguza, praojca ludów tureckich, którego panowanie stanowiło wiek złoty. Nakazuje podtrzymywać takie cnoty narodowe jak: hojność, jedność, pokorę, gościnność, cierpliwość, uczciwość, gotowość do stanięcia w obronie ojczyzny, szacunek dla kobiet i troskę o konie, herbowe zwierzęta Turkmenistanu. Mężczyźni mieli dawać kobietom szafirową biżuterię. Nie mogli bić ich po twarzy, za to po nerkach jak najbardziej! Obowiązkiem kobiet było przebywanie w domu i zakrywanie całego ciała prócz twarzy. Nijazow zmienił nazwę chleba na Gurbansoltan, imię swojej matki, zaś miesiącom i dniom tygodnia nadawał imiona swoich krewnych. W latach 90 – tych XX wieku zakazał opery i baletu jako form sztuki obcych kulturowo, zaś w 2004 r. na cenzurowanym znalazły się brody i złote zęby.
Według ,,Ruhnamy’’ starożytny Turkmenistan był najwyżej rozwiniętą cywilizacją świata. Jego mieszkańcy wynaleźli koło i dywany, urastające do rangi symbolu narodowego, podobnie jak melony i konie. Etnonim Turkmen znaczy ,,stworzony ze światła’’ (notabene w islamskiej mitologii ze światła zostały stworzone anioły). 5 000 p. n. e. patriarcha Noe nadał ziemie turkmeńskie swemu synowi, Jafesowi (Jafetowi). Wnukiem Noego był chan Oguz, założyciel pierwszego państwa. Oguz prowadził pokojową politykę. Wojny były za jego panowania rzadkością. Miał 24 synów, protoplastów 24 plemion turkmeńskich. Turkmeni założyli ok. 70 państw, min. chalkolityczną kulturę Anau, imperia Achemenidów, Partów, Seldżuków i Osmanów. Za Turkmena został uznany perski reformator religijny, Zoroaster (ok. 624/ 599 p. n. e. - 547/ 522 p. n. e.), przedstawiony jako prorok, zwalczający kult Mazdaka, boga ognia 3. Ważną rolę w ,,Ruhnamie’’ odgrywa poeta Magtymguła Pyragi (ok. 1724 – 1807) i krwawa bitwa pod Goek Tepe (1881), stanowiąca zakończenie podboju Turkmenistanu przez Rosję. Okres sowiecki został słusznie uznany za formę kolonializmu. Dużo miejsca zajmuje szczegółowa i mocno ubarwiona biografia Nijazowa, notabene byłego członka KPZR ukazanego jako szczery, turkmeński patriota i ojciec niepodległości. Studiując w Leningradzie dowiedział się od starca o śmierci swego ojca z rąk Niemców podczas II wojny światowej. Uzyskanie niepodległości w 1991 r. po rozpadzie ZSRR było darem Allaha. Nijazow przewidywał do 2020 r. rozwój infrastruktury, utworzenie Jezioro Turkmeńskiego (120 km długości i 80 km szerokości) oraz masowe zalesianie. Jego następca, Gurbanguly Bordimuchadow częściowo złagodził reżim.
1 Odsyłam do posta: ,,Turbo Kazachowie’’.
2 Odsyłam do posta: ,,Turbo Azerbejdżanie’’.
3 Polecam też wpisy: ,,Arkaim’’ i ,,Ignacy Pietraszewski’’.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz