,,Sedna/ Siitna czczona jest na Ziemi Baffina (Eskimosi Centralni) jako bogini - duch opiekuńczy (...) stworzeń morskich. Eskimosi grenlandzcy analogiczną postać nazywają Arnaknagsaq 'Starucha' i Nerrivik 'Dostarczająca Pożywienia' na zachodzie, zaś Inapinua 'Macierz morza' na wschodzie. Eskimosi Miedziani i Netsilik nazywają ją Nuljaujuk 'Podobna do kobiety'.
Sedna zależnie od wersji była dziewczyną, która nie chciała wyjść za mąż i odrzucała wszystkich konkurentów lub była żarłoczna i zła sięgając po ludożerstwo, gdy inaczej nie mogła zaspokoić swego niepohamowanego apetytu. Sedna była niezwykle żarłoczna, wykradała i zjadała po kryjomu mięso z kryjówek - jedno z najpoważniejszych przestępstw, jakiego może się dopuścić człowiek Północy. W końcu pewnej nocy poczęła obgryzać nogi i ręce swych rodziców, ci zaś wywieźli ją na głębiny i wyrzucili z kajaka.
W innej wersji Sedna pierwotnie była piękną dziewczyną, córka Anguty ('Jej Ojca'). Mieszkała z rodzicami na wybrzeżu Ziemi Baffina. Odrzucała wszystkich konkurentów, aż w końcu połączyła się z psem. Po kolejnym miocie szczeniąt rozwścieczony Anguta zabił zięcia i zabrał ją do swego obozowiska. Po raz drugi wyszła za mewę, kiedy i to małżeństwo nie udało się jej, powtórnie wezwała ojca. Anguta znów zabił zięcia, ale gdy wracali łodzią, stado mew zaczęło ich prześladować i wywołało burzę. Anguta, by uwolnić się od prześladowców, wrzucił córkę do morza, a kiedy czepiała się kajak i mogła go wywrócić, obciął jej po kolei człony palców. Z pierwszych powstały wieloryby (których fiszbiny pochodzą z paznokci Sedny), z następnych morsy i foki. Wówczas ucichła burza i uspokoiły się fale. Sedna, pozbawiona też oka, stała się potworem i przybrawszy postać morsa zanurzyła się w głębinach morza. Zamieszkała tam w krainie zmarłych Adliwum ('Ci pod nami'), do której podążają wszyscy, którzy nie żyją zgodnie z nakazami plemiennymi. Została władczynią zmarłych, opiekunką wszystkich morskich ssaków. Mieszka w pięknym namiocie wyłożonym skórami białych niedźwiedzi.
Jak mówi kolejna wersja, z zemsty za obcięcie palców Sedna nasłała na Angutę swe psy, które obgryzły mu kończyny. Anguta zaczął miotać na nią przekleństwa, aż w końcu rozwarła się ziemia i pochłonęła oboje. Anguta o jednej ręce i jednej nodze i oku stał się złym duchem zabierającym umierającym ludziom dusze swą jedyną dłonią o trzech palcach. Siedzi w podmorskiej siedzibie Sedny, której progu strzeże ogromny pies. Każda dusza może wejść, jednak pies nie wypuszcza jej na zewnątrz, a Anguta szczypie i dręczy zmarłego na rozmaite sposoby. Po roku dopiero pies usuwa się, ale ci, którzy byli źli i występni, muszą na zawsze pozostać dręczeni przez Angutę. Sedna ma złą, nieprzychylną mężczyzną naturę, stąd często wybucha gniewem, rozpętuje burze i topi myśliwych, odmawia im też zdobyczy. Odwiedzają ją w jej podmorskiej siedzibie angekokowie, eskimoscy szamani prosząc o litość i wyrozumiałość dla ludzi. Czasami Sedna upodoba sobie jakiegoś łowcę fok o czystym sercu, wówczas jego przeręble są zawsze pełne, a żaden cios nie chybia celu.
Sedna jest władczynią morskich ssaków, troszczy się więc o ich los, zabezpiecza zarodki matkom. Jako władczyni zaświatów opiekuje się też duszami ludzi, przyjmuje zmarłych w swej siedzibie i dba o moralność żywych. Jeśli popełniają zbrodnie i występki, te w postaci brudu zaplątują się we włosy Sedny i przyprawiają ją o napady wściekłości. Nie pozwala wówczas swym dzieciom - fokom i morsom - podpływać w pobliże wybrzeży. [...] Angekokowie odwiedzający siedzibę Sedny zobowiązani są do posprzątania jej z brudu i wyczesania włosów bogini. U Eskimosów Miedzianych i Nestilik jest nie tylko opiekunką ssaków morskich ale też całej zwierzyny, a więc lądowej, zwłaszcza karibu, ryb rzecznych i ptaków. Zgodnie z mitem ulepiła pierwszego karibu z łoju i kazała mu odejść. Kiedy ten ją zaatakował, wybiła mu zęby i odtąd karibu mają z przodu szczerbę'' - Andrzej Szyjewski ,,Etnologia religii''
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz