,,1914
28 czerwca
W Sarajewie ginie w zamachu austro – węgierski następca tronu arcyksiążę Franciszek Ferdynand, co jest bezpośrednią przyczyną wybuchu I wojny światowej.
6 sierpnia
Wymarsz kompanii kadrowej Piłsudskiego z Oleandrów pod Krakowem. Celem akcji jest wywołanie powstania przeciw Rosji.
14 sierpnia
Odezwa ks. Mikołaja Mikołajewicza zapowiadająca zjednoczenie ziem polskich pod berłem cesarza rosyjskiego. Odezwa ma zapewnić przychylność Polaków dla armii carskiej.
16 sierpnia
W Krakowie powstaje Naczelny Komitet Narodowy. Ma to być najwyższa władza polska w Galicji. Z inicjatywy Komitetu rozpoczyna się tworzenie Legionów Polskich.
25 listopada
W Warszawie powstaje Komitet Narodowy z Zygmuntem Wielopolskim i Romanem Dmowskim na czele.
1915
5 sierpnia
Wkroczenie wojsk niemieckich do Warszawy. W środowiskach emigracyjnych nasilają się nastroje niepodległościowe.
wrzesień
Powstaje Centralna Agencja Polska w Lozannie. Ożywioną działalność prowadzą Związek Sokolstwa i Centralny Komitet Polski w USA.
1916
5 listopada
Manifest cesarzy Austro – Węgier i Niemiec zapowiadający utworzenie z ziem Królestwa Polskiego samodzielnego państwa. Akt ten obliczony jest na pozyskanie rekruta.
25 grudnia
Car Mikołaj II w rozkazie noworocznym oznajmia, że celem wojny dla Rosji będzie stworzenie wolnej Polski.
1917
14 stycznia
W Warszawie powstaje Tymczasowa Rada Stanu. Do współpracy zaproszono Piłsudskiego, który ma kierować komisją wojskową TRS.
27 marca
Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich wydaje odezwę przyznającą Polsce prawo do niepodległości.
30 marca
Odezwa Rosyjskiego Rządu Tymczasowego zapowiadająca utworzenie niepodległego państwa polskiego.
15 sierpnia
W Paryżu powstaje Komitet Narodowy Polski, który obejmuje patronat nad organizowanym we Francji wojskiem polskim.
lipiec
Na polecenie Piłsudskiego żołnierze I i III Brygady Legionów odmawiają złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemiec i Austro – Węgier, co wywołuje tzw. ‘kryzys przysięgowy’ i internowanie żołnierzy.
22 lipca
Piłsudski zostaje osadzony w twierdzy w Magdeburgu.
12 września
Z inicjatywy cesarzy Niemiec i Austro – Węgier powstaje w Warszawie Rada Regencyjna jako najwyższa władza tymczasowa w Królestwie Polskim.
1918
8 stycznia
Orędzie prezydenta Wilsona, który stwierdza: ‘Powinno być stworzone niepodległe państwo polskie, które powinno obejmować ziemie zamieszkane przez ludność bezsprzecznie polską’. Znaczenie tej wypowiedzi jest tym większe, że udział USA w wojnie może przesądzić o jej wyniku.
3 marca
Pokój brzeski – otwarcie dla wpływów niemieckich obszarów na zachodzie dawnego imperium carów. Kwestia polska uznana zostaje za sprawę wewnętrzną Niemiec.
7 października
Manifest Rady Regencyjnej formułujący zasady niepodległości Polski na podstawie 13. punktu Wilsona. Jest to chronologicznie pierwszy akt władzy polskiej proklamujący odbudowę państwowości.
23 października
Rada Regencyjna, niezależnie od stanowiska Niemiec, powołuje na nowy rząd Józefa Świeżyńskiego.
[…]
7 listopada
W Lublinie powstaje Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele. Rząd stanowi reprezentację lewicy niepodległościowej. Rząd wydaje manifest do ludu polskiego, ogłaszając przejęcie władzy w kraju do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego i zapowiadając przeprowadzenie reformy rolnej, nacjonalizację kluczowych działów gospodarki i demokratyzację.
10 listopada
Zwolniony z Magdeburga Józef Piłsudski wraca do Warszawy. Wszystkie stronnictwa – poza lewicą rewolucyjną – uznają jego przywództwo. W tym czasie istnieje kilka ośrodków władzy: Rada Regencyjna w Warszawie, PKL w Krakowie, Tymczasowy Rząd Ludowy w Lublinie i rewolucyjne rady delegatów.
11 listopada
Rada Regencyjna podporządkowuje się Piłsudskiemu, przekazując mu naczelne dowództwo wojsk polskich.
14 listopada
Rada Regencyjna rozwiązuje się, przekazując Piłsudskiemu całą władzę. Piłsudski mianowany Tymczasowym Naczelnikiem Państwa.
18 listopada
Powołanie rządu Jędrzeja Moraczewskiego. Nowy rząd wprowadza ustawodawstwo socjalne gwarantujące 8 – godzinny dzień pracy i ubezpieczenia zdrowotne.
31 października
Początek walk polsko – ukraińskich we Lwowie i Galicji Wschodniej.
26 grudnia
Wybuch powstania wielkopolskiego.
1919
16 stycznia
Powołanie koalicyjnego rządu Ignacego Paderewskiego. Zostaje on uznany przez państwa Ententy.
26 stycznia
Wybory do Sejmu Ustawodawczego. Sukces ugrupowań prawicowych i centrowych.
20 lutego
Piłsudski składa swój urząd i Sejm Ustawodawczy przejmuje zwierzchnią władzę w państwie, powierzając Piłsudskiemu kontynuowanie obowiązków Naczelnika Państwa do czasu uchwalenia konstytucji i wyboru prezydenta. Sejm określa zasady ustrojowe państwa w akcie zwanym małą konstytucją.
23 stycznia
Inwazja wojsk czeskich na Śląsk Cieszyński.
28 czerwca
Podpisanie traktatu wersalskiego ustalającego granicę polsko – niemiecką, przyznającego Polsce Wielkopolskę oraz Pomorze Wschodnie bez Gdańska. Przewidywane są plebiscyty na Warmii, Mazurach i Śląsku. Polska zmuszona jest do podpisana jednostronnego traktatu o ochronie praw mniejszości narodowych.
17 sierpnia
I powstanie śląskie – wobec znacznej przewagi sił niemieckich szybko następuje odwrót.
1920
10 lutego
Symboliczne zaślubiny Polski z Bałtykiem.
11 lutego 1920
W Opolu rozpoczyna pracę Międzysojucznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa.
25 kwietnia
Ofensywa wojska polskich na Ukrainie. Początek wojny polsko – radzieckiej.
11 lipca
Plebiscyt na Warmii i Mazurach.
28 lipca
Rada Ambasadorów podejmuje decyzję o zaniechaniu plebiscytu na spornym obszarze Śląska Cieszyńskiego.
12 sierpnia
Rada Ambasadorów uznaje dotychczasową granicę Prus Wschodnich.
12 – 15 sierpnia
Bitwa warszawska.
19/ 20 sierpnia
II powstanie śląskie. Walki kończą się 28 sierpnia podpisaniem umowy o niestosowaniu przemocy.
12 października
Delegacje polska i radziecka podpisują w Rydze umowę rozejmową i rozpoczynają rokowania pokojowe.
1921
18 marca
Pokój ryski. Dopiero 15 marca 1923 roku Rada Ambasadorów uznaje granicę ryską za wschodnią granicę Polski.
20 marca
Plebiscyt na Śląsku.
2/3 maja
III powstanie śląskie. Walki trwają do lipca 1921 r.
12 października
Rada Ligi Narodów podejmuje ostateczną decyzję o podziale Górnego Śląska’’
- ,,Świat Wiedzy Numer Specjalny z okazji Narodowego Święta Niepodległości’’ (listopad 1999).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz