poniedziałek, 7 stycznia 2019

Klasyfikacja demonów słowiańskich








1. Demony losu w postaci trzech kobiet, czasami w różnym wieku, określające przyszłość; opiekują się położnicami, mieszkają 'na końcu świata' w pałacu Słońca: boginki, bože sedleško, boże siedleczko, dole, kraśniaki, krośnice, narecznice, orisnice, reginy, rodanice, rodiczki, rodzanice, rojenice, rożenice, sojenice, sudičky, sudiczki, sudjenice, sudzienice, sujenice, sużenice, udiełnicy, uriśnice, wieszczyce, wiesztyce, wreginy, złydnie







2. Demony nabrzeżne, żeńskie, nocami wychodzące na brzeg, by prać bieliznę, nękające przechodniów, udzielające ryb; dręczą położnice, podmieniają dzieci: ałbasty, ałbosty, armenki, babice, babile, babule, bisyce, bogenki, bogienki, boginki, bogunki, bohynie, bohynki, bożeczki, buhynie, chlapy nocne, czarcice, czarcichy, czutory, dekle, dziwożony, koszki, lamie, lechisy, lisiwki, łamie, łanuchy, łauski, łousi, małpy, mamony, mamuny, marudy, mary, matrony, maupy, nocule, oćwiary, odludy, odmienice, osiniauczychy, pałuby, paniuńcie, pokutnice, południce, sibiele, sidule, siubiele, siwilije, subele, sybele, sybiele, ubohenki, wieszczyce, wieżtyce, zamianice, zamienice



















3. Demony górskie, żeńskie, żyjące w grotach i jaskiniach, ubrane na biało; dręczą położnice i karmiące matki; podmieniają dzieci, tańczą w kręgach, przędą przędzę: babule, baby, beregynie, brzeginie, czartówki, dikaje żeny, dive żeny, diwobaby, dziewonie, dzikie baby, dziwobaby, dziwożony, judawki, judy, ljudy, niauki, nocnice, nocule, odludy, odmienice, połonki, rusałki górskie, samodiwy, samojudy, samowiły, sierpownice, smerkawice, zagorkinie, zamienice










4. Demony wodne, żeńskie, nocami wychodzące na brzeg; pilnują skarbów, okrutne, nękające przechodniów i torturujące ich; w postaci pięknych dziewcząt o zielonej barwie, tańczą w kręgach, zraszają rośliny: baby wodne, bereginie, bogunki, brodarice, brodawice, chlapy, cioty, gudełki, judy, kazytki, kozytki, kupałki, lemuzyny, luzony, łaskotuchy, majki, martwice, mawki, miawki, nejki, niczki, nyczki, ondyny, płaczki, pokutnice, poternata, rusalii, rusalije, rusałajki, rusałki, rusanki, rusawki, stichije, stije, śpiewnice, tanecznice, topielice, topielnice, topienice, utopicielki, wile, wiłki, wiły, wodianichy, wodne panny, wodiane, wodnice, wodziane, wyniwki, założnyje









5. Demony wodne, męskie, mieszkają na dnie, rządzą rybami - czasami przybierają ich postać; jako wiry wciągają nieostrożnych pod wodę; chętnie tańczą i swawolą z kobietami:  bestermany, hastrmany, jartoszki, jędry, łobasty, łabosty, markuny, martwiece, martwuny, mumacze, płynniki, pływniki, potopełnyky, potopiciele, potopielcy, potoplenyki, potopłenniki, rarki, rokity, toneczki, topcy, topczychy, topczyki, topichy, topielcy, topielnicy, topienie, topiki, toplce, topnicy, topniki, utopcy, utopielcy, utopilniki, utopki, utoplaszki, utoploki, utopluszki, utopniki, vodni muže, vodni, wasermany, wasermony, wasermuny, wirniki, wirusy, wiry, wodianyje, wodjany, wodnicy, wodniki, wywirusy










6. Demony polne, żeńskie, o długich piersiach mieszkające na miedzach, ruszające łany, łaskoczące i niepokojące żeńców, trapiące ich jako mary; podmieniają dzieci, hałasują w polu: babaje, baby, baby grochowe, baby - jędze, chabernice, charybaje, ciotuchny, cioty, czarne baby, czarne panie, czarnoksiężnice, czarownice, drjemotki, drymoty, drzemoty, drzymoty, dziewice polne, dziwe baby, judi, karlice, kazytki, klekanice, kleklimanki, kleklimontki, klękanice, klynkanice, kozytki, łanuchy, łaskotuchy, łeskotki, łoskotuchy, majki, majówki, mamaje, mamuny, mary polne, mawki, miawki, obile matki, opoldy, oprzypłudnia, płaczki, poleśnice, połednice, połednie, południce, południówki, przepłnice, przepolnice, przezpołdnice, przypolnice, przypołudnice, przyponzy, pszeniczne matki, pszezpolnice, rusałki polne, rżane baby, rżane matki, sierpownice, słonecznice, szczekotuny, wieczornice, wywielgi, zdyby, żëtnie macie, żytnice, żytniczki, żytnie baby, żytnie majki, żytnie matki, żytnie rusałki

7. Demony polne, męskie, w postaci starego dziada; siadają na piersiach żniwiarzy i duszą, czasem także małych chłopców: cortery, diabły polne, jaroszki, podciepki, południki, zwodziciele, żegacze, żytniki











8. Demony powietrzne, męskie, w ludzkiej postaci, porywające wody i spuszczające grad; często żywi ludzie, porwani przez tęcze i powołani do walki o pogodę, gromowładni, kierujący smokami: bogincarze, boginiaki, boginiarze, chmarnicy, chmurnicy, chmurotwórcy, chudy, czarnoksiężnicy, czarownicy, duchomówcy, gondle, gradownicy, hradiwnyky, letuny, majtkowie powietrzni, obłocznicy, płaneciarze, płanetnicy, płanetnyki, płanitnyki, płanetnicy, powiesznicy, prowadierzy, przewodnicy, rozganiacze chmur, splije, stuchacze, stuchy, stuhy, trzymacze chmur, wędrowcy, wiedogony, wjetrowiacii, wietrznicy, zduchacze, zduhy









9. Demony powietrzne, męskie, wężokształtne, porywające wody i spuszczające grad: ałamujcziny, ałamuje, ały, ażdachy, ażdaje, chały, cmoki, cmuki, czarty, ćmoki, ćmuki, hały, lamie, lesze, letuny, łamije, smoki, stuchacze, stuchy, stuhy, wyjiruszki, zduchacze, zduchy, zduhy, zmaje, zmaki, zmieje, zmoki, źmije, żmije










10. Demony powietrzne, męskie; objawiają się w wirach powietrznych, atakują kobiety, sprowadzają burze i huragany, mieszkają w ruinach, boją się żelaza: cosie, cugi, czarty, czórni jurek, czuhajstryny, czuhajstyry, demne judy, diabły, julki, jurki, kozelki, krącki, krącuchy, kręceszki, kręcie, kręćki, krocki, latalce, latawce, letuny, litony, lituny, nocne czarty, ogniki, propastnycy, przyłożnicy, srale, srele, strachy, stralacki, strale, swisty, szalińce, świńskie gówna, tałasamy, tałasmy, wichry, wirniki, wiry, wjetrec holcy, zajce, złe duchy, złe latające, złe










11. Demony powietrzne, żeńskie: objawiają sie w wirach powietrznych, tańcza z demonami męskimi: cioty, czarownice, glady, kanie, ladacznice, lamie, latawice, nawie, niebieskie boginki, oblakinie, obłoczyce, powiesznice, powietrznice, samodiwy, samowiły, tanecznice, wichruszki, wiedźmy, wieszczyce, wietryszta, wietrzyce, wijiruszki, wiły












12. Demony domowe, zoomorficzne, latające, pomnażające dostatek; wywołują pożary: atwory, bytustki, chowańce, chozjainy, czarty, czuwarice, damawiki, diabły domowe, domaci hady, domoszarki, domove ochranca, domowi przyjaciele, dworowe, gady, gazdowniki, godowańce, gwizdki, gwiżdże, hospodaře, hospodařički, hospodariki, jaroszki, kikimory, kłobuki, kurzejki, latalëce, lituny, małniaki, maniáki, manijaki, manki, miotelniki, monki, nanijaki, ogniste skrzaty, pliwniki, plonki, plonniki, plony, plunki, płonki, płonniki, purtki, rarachy, raraszki, rarochy, rarogi, rarohy, raroszki, skrzaki, skrzatki, skrzeki, skrzontki, smoki, smoki ogniste, sporysze, srybra, stare deda, stopanki, stopany, swojskie, szątopierze, śpirki, uprdle, upyrtki, węże domowe, wurmy, wychowańce, złe, złydnie, zmaje, zmeje, zmieje diengosice, zmieje nosaki, zmije - czuwaczki, zmije - kuczariće, zmoki, żmije, żnuje, żyrowe żmije









13. Demony domowe, antropomorficzne, niewielkiego wzrostu o dużej głowie lub stopach; mieszkające pod ogniskiem, za piecem, pod progiem, w spiżarni itp.; żywią się resztkami, pomnażające dostatek, darzące i odbierające szczęście, pilnujące moralności gospodarzy, czeszące nocami konie i sprowadzające koszmary: anciaše, ancikristy, ankluzy, bajennyje, banniki, barstuki, batamuszki, bobaki, boginiaki, bożątka, boże ludki, bożęta, bożi lëdze, bzionki, čertiki, červene mužički, chlewniki, chobardy, choboldy, chobołdy, chochliki, chochołdy, chowańce, chozjainy, chozjajniuszka - dieduszka, czuwarki, d'abliki, damawiki, diabły domowe, dibliki, didka, dieduszki, dieduszki - dobrodiejuszki, diedy, dobrochotuszki, dobrochoty, domaci skřitki, domaszarki, domowe dziadki, domowe, domowejki, domowejuszki, domowieduszki, domowiki, domowoje, domowyje słuhi, domowyki, domożyruszka, drebne, dremne, duchy, duszyczki, dworianniki, dworowe, dworowiki, dworowuszki, dziwożonki, gazdy, głumice, gnietenice, gnietka, gnietki, gniotenice, gospodařički, gospodarze, gospodarzyki, gospodyny, gumienniki, hodyny, hospodařiki, hospodary, hospodarynki, howance, igosze, inkluzy, janczeny, jaraški, jena, jenoty, kszniki, karzełki, kautki, kikimoły, kłobuki, koboldy, kobołty, kołbuki, koutnički, krasnale, kraśne ludki, kraśniaki, kraśnięta, křety, křistki, krosnalki, krośniąta, krośnięta, krzoty, kubički, kubołciki, kubościki, latawce, lizunka, lucifery, lutki, maliki, małoludki, modowejki, namjestniki, namne, niziołki, ojczulki, owinniki, palčiki, pastenie, piecuchy, piędzimężykowie, pikuliki, pleuče, plevce, plevle, plivniki, plony, plunki, płamyty, płonki, podpieczniki, podpoljanniki, podpolniki, podziomki, pokucie, pomanichy, pustelnički, postenie, pribohi, raraše, raraški, sąsiady, setki, sjeny, škratki, skřety, skřitki, skritki, škritki, skryatkowie, skrzaciki, skrzadła, skrzaki, skrzaty, skrzoty, sosieduszka, šotki, spory, sporysze, stare dedy, stenie, stodolniki, stopaniny, stopany, stwory, susiedka, susiedy, szkraty, szporychy, śpirki, tałasmy, tałasze, uboża, ubożęta, zapiecne, zapieczniki, zażeniki, ziemne, żmary, żmy, żyrowiki, żyrowniki, żyry, żywie









14. Demony leśne, polne lub podziemne; dysponujące skarbami; mieszkają pod korzeniami drzew, w norach, pieczarach, kopalniach; odwdzięczają się za dobre serce, przestrzegają przed zagrożeniem: bielinki, boruty, cwergi, didki, diduchy, dobrochocze, duchy ziemskie, dulni mužički, dyduchy, dziadki, gwiżdże, jaroszki, julki, knifki, knopki, królowie wężów, łełeki, maliki, mamony, mamóny, manki, mężyki, monki, ojdole, panki, permoniki, piekielniki, pieniężne żmije, pikuliki, pikuły, płaczki, połozy, skalniki, skamżochy, skarbki, skarbniki ziemne, skarbniki, skarbówce, skřitki, skrzaty, smoki, stworki, trpasliki, zmeki, zmoki, zwergle, żmije









15. Duchy leśne w postaci drzew, także zoomorficzne i antropomorficzne; opiekujące się drzewami, zwierzyną, niebezpieczne, wodzące na manowce: bogincorze, borowce, borowe, borowiki, boruty, czerwone baby, czerwone panie, drzewice, dyke baby, dzicy mężowie, dziewonie, dziwa, dziwożony, dziwy, gajowce, gajowiki, laskowce, lasowe, lasowiki, lejinie, lesawiki, leszy, leśne dziady, leśne, leśni ludzie, leśniki, leśnioki, lisne, lisuny, lisywki, małpy, oczeretianniki, oczretianyki, pustelnicy, rusałki leśne, safiany, sárenie, skorowodnice, smuty, zaborowe









16. Duchy leśne i polne, obu płci; wodzące na manowce, straszące, wydające tajemnicze dźwięki, często w postaci końskiego łba; porywały dzieci: bandurki, błądzonie, błędnice, błędy, błotniki, błudički, błudniki, błudy, bobaki, boby, borowce, boruty, hejkale, hudry, klekanice, kleklimanki, klynkanice, kraśniaki, leśne kobiety, leśne licha, leśne, licha, lichoje, lichoty, łakowe, łojmy, łycha, mamuny, many, marki, mary, młaki, noclichy, nocne, nocnice, obłędy, omany, prowadniki, rokity, skrzaty, strachy, straszydełka, wiły, zwidki, zwodziarze, zwodziasze, zwodziciele, zwodzijosy









17. Duchy błotne w postaci błędnych ogni; wodzące na manowce, walczące ze sobą: bandurki, bełty, błądy, błądzony, błędne ognie, błędne światła, błędniki, błotniki, błudniczki, błudniki, błudony, błudy, bołgonie, bołotianyki, chopki, erliśsie, fajermony, graniczki, kleklimanki, latarniki, lelki, mamidła, mamony, mamuny, miedzniki, mierniki, mocznice - klecznice, mułki, myłki, obłędy, ogniany, ogniki, ogniste chłopy, ogniści ludzie, omentry, poświętniki, puepławniki, rowarskie, sbetlonosy, smolniki, stroszki, svetari, svetla, switki, światła, świcki, świcorze, świczki, świecki, świecniki, świeczniki, świetla, świetliki bagienne, świetliki, świetloki, świycyki, uëdziny, widy, zwidy










18. Duchy - straszydła sprowadzające koszmary i płoszące konie i bydło, dręczące dzieci; o wstrętnej, często nieforemnej postaci lub jako małe zwierzątka, ptaki, nietperze itp. siadające na piersi śpiących, czasami wysysające krew lub soki: baba, baboki, bezsonnice, biża, boba, bobaki, bobomy, bomki, bożki, buba, bubacze, bubaki, bubuki, buce, bukanaje, bukanuszka, bukany, bukarice, buki, buwany, ciaty, cioty, ćmy, duchacze, dusiciele, dusiołki, dusioły, duszki, dusznice, duśce, gmocki, gniecimki, gnieciuchy, gnietki, gniotki, gnotki, hudry, hurbóże, kikimoły, kikimory, kogi, kolanka, koszmary, krasnoludki, kugi, latawce, letawice, łasice, łaski, macice, marchy, mary, matołki, mochy, morawy, morusy, mory, morzycki, morzyczki, motohy, motolice, murawy, mury, murchy, myrszyny, nacznice, nawiaki, noclice, noclichy, nocne, nocnice, nocniczki, nocule, nocuły, nocznice, omacnice, paskudnice, płaczki, porońce, potarczuki, poterczuki, rasamachy, rokitniki, siodełka, siodła, skrzeble, smĕrtwy, sony, sotany, sotony, szyszymory, wieki, wieszcze, wieszczyce, wietrzyce, wieżtyce, wiły, wowa, zmory








19. Duchy wysysające krew we śnie; przybierające często postać nietoperza, kościotrupa, potwora, cienia; widma zmarłych o dwóch duszach/ życiach; cuchnące zgnilizną: bezkosty, ciosty, ćmy, dydule, jędze, jędze - baby, karakondżule, łapy, łupie, łupiory, łupirze, mary, martwce, miertwiece, mory, niełopy, strzygi, strzygonie, upiery, upierze, upiory, upiry, upirza, upyry, ustreli, wampierze, wampiry, wąpierze, wąpióry, wąpiry, wąpirze, wąpiury, wąpory, wieszcze, wpyry, wupie, wypióry, zmory









20. Demony poszczególnych chorób; zwykle żeńskie, ubrane na biało lub czerwono, o strasznej postaci; siejące z płachty choroby, zabierające zdrowie; związane zwłaszcza ze sferą seksualną i zarazami: beznice, biali ludzie, białe panie, bieliczki, boleščicy, bujakinie, čerwenka, cholera, choroby, cicha, ciota, čuma, dżuma, groznice, hiszpanka, jędza, kaduki, karn, kiła, lisy, malakija, mary, morowe dziewice, morowe panny, morowice, mory, navie, nocnice, nocznice, ognici, osmętnice, płaczki, powietrze, reduška, róża, rusa, samojadka, šarki, sipanice, smrdla, tęsknice, tęsknoty, treski, trzęsawica, ustreł, zaraza, zimni ludzie''

- Andrzej Szyjewski ,,Religia Słowian''

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz