,,Trzy złote włosy słonecznego króla''

,,W folklorze serbskim występuje Dajbóg, a niekiedy Dabóg – bóg ziemi i zła, kojarzący się z Dadźbogiem – Swarożycem. Interesujące, że w folklorze serbsko – chorwackim Dabog stał się przeciwnikiem Pana Boga - ‘carem na ziemi’ - pożerającym ludzkie dusze. Występuje tam razem z archaniołem Michałem – następcą bóstwa zmarłych. Dabog jest nazywany starcem, ale w znaczeniu najstarszego z diabłów. W ludowej opowieści jest diabłem zwanym Czarni Daba. Udało mu się schronić u Cyganów przed władającym gromem i błyskawicą świętym Eliaszem. Od niego pochodzą inne diabły’’ - Tomasz Ławecki, Robert Sypek, Magdalena Turowska – Rawicz ,,Mitologie świata. Słowianie’’

W lipcu 2020 r. obejrzałem czechosłowacki film fantasy ,,Trzy złote włosy słonecznego króla’’ (słowackie: ,,Plavčik a vratko’’) z 1981 r. w reżyserii Martina Tapaka (1926 – 2015). Prezentowana opowieść mocno przypomina niemiecką baśń braci Grimm o diable z trzema złotymi włosami. Przypadek?

Głównym bohaterem żyjącym w quasi – średniowiecznym świecie jest junak Skarbek. Jego rodzice, ubodzy węglarze ugościli nie wiedząc o tym samego króla Światosława. Gdy władca usłyszał przepowiednię matki chrzestnej, że nowo narodzony syn węglarza zostanie jego zięciem, umyślił sprowadzić na dziecko zgubę (motyw wędrowny pojawiający się min. w polskiej baśni o Złotolubie i Znajdku). Kazał swojemu astrologowi (parającemu się też alchemią i magią) utopić dziecko w rzece. Na szczęście włożonego do koszyka i puszczonego z nurtem chłopca przygarnął młynarz z żoną. (podobna przygoda spotkała w dzieciństwie Sargona z Akadu, Mojżesza, Romulusa i Remusa, oraz Renza i Barbarę z XVIII – wiecznej baśni Carla Gozziego). Przybrani rodzice nadali mu imię Skarbek. Później Światosław wysłał Skarbka z listem do królowej, której polecił zabić posłańca (motyw zaczerpnięty z greckiego mitu o Bellerofoncie). Na szczęście będąca czarodziejką matka chrzestna Skarbka we śnie zmieniła treść listu. Na jego mocy Skarbek miał poślubić królewnę Juliankę, na co oboje z radością się zgodzili. Król Światosław zły z powodu sfałszowania jego listu, w całym swoim królestwie zakazał śmiechu, zaś zięcia wysłał na niebezpieczną misję zdobycia tytułowych trzech włosów. Skarbek wyruszył razem z przyjacielem – młodym kłusownikiem Skierką. Droga wiodła przez trzy królestwa. W jednym z nich uschło magiczne drzewo, w drugim wyschła studnia, w trzecim zaś zakazany był śmiech (wszystkie te plagi te plagi były spowodowane złym postępowaniem miejscowych królów). Wykonanie misji utrudniał za pomocą czarnej magii astrolog króla Światosława, który zwabił Skierkę do karczmy pełnej diabłów.

Pierwowzorem tytułowego Słonecznego Króla był diabeł o trzech złotych włosach z baśni braci Grimm, choć przypuszczam, że mógł być nim także słowiański solarny bóg Dadźbóg (odsyłam do motta). Słoneczny Król był synem matki chrzestnej Skarbka. Rano miał postać żwawego dziecka, zaś wieczorem wracał do domu jako zmęczony starzec. Co dzień cierpiał patrząc na ludzkie niegodziwości. Matka wyrwała mu trzy złote włosy i uzyskała odpowiedzi jak pomóc mieszkańcom trzech królestw. Skarbek uratował Skierkę z diabelskiej karczmy. Zdobyte włosy zużył na pomoc potrzebującym ludziom, przez co Światosław nie chciał uznać jego prawa do Julianki. Wówczas Słoneczny Król zjawił się osobiście i oddał swoje trzy włosy. Wówczas król pogodził się ze swym zięciem.

Film oceniam jako wspaniałą, baśniową opowieść o wiecznej miłości ;).