sobota, 16 lipca 2022

Strach przed fotografią



 ,, [...] W podobny sposób - jako obawę przed odebraniem istotnej ekstensji człowieka, jaką jest jego wizerunek - tłumaczy się zakaz fotografowania (portretowania itp.), bogato reprezentowany w materiale światowym, a tylko śladowo w polskim: 'Fotografia, mówią ludzie, że to jakiś magnes, bardzo szkodliwy dla zdrowia: kto odfotografuje się trzy razy to czysto ściągnie z niego uszystka krew i siły, utedy człowiek suchot dostaje i po nim. Jak u nas w miasteczku, jednej niedzieli fotograf zdejmował kościół, to uszyscy ludzie jak od jakiej zarazy uciekali, żeb z ich ten magnes nie wyciągnoł siły (...).




    Warto może przytoczyć słowa, którymi Oskar Kolberg dziękował w 1878 r. ks. Siarkowskiemu za przysłanie mu zdjęcia: 'przykro mi, ze Szan Ks. D[obrodziej] tyle doznałeś trudności przy zdjęciu tych wizerunków, ale nie dziwię się temu znając nasz lud, który niełatwo da się do tego nakłonić, jak o tym nawet w Warszawie sam przekonać się miałem niejednokrotnie sposobność (...)'' - Jerzy S. Wasilewski ,,Tabu'' (przypis 41 na str. 167 - 168).


Drymla i dremota

 



,,Ospałość miała swoją personifikację. Znamiennie, że [...] jest to przedstawienie zasypiającej prządki. Na Lubelszczyźnie nosi imię Drzymy lub Drymli i uczestniczy w obrzędzie sobótkowym pozorując przędzenie (...); kupalnockowe teksty wspominają o niewyspaniu dziewcząt (...), co nie dziwi w tę wypełnioną erotyka, najkrótszą noc w roku. W materiale łużyckim notowana jest postać zwana dremota, dremotka - jest to postać demoniczna, do której porównuje się zasypiającą prządkę, a także lalka, którą chłopcy podrzucają dziewczętom podczas prządek (...). W dalszych poszukiwaniach warto wziąć pod uwagę ludowe odróżnienie snu od drymoty i możliwość ich personifikacji jako dzieci Morany, śmierci (...)'' - Jerzy S. Wasilewski ,,Tabu''



 

Bóstwa pośpiechu



 ,,O Kupale powiada się - według niesprecyzowanej niestety wzmianki - że 'pilnuje wzrostu zboża i pośpiechu w robocie' (przy żniwach), zaś 'kto na sobótce nie będzie, główka go wciąż boleć będzie' (...). Podobną funkcję spełnia białoruska Śpieszka - Sparyszka, do której dziewczęta modlą się, by dała im pośpiech w pracach żniwnych i spór (obfitość) (...)'' - Jerzy S. Wasilewski ,,Tabu''